Khi còn là viên chức CIA, David Priess có lần đến Houston để trình bày và tham khảo ý kiến cựu Tổng thống George H.W. Bush về một số diễn biến chính trị Trung Đông. Đây là một phần của truyền thống lâu đời khi các các cựu tổng thống được hỏi ý kiến và được tiếp cận một số bí mật quốc gia.
Tuy nhiên, giờ đây, David Priess và một số cựu quan chức tình báo cho rằng Joe Biden không nên duy trì truyền thống này trong trường hợp Donald Trump. Họ cho rằng cá nhân Tổng thống Trump vốn dĩ tiềm ẩn nhiều nguy hiểm với những bí mật quốc gia mà ông ấy đang biết, huống hồ cung cấp thêm những thông tin nhạy cảm khác sau khi ông ấy rời Tòa Bạch Ốc (dẫn từ NBC News 27-11-2020).
Hồ sơ thuế của ông Trump, theo New York Times, tiết lộ rằng Trump dường như phải đối mặt với những thách thức tài chính, đã tự mình đảm bảo hơn 400 triệu USD cho khoản nợ của các công ty mình vào thời điểm đại dịch gây áp lực lên ngành khách sạn, mà trong đó Trump là nhà đầu tư lớn. Trump nói rằng tài chính của ông luôn ổn định và các khoản nợ chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong tài sản của ông.
Tuy nhiên, cần thấy rằng chủ nợ lớn nhất của Trump được cho là Deutsche Bank, nơi có liên kết với Nga. Với đế chế bất động sản đang chịu áp lực tài chính và thương hiệu Trump đang bị ảnh hưởng, các cựu viên chức tình báo lo lắng rằng ông ấy sẽ coi các bí mật của Mỹ như một nguồn có thể dùng để khai thác mang lại lợi nhuận. Jack Goldsmith, người từng là quan chức cấp cao của Bộ Tư pháp trong chính quyền George W. Bush, nói rằng đây không phải là điều mà người ta có thể tưởng tượng với các tổng thống khác, nhưng với ông Trump thì không phải vậy.
Trong một cuộc phỏng vấn, Goldsmith nói, ông Trump, với tư cách tổng thống, đã không coi trọng việc giữ bí mật một cách nghiêm túc. “Ông ấy có khuynh hướng không tôn trọng các quy tắc liên quan an ninh quốc gia. Và ông ta cũng có khuynh hướng thích bán những thứ có giá trị đối với mình.”
Goldsmith và các chuyên gia khác lưu ý rằng Trump có tiền sử bất cẩn tiết lộ thông tin mật. Trump từng nói với Ngoại trưởng và Đại sứ Nga vào năm 2017 về thông tin đe dọa khủng bố cực kỳ nhạy cảm mà Hoa Kỳ nhận được từ một đồng minh. Năm ngoái, Trump đã tweet tuốt tuồn tuột những gì các chuyên gia nói về một bức ảnh vệ tinh mật chụp một cơ sở lắp đặt hạt nhân của Iran.
Cần biết, các tổng thống không bị điều tra và kiểm tra an ninh như tất cả quan chức chính phủ khác. Trong khi đó, họ nắm quyền kiểm soát tất cả thông tin tình báo bí mật quốc gia và được luật pháp cho phép tiết lộ bất kỳ thông tin nào, bất kỳ lúc nào, cho bất kỳ ai. Các cựu tổng thống cũng được cấp quyền truy cập vào các bí mật như một thể hiện của sự tôn trọng và lịch sự, với sự cho phép của tổng thống đương nhiệm.
Thông thường, các cựu tổng thống được trao các báo cáo ngắn trước khi công du nước ngoài hoặc liên quan một vấn đề mà tổng thống đương nhiệm muốn hỏi ý kiến – theo cựu viên chức CIA Priess và các chuyên gia khác. Chẳng hạn, khi Tổng thống Bill Clinton cử cựu Tổng thống Jimmy Carter đến để xoa dịu tình hình căng thẳng ở Haiti, Carter có thể đã nhận được các cuộc họp mật về tình hình trước chuyến đi của mình.
Và khi đến thăm con trai – Tổng thống George W. Bush – tại Tòa Bạch Ốc, cựu Tổng thống George H.W. Bush ngồi ngay chỗ mà người ta để Bản tóm tắt hàng ngày của Tổng thống (President’s Daily Brief), tài liệu tuyệt mật được trình Tổng thống mỗi buổi sáng. Không rõ cựu Tổng thống Barack Obama có nhận được các cuộc họp giao ban tình báo sau khi ông rời nhiệm sở hay không, nhưng Tổng thống Trump cho biết vào tháng 3 rằng ông chưa bao giờ tham vấn ý kiến những tổng thống tiền nhiệm về dịch bệnh hay bất cứ điều gì khác.
Các cựu tổng thống từ lâu đã kiếm tiền sau khi rời nhiệm sở bằng cách viết sách và diễn thuyết, nhưng chưa cựu tổng thống nào từng gặp phải những rắc rối kinh doanh quốc tế theo cách như Trump. Trump có lợi ích kinh doanh hoặc mối quan hệ ở Trung Quốc, Nga và các quốc gia đối thủ khác của Hoa Kỳ; và có thể thấy rằng những nước này luôn thèm muốn ngay cả những phần nhỏ nhất những gì Trump biết về tình trạng an ninh quốc gia của Mỹ.
Theo các chuyên gia, Trump có lẽ không rành về nhiều chi tiết tuyệt mật. Ông ấy ít quan tâm các cuộc họp giao ban tình báo và từ chối đọc các tài liệu viết sẵn. Hơn nữa, giới chức tình báo có xu hướng không chia sẻ chi tiết cụ thể về các nguồn và phương pháp với bất kỳ tổng thống nào, trừ khi được yêu cầu.
Tuy nhiên, Trump cũng nổi tiếng hớ hênh và những gì ông biết, dù giới hạn, cũng là những bí mật cực kỳ nhạy cảm và quan trọng. Trong cuộc phỏng vấn với nhà báo Bob Woodward cho cuốn sách phát hành vào mùa thu này, Trump khoe về một hệ thống vũ khí hạt nhân bí mật mà cả Nga và Trung Quốc đều không biết về nó.
Theo Washington Post, các nguồn tin của Woodward “sau đó xác nhận rằng quân đội Mỹ có một hệ thống vũ khí mới bí mật, nhưng họ không cung cấp thông tin chi tiết và mọi người đã rất ngạc nhiên khi Trump tiết lộ”. Khi thông báo với công chúng về cuộc đột kích của biệt kích giết chết thủ lĩnh ISIS Abu Bakr al Baghdadi, Trump đã tiết lộ các chi tiết nhạy cảm và tuyệt mật, theo NBC News.
Năm 2017, Trump đã trao vị trí của hai tàu ngầm hạt nhân của Mỹ gần Triều Tiên cho Tổng thống Philippines. Cùng năm đó, một thành viên trong câu lạc bộ chơi golf của ông Trump tại Mar-a-Lago đã chụp ảnh cuộc họp giữa Trump và Thủ tướng Nhật Bản liên quan vấn đề Bắc Triều Tiên và đăng lên Facebook.
Năm 2018, New York Times đưa tin rằng Trump thường sử dụng điện thoại di động không an toàn để gọi bạn bè và rằng các điệp viên Trung Quốc và các nước khác đã nghe trộm, thu được những hiểu biết quý giá. Doug Wise, một cựu sĩ quan CIA, viết trên trang Just Security rằng Trump từ lâu đã gây ra mối nguy hiểm an ninh quốc gia và việc cho phép ông tiếp cận các bí mật sau khi ông rời Tòa Bạch Ốc sẽ làm tăng nguy cơ đó.
Cựu Giám đốc CIA John Brennan, người từng bị Tổng thống Trump cấm truy cập vào hồ sơ mật của chính cơ quan mình, nói rằng chính quyền Biden nên cân nhắc kỹ việc Trump có thể tiếp cận các bí mật trong tương lai hay không. Ông nói rằng chính quyền mới nên tiến hành một cuộc xem xét ngay lập tức để xác định liệu Donald Trump có nên tiếp tục truy cập thông tin mật, dựa trên các hành động trong quá khứ của ông ấy; cùng những gì ông ấy có thể làm trong tương lai.
