Chỉ vài tiếng đồng hồ sau khi các đại cử tri hoàn tất việc bỏ phiếu khẳng định chiến thắng không thể đảo ngược của ông trước đối thủ Donald Trump, Tổng thống đắc cử Joe Biden đã có bài phát biểu với quốc dân, khẳng định nền dân chủ đã chiến thắng và kêu gọi người dân Mỹ “lật qua trang sử mới” đoàn kết và xây dựng đất nước.
Ông Joe Biden đã tái khẳng định niềm tin vào nền dân chủ Mỹ và tính toàn vẹn của cuộc bầu cử, bất chấp những tuyên bố sai lầm của người đương nhiệm rằng kết quả bầu cử đã bị “đánh cắp”. Ông nhắc lại ông là tổng thống của toàn bộ người dân Mỹ không phân biệt đảng phái, sắc tộc, và cố gắng đoàn kết một quốc gia đang bị chia rẽ. Lời kêu gọi được cho là trực tiếp nhắm tới hơn 74 triệu người Mỹ đã bỏ phiếu cho Tổng thống Trump.
Trong cuộc chiến giành linh hồn của nước Mỹ, nền dân chủ đã thắng thế. Nhân dân chúng ta đã bỏ phiếu. Niềm tin vào các tổ chức của chúng ta được giữ vững. Tính liêm chính của các cuộc bầu cử của chúng ta vẫn nguyên vẹn. Và bây giờ đã đến lúc lật trang, như chúng ta đã làm trong suốt lịch sử của mình. Đoàn kết. Chữa trị.”
Tổng thống đắc cử Joe Biden
Khác với bài phát biểu mừng chiến thắng hồi tháng trước, hôm nay ông Biden nhấn mạnh vào các nguyên tắc nền tảng của nền dân chủ, coi đó là cách chống lại tất cả những mưu toan trong vài tuần gần đây khi ông Trump cố gắng đảo ngược ý chí của người dân.
Ngay từ đầu, sự đắc cử của ông Biden có ý nghĩa như một lời khiển trách đối với ông Trump và những nỗ lực uốn cong các chuẩn mực và thể chế của Mỹ theo ý chí của ông ta, từ hệ thống luật pháp, các cơ quan tình báo cho đến các nghi thức trong các cuộc tranh luận chính trị, đồng thời củng cố niềm tin của ông Biden rằng các nguyên tắc dân chủ sáng lập của đất nước vẫn nguyên vẹn.
“Nếu ai đó trước đây không biết thì bây giờ chúng ta đã biết. Sâu trong trái tim của người dân Mỹ là: Dân chủ. Quyền được lắng nghe. Lá phiếu bầu phải được tính. Được chọn các nhà lãnh đạo quốc gia này. Để tự quản lý chính chúng ta.”
Tổng thống đắc cử Joe Biden
Phát biểu của ông Biden được ra sau một khoảng năm tuần đặc biệt bất ổn, trong đó ông Trump nhiều lần tuyên bố rằng ông chứ không phải ông Biden mới là người thắng cử. Ông Trump đã nộp nhiều đơn kiện lên các tòa án tiểu bang và liên bang, kêu gọi những người ủng hộ ông biểu tình trên đường phố và yêu cầu, với thành công đáng kể, đảng Cộng Hòa tham gia cùng ông nếu không sẽ phải đối mặt với hậu quả đáng tiếc. Ông ta tố cáo một phần trong 81 triệu phiếu bầu cho ông Biden là gian lận và từ chối cho phép nhóm chuyển tiếp của ông Biden làm việc với chính quyền của mình để bắt đầu chuyển giao quyền lực…
Chỉ vài phút sau khi ông Biden chính thức vượt qua ngưỡng 270 phiếu đại cử tri cần thiết để đắc cử tổng thống, ông Trump đã thay đổi chủ đề, thông báo trong một tweet rằng Bộ trưởng Tư pháp William P. Barr sẽ từ chức từ ngày 23-12. Ông Trump thường xuyên xung đột với ông Barr, gần đây nhất là phản bác tuyên bố của ông Barr rằng không có bằng chứng về việc gian lận cử tri phổ biến như tổng thống cáo buộc.
*
Các trợ lý của ông Biden coi bài phát biểu tối thứ Hai 14-12 như một cột mốc quan trọng trong nỗ lực của họ nhằm phản bác công khai không chỉ những tuyên bố sai lầm của ông Trump mà còn phản bác bất kỳ quan điểm nào cho rằng ông Biden là một tổng thống bất hợp pháp. Họ đã đẩy nhanh chương trình công bố các vị trí chủ chốt trong nội các như một cách để báo rằng ông Biden đang xây dựng chính quyền của mình. Trong khi đó, suốt ngày thứ Hai, ông Trump vẫn đăng lên Twitter một loạt tweet bộc lộ nỗi bất bình hoặc cáo buộc bầu cử gian lận mặc dù ông đã nhiều lần không thể chứng minh những tuyên bố như vậy trước tòa.
