Kết thúc phiên họp cuối cùng vào chiều nay 19 tháng Mười Hai, Ủy ban Lựa chọn Hạ viện điều tra vụ bạo loạn tấn công Quốc hội ngày 6 tháng Giêng 2021 đã bỏ phiếu đồng thuận chuyển sang Bộ Tư pháp khuyến nghị truy tố cựu Tổng thống Donald Trump với bốn cáo buộc hình sự: kích động bạo loạn, cản trở một thủ tục chính thức của Quốc hội, âm mưu lường gạt Hoa Kỳ và âm mưu đưa ra tuyên bố sai lầm.
Bốn cáo buộc, được Dân biển Jamie Raskin (Dân chủ-Maryland), thành viên của Ủy ban, phân tích dựa trên các điều khoản của Hiến pháp Hoa Kỳ, được Chủ tịch Ủy ban, Dân biểu Bennie Thompson (Dân chủ – Mississippi) đưa ra biểu quyết và được cả chín thành viên Ủy ban (bảy Dân chủ, hai Cộng hòa) chấp thuận.
“Toàn bộ mục đích và tác động hiển nhiên của kế hoạch của ông Trump là cản trở ảnh hưởng và ngăn chặn thủ tục chính thức: giây phút trung tâm của cuộc chuyển giao hợp pháp quyền lực của Hoa Kỳ,” ông Raskin nói và thêm rằng “những bằng chứng được trình bày hôm nay và các cuộc điều trần trước” bảo đảm căn cứ cho các khuyến nghị truy tố hình sự ông cựu tổng thống”.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ một ủy ban của Quốc hội đề nghị truy tố tội hình sự một cựu tổng thống. “Chúng tôi tin rằng Bộ Tư pháp sẽ có thể dựng lại một bức tranh toàn cảnh thông qua cuộc điều tra của họ”, ông Raskin nói.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia luật pháp, khuyến nghị của Ủy ban gần như chỉ có tính chất tượng trưng và Bộ Tư pháp không có nhiệm vụ phải thực hiện các khuyến nghị đó.
Ngoài khuyến nghị gửi tới Bộ Tư pháp, Ủy ban Hạ viện còn đề nghị Ủy ban Đạo đức của Quốc hội xem xét hành vi của bốn dân biểu Hạ viện đã khước từ lệnh triệu tập ra làm chứng của Ủy ban.
Các thành viên của Ủy ban cũng đồng ý với đề nghị của Chủ tịch Bennie Thompson công bố công khai cho cho người dân Hoa Kỳ tất cả các bằng chứng và bản ghi các lời khai “không nhạy cảm” mà Ủy ban thu thập được trong vài ngày tới.
Dân biểu Liz Cheney (Cộng hòa – Wyoming), Phó chủ tịch Ủy ban, tố cáo ông Trump “hoàn toàn thất bại về đạo đức và rõ ràng sao nhãng trách nhiệm”, do đó ông ta “không thích hợp với bất kỳ cơ quan dân cử nào”, ám chỉ việc ông Trump tuyên bố ra ứng cử lần thứ ba chức vụ tổng thống Hoa Kỳ.
Phiên họp cuối cùng của Ủy ban Điều tra Hạ viện được truyền hình trực tiếp như chín phiên điều trần của Ủy ban từ tháng Bảy đến tháng Mười. Phiên họp tổng kết và hệ thống hóa lại những bằng chứng đã trình bày trong các phiên điều trần trước, thông qua bản báo cáo cuối cùng dài 160 trang của cuộc điều tra kéo dài một năm rưỡi và biểu quyết về khuyến nghị truy tố hình sự ông Trump và một số đồng sự.
Lập luận chính của cuộc điều tra là ông Donald Trump có vai trò trung tâm của vụ bạo loạn (central cause) và đó là một phần trong kế hoạch của ông ta nhằm tiếp tục bám giữ quyền lực tổng thống. Đối với sự kiện ngày 6 tháng Giêng, Ủy ban tập trung làm rõ những hành vi và phát ngôn của ông Trump dẫn tới việc kích hoạt những người ủng hộ tấn công Quốc hội và việc ông không có hành động đúng với chức trách tổng thống trong suốt 187 phút mà trụ sở Quốc hội bị tấn công, phá hoại, tính mạng và sự an toàn của các thành viên Quốc hội bị đe dọa.
Ủy ban cũng trình bày thêm một số chứng cứ mới để chứng minh cho lập luận của họ. Chẳng hạn như để đánh giá vụ bạo loạn ngày 6 tháng Giêng 2021 là một vụ nổi loạn bạo lực thật sự, Ủy ban dẫn bằng chứng của Sở Mật vụ cho biết, trong 28,000 người đi qua máy rà vũ khí trong ngày hôm đó, Mật Vụ đã tịch thu 242 bình xịt hơi cay, 269 lưỡi lê và mã tấu, 18 quả đấm bằng đồng, 18 súng bắn điện taser, 6 bộ áo giáp, ba mặt nạ chống hơi độc, 30 gậy gỗ hoặc sắt và 17 vật linh tinh như kéo, tuốc-nơ-vít…
Báo cáo cuối cùng của Ủy ban còn bao gồm 17 phát hiện đặc biệt, chẳng hạn như lời khai của các quan chức thân cận xác nhận ông Trump biết rõ các hành vi của ông là bất hợp pháp, hành vi ép buộc Phó Tổng thống Mike Pence, các quan chức và nhà lập pháp tiểu bang lật ngược kết quả bầu cử cũng như việc ông không ra lệnh điều động vệ binh quốc gia, các cơ quan công lực liên bang đến bảo vệ Quốc hội khi bị đám đông bạo loạn tấn công.
Ngoài ra, Ủy ban cũng cho biết họ có nhiều bằng chứng về việc cản trở cuộc điều tra của Quốc hội và các bằng chứng đã được chuyển cho Bộ Tư pháp.
Về phần mình, ông Trump nhiều lần coi thường Ủy ban, mà ông gọi một cách miệt thị là “Ủy ban Không được Lựa chọn” và công việc của họ mà ông gọi là “cuộc săn phù thủy chính trị”.
Đọc thêm:
