Hai ngày sau khi trụ sở Quốc hội bị tấn công, Tổng thống Donald Trump tweet rằng ông sẽ không dự lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden. Không chỉ Trump phá vỡ truyền thống lâu đời của văn hóa chính trị Mỹ, Đệ nhất phu nhân Melania cũng tương tự.
Kate Andersen Brower, tác giả quyển First Women: The Grace and Power of America Modern, nói rằng: “Chưa có đệ nhất phu nhân nào cứng đầu và thách thức như Melania Trump. Tôi nghĩ bà ấy tiếp tục khoét sâu. Bà ấy khơi dậy cơn giận của chồng và rõ ràng không quan tâm đến vai trò truyền thống của một đệ nhất phu nhân, trong thời điểm khủng hoảng, là tìm cách đoàn kết và xoa dịu đất nước”.
Cách đây khoảng một tháng, trong khi Trump nháo nhào kiện tụng cuộc bầu cử “bị đánh cắp”, Melania lẳng lặng thu xếp đồ đạc chuẩn bị “dọn nhà”. Có vẻ bà chẳng quan tâm việc ở lại Tòa Bạch Ốc thêm bốn năm. Và bà cũng chẳng quan tâm truyền thống, trong việc mời đệ nhất phu nhân tương lai – Jill Biden – đến để đi dạo qua khu sinh hoạt riêng trên tầng hai và tầng ba, như thông lệ giao tiếp lịch lãm và tử tế của giới chính trị tinh hoa Mỹ.
Từ cuộc gặp giữa Bess Truman và Mamie Eisenhower; đến cuộc tiếp đón mà bà Laura Bush tổ chức, khi Jenna và Barbara Bush vui vẻ hướng dẫn hai đứa bé Sasha và Malia Obama cách trượt lan can; tới cuộc đón tiếp của Michelle Obama khi bà mời Melania Trump, ngay cả trong thời điểm mà Donald Trump đang làm nhốn nháo dư luận khi cật vấn Tổng thống Obama về quyền công dân…, tất cả cho thấy truyền thống như vậy từ lâu đã trở thành một trong nhiều nghĩa vụ bất thành văn của đệ nhất phu nhân.
Tuy nhiên, bây giờ, Melania Trump phớt lờ. Mọi tổng thống một nhiệm kỳ – và người vợ – đều cảm thấy nhức nhối và khó chịu trước sự thất cử của họ. Betty Ford rất giận khi chồng bà thua cuộc đua năm 1976 trước Jimmy Carter đến mức hủy kế hoạch tiếp Rosalynn Carter hai lần nhưng cuối cùng bà vẫn mời Rosalynn Carter vào Tòa Bạch Ốc. Lễ nghĩa trong giao tiếp là quan trọng. Truyền thống là quan trọng – Kate Andersen Brower viết.
Sự chuyển giao quyền lực ở Mỹ diễn ra trong êm thắm một hoặc hai lần trong một thập niên. Đệ nhất phu nhân Claudia Alta “Lady Bird” Johnson gọi Ngày nhậm chức là “cuộc thi hoa hậu bốn năm một lần tuyệt vời của nước Mỹ”. Đó là sự kiện hiếm hoi khi người ta được nhắc rằng mình là một phần của điều gì đó lớn hơn chính bản thân.
Hình ảnh hai phụ nữ kết hôn với hai người đàn ông được xem là quyền lực nhất thế giới ngồi với nhau bên tách trà là hình ảnh nhiều ý nghĩa, khiến người ta hiểu rằng hai người dù có thể có rất ít điểm chung nhưng họ vẫn đang thừa nhận rằng việc chuyển giao quyền lực tổng thống là sự kiện chính trị cực kỳ quan trọng, ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi gia đình thường dân và mang lại cái nhìn tích cực của thế giới về nước Mỹ.