“Ở Mỹ, các chính trị gia không nắm quyền mà người dân trao quyền cho họ. Ngọn lửa dân chủ đã được thắp lên ở quốc gia này từ rất lâu rồi. Và bây giờ chúng ta biết rằng không có điều gì – cho dù là đại dịch hay sự lạm quyền – có thể dập tắt ngọn lửa đó”,
Tổng thống đắc cử Joe Biden.
Ngay cả khi Trump từ chối nhượng bộ và cam kết tiếp tục đấu tranh, ông Biden vẫn kêu gọi đất nước tiếp tục tiến lên. Ông và các cố vấn của mình đã lên kế hoạch cho lễ nhậm chức dù họ không mong đợi ông Trump sẽ tham dự.
Ông Biden đã dành vài tuần qua để thành lập nội các, cân nhắc sao cho có thể vừa xoa dịu phe tự do trong đảng của mình vừa chiêu mộ được những người ôn hòa và đảng Cộng Hòa, hình thành một chính phủ phi đảng phái. Vị trí quan trọng cuối cùng, có thể được công bố cuối tuần này, là người sẽ đảm nhiệm chức vụ bộ trưởng tư pháp.
Áp lực đã tăng lên xung quanh người sẽ được chọn làm bộ trưởng tư pháp, đặc biệt là sau khi con trai của ông Biden là Hunter đang bị điều tra về thuế, có thể bao gồm việc anh ta không báo cáo thu nhập từ các giao dịch kinh doanh liên quan đến Trung Quốc. Ông Biden đã cáo buộc ông Trump sử dụng Bộ Tư pháp để thực hiện ý đồ của của riêng mình, nay ông phải tránh không đi trở vào vết xe đổ đó, không dùng quyền lực tổng thống để bao che cho sai phạm của con mình, nếu có.
Kể từ khi tuyên bố chiến thắng hơn một tháng trước, ông Biden đã tập trung nhiều vào kinh tế và chống coronavirus, hai cuộc khủng hoảng trầm trọng nhất hiện nay. Ông đã hứa sẽ tiêm vaccine trước mắt công chúng để khuyến khích người dân Mỹ làm điều tương tự; ông cũng đã nhiều lần chia sẻ nỗi đau của gia đình hơn 300.000 người Mỹ tử vong và những thách thức mà những người làm việc trên tuyến đầu chống dịch phải đối mặt.
“Trước mặt chúng ta có những việc khẩn cấp. Kiểm soát đại dịch. Tiêm vaccine chống virus cho cả nước. Cung cấp ngay lập tức sự hỗ trợ kinh tế mà rất nhiều người Mỹ bị tổn thương hôm nay đang rất cần – và sau đó xây dựng nền kinh tế của chúng ta trở lại tốt hơn trước.”
Tổng thống đắc cử Joe Biden
Ông Biden cũng đã nói chuyện riêng với các chính trị gia Cộng Hòa ở Thượng viện nhưng cho đến nay ông khó mời gọi được họ vì nhiều người không sẵn sàng công nhận công khai rằng ông Biden thắng cử.
Thượng nghị sĩ John Cornyn (Cộng Hòa, Texas), một trong những đảng viên Cộng Hòa hàng đầu của Thượng viện, nói với các phóng viên hôm thứ Hai: “Tôi nghĩ ông ấy là tổng thống được bầu nhưng phải tuân theo các vụ kiện tụng bổ sung đang diễn ra. Tôi tin rằng chúng ta sẽ lật trang vào ngày 20 tháng 1 [ngày tổng thống tuyên thệ nhậm chức]. Chúng ta sẽ có một quá trình chuyển đổi trong hòa bình.”
Thượng nghị sĩ Mike Braun (Cộng Hòa, Indiana), một người trung thành bảo vệ ông Trump và trước đây từ chối thừa nhận chiến thắng của Biden, đã thay đổi vào thứ Hai. “Hôm nay, đại cử tri đoàn đã bỏ phiếu và chọn Joe Biden làm Tổng thống đắc cử. Tôi cũng như nhiều người khác, thất vọng trước kết quả cuộc bỏ phiếu, nhưng hôm nay đánh dấu một thời điểm quan trọng, chúng ta phải gác lại chính trị và tôn trọng quy trình hiến pháp quyết định người chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống của chúng ta”, ông Braun nói.
Niềm tin lâu nay của ông Biden rằng đảng Cộng Hòa sẽ thay đổi cách hành xử khi ông Trump không còn ngồi trong tòa Bạch ốc sẽ sớm được thử thách khi ông giới thiệu những người ông đề cử vào chính phủ để Thượng viện xem xét bỏ phiếu, và chuẩn bị một loạt dự luật ban đầu mà ông sẽ yêu cầu Quốc hội chuẩn thuận.
Cũng như ông đã nói trong bài phát biểu chiến thắng đầu tháng trước, tổng thống sắp nhậm chức sẽ phải thực hiện lời hứa với hàng chục triệu người ủng hộ ông Trump, trong đó có nhiều người vẫn coi ông Biden là một tổng thống đắc cử không hợp pháp. “Tôi sẽ làm việc chăm chỉ cho những người đã không bỏ phiếu cho tôi, cũng như tôi sẽ làm việc cho những người đã bỏ phiếu cho tôi vậy,” ông Biden nói.
