Khoảng 43 năm trước, Quốc Hội Hoa Kỳ đã thông qua với đa số phiếu áp đảo – và Tổng thống Jimmy Carter đã ký thành luật Đạo luật Quan hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act) – một trong những trụ cột quan trọng nhất trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ ở Châu Á Thái Bình Dương.
Đạo luật Quan hệ Đài Loan đưa ra cam kết của Mỹ đối với một Đài Loan dân chủ, cung cấp khuôn khổ cho mối quan hệ kinh tế và ngoại giao sẽ nhanh chóng phát triển thành quan hệ đối tác quan trọng. Nó đã nuôi dưỡng một tình bạn sâu sắc bắt nguồn từ những lợi ích và giá trị chung: Quyền tự quyết và tự quản, dân chủ và tự do, nhân phẩm và nhân quyền.
Và Hoa Kỳ đã long trọng tuyên bố ủng hộ việc bảo vệ Đài Loan: “[Hoa Kỳ] coi mọi nỗ lực xác định tương lai của Đài Loan bằng cách khác với các biện pháp hòa bình… là mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh của khu vực Tây Thái Bình Dương và là mối quan tâm cốt tử của Hoa Kỳ.”
Ngày nay, nước Mỹ phải nhớ lời thề đó. Chúng ta phải đứng bên cạnh Đài Loan, một hòn đảo kiên cường. Đài Loan là nước đi đầu trong quản trị quốc gia: trong việc xử lý đại dịch COVID-19 và ủng hộ hành động bảo tồn môi trường và khí hậu hiện nay. Đây là quốc gia đi đầu về hòa bình, an ninh và năng động kinh tế: Với tinh thần kinh doanh, canh tân văn hóa và năng lực công nghệ được cả thế giới ghen tị.
Tuy nhiên, thật đáng lo ngại là nền dân chủ sôi động, mạnh mẽ này – được tổ chức Freedom House mệnh danh là một trong những nền dân chủ tự do nhất trên thế giới và được lãnh đạo một cách tự hào bởi một phụ nữ, Tổng thống Thái Anh Văn (Tsai Ing-wen) – đang bị đe dọa.
Trong những năm gần đây, Bắc Kinh đã gia tăng đáng kể căng thẳng với Đài Loan. Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã tăng cường điều động máy bay ném bom, máy bay chiến đấu và máy bay giám sát vào gần và thậm chí trên vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, khiến Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ kết luận rằng quân đội Trung Quốc “có khả năng chuẩn bị cho một tình huống bất ngờ để thống nhất Đài Loan với CHND Trung Hoa bằng vũ lực.”
Trung Quốc cũng đã thực hiện cuộc chiến không gian mạng, thực hiện nhiều cuộc tấn công điện toán vào các cơ quan chính phủ Đài Loan mỗi ngày. Đồng thời, Bắc Kinh đang siết chặt Đài Loan về mặt kinh tế, gây áp lực buộc các tập đoàn toàn cầu cắt quan hệ với hòn đảo này, đe dọa các nước hợp tác với Đài Loan và hạn chế hoạt động du lịch của Trung Quốc.
Trong bối cảnh Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang tăng tốc gây hấn, chuyến thăm của phái đoàn quốc hội của chúng tôi nên được coi là một tuyên bố dứt khoát rằng Mỹ đứng cùng với Đài Loan, đối tác dân chủ của chúng tôi, vì nước này tự bảo vệ quyền tự do của mình.
Chuyến thăm của chúng tôi – một trong số các phái đoàn quốc hội đến hòn đảo – không hề mâu thuẫn với chính sách một Trung Quốc lâu đời, được hướng dẫn bởi Đạo luật Quan hệ Đài Loan năm 1979, Thông Cáo Chung Hoa Kỳ-Trung Quốc và Sáu Bảo Đảm. Hoa Kỳ tiếp tục phản đối các nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng.
Chuyến thăm là một phần trong chuyến đi rộng lớn hơn của chúng tôi tới Thái Bình Dương – bao gồm Singapore, Malaysia, Hàn Quốc và Nhật Bản – tập trung vào sự tương hỗ về an ninh, quan hệ đối tác kinh tế và quản trị dân chủ. Các cuộc thảo luận của chúng tôi với các đối tác Đài Loan sẽ tập trung tái khẳng định sự ủng hộ của chúng tôi đối với hòn đảo và thúc đẩy các lợi ích chung, bao gồm cả việc thúc đẩy một khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Sự đoàn kết của Mỹ với Đài Loan ngày nay quan trọng hơn bao giờ hết – không chỉ đối với 23 triệu người dân trên đảo mà còn đối với hàng triệu người khác bị CHND Trung Hoa đàn áp và cưỡng bức.
