Công ty xe tự lái Cruise của hãng sản xuất xe hơi GM muốn bổ sung thêm 5,000 robotaxi trên đường phố Mỹ. Nhưng chính quyền thành phố San Francisco cảnh báo kế hoạch này có thể phản tác dụng.
Khổ vì robotaxi ‘chết’ giữa đường
Đầu năm nay Cruise đã tiết lộ kế hoạch bổ sung thêm 5,000 robotaxi trên các đường phố của Mỹ, gồm cả ở San Francisco, nơi công ty hiện có một đội xe dưới 100 chiếc. Tuy nhiên, chính quyền thành phố cảnh báo robotaxi dù tiện lợi, nhưng có lúc trở thành “cơn ác mộng đường phố”. Một đội xe lớn hơn sẽ làm tăng thêm nạn ùn ứ giao thông và gây mất an toàn.
Cruise có trụ sở tại San Francisco bắt đầu cung cấp dịch vụ đi chung xe tự lái có thu phí từ 10g tối đến 5g30 sáng tại thành phố từ đầu năm nay. Mô hình tương tự như taxi công nghệ Uber và Lyft, nhưng Cruise sử dụng mẫu xe Chevrolet Bolt không có người điều khiển, chạy bằng software và cảm biến được hỗ trợ bởi trí khôn nhân tạo (AI).
Cruise đang gửi đơn xin chấp thuận tăng đội xe lên gấp 50 lần quy mô hiện nay, nhưng dùng mẫu xe mới Cruise Origin to hơn và chở được nhiều người hơn để đạt doanh thu $1 tỷ trước năm 2025.
Cơ quan Giao thông Vận tải Thành phố San Francisco (San Francisco Municipal Transportation Agency-SFMTA) và Cơ quan Vận tải San Francisco (San Francisco County Transportation Authority-SFCTA) thay mặt thành phố đệ trình bản kiến nghị dài 36 trang, trên cơ sở hợp tác chặt chẽ với văn phòng thị trưởng, sở cảnh sát, sở cứu hỏa, sở quản lý khẩn cấp và văn phòng thị trưởng về những vấn đề của robotaxi.
Không giống như những chiếc Chevrolet Bolt hiện có, Cruise Origin không có sự kiểm soát của con người đối với vô lăng và bàn đạp. Trong đơn xin tăng đội xe tự lái Cruise cũng xin được miễn trừ các tiêu chuẩn an toàn của Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia NHTSA với lý do chúng được áp dụng cho thời đại xe có người lái.
Mối quan tâm đầu tiên của San Francisco, theo bản kiến nghị, là tình trạng ùn tắc giao thông do thêm robotaxi ngoài đường phố và thứ hai là những chiếc xe tự lái bổ xung sẽ không có người điều khiển, sẵn sàng kiểm soát vô lăng và bàn đạp khi cần.
Khi GM bắt đầu triển khai đội xe Chevrolet Bolt trên các đường phố San Francisco, những cuộc gọi 911 bắt đầu dồn dập. Vào cuối Tháng Năm, 2022, thành phố bắt đầu nhận nhiều cuộc gọi liên quan đến xe Cruise bất động do trục trặc, án ngữ các làn đường. Những người gọi khẩn cấp phàn nàn robotaxi di chuyển rất thất thường; trong một trường hợp, xe báo hiệu đi hướng này nhưng lại đi hướng khác!
Cuộc gọi phổ biến nhất đến 911 là Cruise chắn ngang một làn đường trong thời gian dài gây tắc nghẽn giao thông. Trong một số trường hợp, người gọi điện thoại cho biết nhiều xe phải lái lên vỉa hè để vượt qua chỗ tắc nghẽn. Có lần một xe cứu hỏa trên đường đến đám cháy cũng bị kẹt. Nhưng không chỉ có một chiếc xe tự lái dừng giữa đường mà có khi nhiều chiếc nằm vạ cùng một lúc. Cao trào là 13 chiếc robotaxi dừng đồng thời trên một con đường huyết mạch của thành phố vào Tháng Sáu vừa qua. Có hai vụ “chết tập thể” khác được ghi nhận vào Tháng Tám. 1/3 trong tổng số 28 cuộc gọi khẩn cấp liên quan đến xe của Cruise diễn ra từ ngày 28 Tháng Năm đến ngày 5 Tháng Chín.