| Melania Trump rời Nhà Trắng với tỷ lệ ủng hộ thấp hơn các cựu đệ nhất phu nhân. Theo thăm dò mới đây của CNN, công bố ngày 17-1-2021, Melania chỉ đạt tỉ lệ ủng hộ 42%. Theo thăm dò CNN/ORC vào tháng 1-2017, Michelle Obama rời Nhà Trắng với 68% ủng hộ – tỉ lệ tương tự khi bà vào Tòa Bạch Ốc trước đó tám năm. Cuộc thăm dò CNN/ORC năm 2009 cho thấy Laura Bush đạt tỉ lệ ủng hộ 67% (trong khi chồng bà chỉ đạt 35%). Tháng 11-2000, CNN/USA Today/Gallup cho thấy Hillary Clinton đạt 56% khi bà rời Nhà Trắng – cao hơn Melania hơn 14 điểm phần trăm. |
Năm 1980, sau khi Jimmy Carter thua Ronald Reagan, dù trong lòng không vui và thể hiện sự miễn cưỡng không che giấu, Đệ nhất phu nhân Rosalynn Carter vẫn đưa Nancy Reagan đi một vòng Tòa Bạch Ốc… Những cuộc gặp giữa các đệ nhất phu nhân như vậy đôi khi tạo nên tiền đề cho những mối quan hệ lâu dài.
Điển hình nhất là mối quan hệ rất đẹp giữa Michelle Obama và Laura Bush. Cuộc chuyển giao giữa Bush và Obama được xem là một trong những cuộc chuyển giao quyền lực suôn sẻ nhất lịch sử hiện đại. Đệ nhất phu nhân Laura Bush đã mời Michelle Obama đến Nhà Trắng hai lần, một lần một mình và một lần với hai con gái của bà. Laura chỉ cho Michelle xem cửa sổ phòng thay đồ, nơi có tầm nhìn xuyên qua Vườn Hồng đến Chái Tây, giúp đệ nhất phu nhân thỉnh thoảng có thể nhìn thoáng qua chồng họ tại nơi làm việc. Laura Bush còn vui vẻ dẫn ba mẹ con Michelle xem phòng ngủ, nơi bà nghĩ rằng Sasha và Malia, lúc đó 7 tuổi và 10 tuổi, thích nhất.
Những cuộc gặp như vậy làm cho chức trách tổng thống – và tất cả vai trò khác mà gia đình tổng thống kèm theo – gắn kết hơn không chỉ với văn hóa mà còn với nhân tính. Cần nhắc lại, năm 2014, Đệ nhất phu nhân Michelle Obama đã cùng cựu Đệ nhất phu nhân Bush chủ trì một cuộc họp với phu nhân của các nhà lãnh đạo châu Phi, bàn về vai trò của họ trong việc cải thiện giáo dục và chăm sóc sức khỏe cho quốc gia mình.
Tại một sự kiện tổ chức tại Trung tâm Tổng thống George W. Bush năm 2016, Đệ nhất phu nhân Michelle Obama đã nói về bà Laura Bush: “Như tất cả các bạn đều biết, tôi rất ngưỡng mộ và tôn trọng Laura. Tôi nghĩ điều quan trọng là phải cộng tác với những người mà bạn ngưỡng mộ và tôn trọng, bất kể đảng phái nào. Đó là điều giúp một nền dân chủ có thể thật sự hoạt động hiệu quả”. Tháng 4-2020, hai cựu đệ nhất phu nhân còn tham gia một sự kiện chung để quyên góp cho chương trình chống Covid-19. Khó có thể tưởng tượng được sự hợp tác tương tự giữa Melania Trump và bất kỳ đệ nhất phu nhân nào.
Các cựu Tổng thống Bill Clinton, George W. Bush và Barack Obama sẽ dự lễ nhậm chức của Joe Biden. Họ sẽ cùng Biden đến Nghĩa trang Quốc gia Arlington đặt vòng hoa tại Mộ Chiến sĩ Vô danh. Michelle Obama, Laura Bush và Hillary Rodham Clinton cũng sẽ có mặt ở đó. Chỉ thiếu Donald Trump và Melania Trump.
