Phụ nữ Afghanistan ngày càng phải đối mặt với nhiều hạn chế kể từ sau khi Taliban lên nắm quyền điều hành đất nước hồi Tháng Tám năm ngoái. Tệ hại nhất là các em nữ sinh sẽ không được học đại học.
Lệnh cấm giáo dục đại học với nữ giới Afghanistan được đưa ra chưa đầy ba tháng sau khi hàng nghìn nữ sinh và phụ nữ nước này tham gia kỳ thi tuyển sinh đại học khắp cả nước, trong đó nhiều người mong muốn được học ngành kỹ thuật và y học.
Quan chức Taliban cho biết nữ sinh Afghanistan bị cấm học đại học vì không tuân theo hướng dẫn, nhất là về trang phục phù hợp. Theo Bộ trưởng Giáo dục Đại học thuộc chính quyền Taliban Neda Mohammad Nadeem trả lời phỏng vấn trên truyền hình, nữ sinh phớt lờ quy định của đạo Hồi, trong đó có việc phải mặc gì, trùm đầu ra sao, hoặc đi cùng người thân là nam giới khi ra ngoài. “Hơn một năm trôi qua, vậy mà không ai thực hiện các hướng dẫn của Bộ Giáo dục Đại học về giáo dục phụ nữ. Nhiều nữ sinh viên đi từ nhà đến trường đại học, ăn mặc như đang đi dự đám cưới vậy,” Nadeem nói. Ông Nadeem cũng cho biết một số môn khoa học không phù hợp với nữ giới, cho rằng kỹ thuật, nông nghiệp và một số môn học khác không phù hợp với phẩm giá và danh dự của nữ sinh cũng như văn hóa Afghanistan.
Chính quyền Taliban quyết định đóng cửa những trường nữ sinh, và đặt những trường này bên trong các nhà thờ Hồi giáo. Trước đó, các trường đại học ở Afghanistan phải thực hiện hàng loạt quy tắc như phân chia lớp học giữa nam và nữ hay nữ giới chỉ được học lớp có giảng viên nữ hoặc cấm thầy giáo trẻ dạy các lớp nữ sinh.
Phụ nữ Afghanistan ngày càng phải đối mặt với nhiều hạn chế kể từ sau khi Taliban lên nắm quyền điều hành đất nước hồi Tháng Tám năm ngoái. Hầu hết các nhân viên chính phủ là nữ đều bị cho thôi việc, phụ nữ cũng bị cấm rời khỏi nhà mà không có người thân nam giới đi cùng và phải trùm khăn kín mặt. Chính quyền Taliban còn ban hành các quy định hà khắc hơn khi cấm phụ nữ tới công viên, hội chợ, phòng gym cũng như nhà tắm công cộng.
Taliban tuyên bố đã thay đổi nhiều so với thời kỳ nắm quyền hơn 20 năm trước, khẳng định đang cho phụ nữ hưởng các quyền theo luật Hồi giáo và văn hóa Afghanistan. Nhưng những quy định nghiêm khắc trong những tháng gần đây cho thấy họ “nói một đàng, làm một kiểu.”
Riêng lệnh cấm nữ sinh học lên đại học của chính quyền Taliban khiến lãnh đạo thế giới chỉ trích gay gắt vì điều này hủy hoại tương lai của phụ nữ Afghanistan. Nhóm các quốc gia G7 phản ứng gay gắt lệnh cấm này của Taliban, yêu cầu chính quyền ở Afghanistan hủy lệnh này với lập luận: Các chính sách của Taliban đối với phụ nữ sẽ dẫn đến những hậu quả trong cách các quốc gia khác tiếp xúc với Taliban. Arab Saudi bày tỏ “ngạc nhiên và lấy làm tiếc” trước lệnh cấm, đồng thời thúc giục Taliban hủy bỏ.
“Phụ nữ Afghanistan có rất nhiều thứ để cống hiến, không cho họ học đại học là bước thụt lùi nghiêm trọng. Chúng tôi sẽ đánh giá Taliban thông qua hành động của họ,” Thủ tướng Anh Rishi Sunak đăng trên Twitter hôm 21 Tháng Mười Hai, cảnh báo thêm rằng “cả thế giới đang theo dõi” lệnh cấm của Taliban. Thủ tướng Sunak nói thêm là một ông bố có hai con gái, ông không thể tưởng tượng ra một thế giới mà ở đó các con bị cấm đi học.
Ngoại trưởng Anh James Cleverly cũng cáo buộc chính quyền Taliban “coi thường các quyền tự do cơ bản” khi ban hành quyết định cấm nữ giới học đại học, thêm rằng London đang làm việc với các đối tác G7 để buộc những người chịu trách nhiệm phải giải quyết vấn đề.
Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock cùng ngày đăng Twitter cáo buộc chính quyền Taliban đã ra quyết định hủy hoại tương lai của nữ giới Afghanistan. “Taliban đã quyết định hủy hoại tương lai của chính đất nước họ bằng cách hủy hoại tương lai của trẻ em gái và phụ nữ ở Afghanistan. Tôi sẽ đưa vấn đề này vào chương trình nghị sự của G7. Taliban có thể đang khiến phụ nữ trở nên vô hình, nhưng họ sẽ không làm được điều đó, bởi cả thế giới đang quan sát họ,” Ngoại trưởng Baerbock viết.
Hôm 22 Tháng Mười Hai, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho rằng quyết định cấm nữ giới học đại học của Taliban là “đáng thất vọng”, và cho rằng phụ nữ Afghanistan xứng đáng được hưởng điều tốt đẹp hơn. Ngoại trưởng Canada Melanie Joly khẳng định “tiếp cận bình đẳng với mọi cấp giáo dục là quyền của các bé gái và phụ nữ” và cho rằng lệnh cấm này là “hành vi vi phạm trắng trợn” quyền phụ nữ của chính quyền Taliban.
Bất chấp sự phản kháng của các nhà lãnh đạo thế giới, Nadeem nói cộng đồng quốc tế “không nên can thiệp công việc nội bộ của Afghanistan”.