Cảnh sát San Francisco phát hiện được thêm 20 vụ như vậy nhờ mạng xã hội. Vỉ vậy, chính quyền Thành phố cảnh báo một đội robotaxi lớn hơn và tăng thêm giờ hoạt động sẽ nhanh chóng làm cạn kiệt nguồn lực ứng phó khẩn cấp của thành phố.
Cuộc đấu vẫn chưa có hồi kết
Khi robotaxi dừng lại bất ngờ, người nào đó có thể đến cầm lái và điều khiển chúng, khôi phục lại luồng giao thông. Tuy nhiên, điều này sẽ không xảy ra với mẫu xe mới không có người điều khiển.
Vẫn theo bản kiến nghị của San Francisco, Cruise Origin khi đi vào hoạt động sẽ làm suy giảm niềm tin của công chúng đối với công nghệ xe tự lái. Cruse Origin chở được nhiều hơn và lớn hơn so với Chevrolet Bolt nhưng lại làm trầm trọng thêm các mối nguy hiểm do robotaxi gây ra.
Một phần của vấn đề là Cruise Origin không có chỗ cho người lái đưa xe vào lề đường. Vì vậy phải cần một chiếc xe đầu kéo đến kéo nó đi nơi khác. Nhưng không phải lúc nào công ty Cruise cũng nhanh chóng cử người đến đưa xe đi. Trong một trường hợp vào Tháng Tám năm nay, thành phố cho biết một nhân viên điều phối phải gọi cho Cruise bốn lần trong sáu phút nhưng đều không có ai bắt máy.
Ngoài ra, cách robotaxi đón và trả khách cũng là vấn đề. Thành phố đã xem xét khoảng 100 video và không hề thấy xe đi ra hẳn khỏi làn đường để đón hoặc trả khách. Có lần xe dừng lại giữa đường để thả Giám đốc điều hành Kyle Vogt thay vì áp sát lề đường thông thoáng.
Cruise không phản hồi bất cứ phàn nàn nào của thành phố San Francisco mà chỉ nói: “Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với NHTSA và xem xét nghiêm túc các đánh giá của họ để bảo đảm công nghệ tự lái luôn an toàn”.
Bà Hannah Lindow, phát ngôn viên của Cruise, nhấn mạnh trong một tuyên bố. “Chúng tôi tự hào về sự tích cực trong đa số nhận xét của công chúng về xe tự lái của chúng tôi đồng thời hứa tăng thêm khả năng tiếp cận phương tiện đi lại của người lao động Mỹ”. Trong những nhận xét tích cực Cruise “khoe” có cả các tổ chức hoạt động vì người khuyết tật như Liên đoàn Người mù Quốc gia, các nhóm vận động công nghệ, nhóm kinh doanh, cùng một người tự nhận mình là “người vận động hành lang của Cruise”.
Chính quyền San Francisco cho biết không ủng hộ cũng không phản đối robotaxi nhưng rất vui về tiềm năng cải thiện an toàn của xe tự lái và hy vọng nó sẽ sớm chứng minh.
Hiệp hội Quốc gia Những quan chức vận tải (NACTO) đại diện cho 91 cơ quan quản lý vận tải thành phố San Francisco đề nghị NHTSA không nên miễn trừ cho GM. Hiệp hội cũng phản đối Ford được miễn trừ tương tự. Cả NACTO và thành phố San Francisco đều thúc giục NHTSA sớm phát triển các tiêu chuẩn hiệu suất và an toàn cho robotaxi mà hiện nay chưa có. NHTSA từ chối trả lời câu hỏi của báo chí về vấn đề mà chỉ nói: “Chúng tôi cũng sẽ xem xét các ý kiến của cộng đồng đối với kiến nghị của các bên trong quá trình ra quyết định”.
Trong khi đó, thành phố Phoenix của Arizona đang làm việc với Cruise về quan hệ đối tác phân phối hàng hóa đến các cửa hàng Walmart, tỏ ra nhiệt tình ủng hộ yêu cầu miễn trừ. Thị trưởng Kate Gallego nói: “Chúng tôi tin rằng công nghệ tự lái và những lợi ích nó mang lại cho người lao động và nền kinh tế Mỹ là điều không thể bác bỏ”.
(theo CNN)