Ba mươi năm trước, tôi đi trong đoàn đại biểu quốc hội lưỡng đảng đến Trung Quốc, tại đó, tại Quảng trường Thiên An Môn, chúng tôi đã giăng một biểu ngữ đen trắng có nội dung “Gửi những người đã chết vì dân chủ ở Trung Quốc”. Cảnh sát mặc sắc phục truy đuổi chúng tôi khi chúng tôi rời quảng trường. Kể từ đó, hồ sơ nhân quyền tồi tệ và sự coi thường pháp quyền của Bắc Kinh vẫn tiếp diễn, khi Chủ tịch Tập Cận Bình thắt chặt quyền lực của mình.
Cuộc đàn áp tàn bạo của ĐCSTQ với các quyền tự do chính trị và nhân quyền của Hồng Kông – thậm chí bắt giữ Hồng y Công giáo Joseph Zen – đã ném lời cam kết về “một quốc gia, hai hệ thống” vào thùng rác. Ở Tây Tạng, ĐCSTQ từ lâu đã dẫn đầu một chiến dịch nhằm xóa bỏ ngôn ngữ, văn hóa, tôn giáo và bản sắc của người dân Tây Tạng. Ở Tân Cương, Bắc Kinh đang tiến hành cuộc diệt chủng đối với người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi và các dân tộc thiểu số khác. Và trên khắp Hoa Lục, ĐCSTQ tiếp tục nhắm mục tiêu và bắt giữ các nhà hoạt động, các nhà lãnh đạo tự do tôn giáo và những người khác dám phản đối chế độ.
Chúng ta không thể đứng nhìn khi ĐCSTQ đe dọa Đài Loan – và chính nền dân chủ.
Thật vậy, chúng tôi thực hiện chuyến đi này vào thời điểm thế giới phải đối mặt với sự lựa chọn giữa chế độ chuyên chế và dân chủ. Khi Nga tiến hành cuộc chiến bất hợp pháp đã được tính toán trước chống lại nước Ukraine, giết chết hàng nghìn người vô tội – thậm chí cả trẻ em – thì điều cần thiết là Mỹ và các đồng minh của chúng tôi phải nói rõ rằng chúng tôi không bao giờ nhượng bộ những kẻ chuyên quyền.
Khi tôi dẫn đầu một phái đoàn quốc hội tới Kyiv vào Tháng Tư – chuyến thăm cấp cao nhất của Hoa Kỳ tới quốc gia bị bao vây – tôi đã chuyển lời tới Tổng thống Volodymyr Zelensky rằng chúng tôi ngưỡng mộ sự bảo vệ dân chủ của nhân dân ông vì Ukraine và vì nền dân chủ trên toàn thế giới.
Bằng cách đến Đài Loan, chúng tôi tôn trọng cam kết của mình đối với nền dân chủ: Tái khẳng định rằng các quyền tự do của Đài Loan – và tất cả các nền dân chủ – phải được tôn trọng.
Nguồn: Nancy Pelosi: Why I’m leading a congressional delegation to Taiwan
(Bà Nancy Pelosi, Dân biểu đảng Dân Chủ từ California, là Chủ tịch của Hạ viện Hoa Kỳ)
*****
Đọc thêm:
Bà Pelosi đến Đài Loan – Ván bài lật ngửa
Không chiến, hải chiến, đổ bộ…, Trung Quốc sẽ đánh Đài Loan như thế nào?
Đài Loan – “hàng không mẫu hạm” không thể đánh chìm của Mỹ!
_____________
Năm 1991, bà Nancy Pelosi từng đến Quảng trường Thiên An Môn, cầm băng rôn ghi “Tưởng nhớ những người đã ngã gục vì dân chủ ở Trung Quốc”.
28 years ago, we traveled to Tiananmen Square to honor the courage & sacrifice of the students, workers & ordinary citizens who stood for the dignity & human rights that all people deserve. To this day, we remain committed to sharing their story with the world. #Tiananmen30 pic.twitter.com/7UqiJVRS3t
— Nancy Pelosi (@SpeakerPelosi) June 4, 2019
