Trung Quốc tố cáo Mỹ đã hơn 10 lần thả khinh khí cầu tầm cao bay qua không phận Trung Quốc kể từ đầu năm ngoái, đổ thêm dầu vào đám lửa bế tắc ngoại giao đang làm chệch hướng những nỗ lực cải thiện quan hệ giữa hai cường quốc.
Trong một động tác phản ứng việc Mỹ phát hiện và bắn hạ một quả cầu do thám của Bắc Kinh ngoài bờ biển Đại Tây Dương, tại buổi họp báo thường kỳ sáng thứ Hai 13 tháng Hai, 2023, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân (Wang Wenbin) nói việc khinh khí cầu tầm cao của Hoa Kỳ “xâm nhập trái phép không phận của các quốc gia khác” là “chuyện thường xảy ra” mà không cung cấp thêm thông tin chi tiết, theo tin từ New York Times.
Đây là phản ứng mới nhất của Bắc Kinh vào lúc căng thẳng gia tăng giữa hai nước liên quan tới việc khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bị Mỹ bắn hạ và Washington tố cáo Bắc Kinh thực hiện một chương trình gián điệp bằng khinh khí cầu trên không phận của hơn 40 quốc gia khắp thế giới.
Thông tin của ông Uông đã nhanh chóng bị Hoa Kỳ bác bỏ. “Bất kỳ tuyên bố nào cho rằng chính phủ Hoa Kỳ vận hành khinh khí cầu giám sát đối với Trung Quốc là hoàn toàn sai,” Adrienne Watson, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, nói lại. “Đây là ví dụ mới nhất về việc Trung Quốc đang cố gắng hạn chế thiệt hại của họ,” bà Watson nói trong một tuyên bố.
Tại cuộc họp báo Bắc Kinh, ông Uông nhắc lại quan điểm của Trung Quốc rằng khinh khí cầu bay qua không phận Mỹ trước khi bị bắn hạ hôm 4 tháng Hai chỉ là một khí cầu dân sự đã vô tình đi lạc. Trung Quốc cáo buộc Mỹ đã hành xử “quá đáng” và dọa có biện pháp trả đũa. Các quan chức Mỹ gọi nó là một khí cầu do thám có mục đích thu thập thông tin về các căn cứ quân sự nhạy cảm của Mỹ.
Vài ngày sau khi quả cầu bị Không quân Mỹ bắn rơi, Trung Quốc thừa nhận rằng một khinh khí cầu thứ hai của họ đang bay trên bầu trời Mỹ Latinh và Caribbean. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng nói rằng quả khinh khí cầu thứ hai về bản chất là dân sự, cũng bị ảnh hưởng bởi thời tiết và đã “đi lệch xa so với lộ trình dự kiến”. Hoa Kỳ khẳng định khinh khí cầu thứ hai cũng là một khinh khí cầu do thám khác của Trung Quốc. Lực lượng Không quân Colombia cho biết họ đã theo dõi vật thể này cho đến khi nó rời khỏi không phận nước này, đồng thời cho biết thêm rằng các quan chức xác định nó không gây ra mối đe dọa đối với an ninh quốc gia.
Cùng với việc tố cáo khinh khí cầu Hoa Kỳ xâm nhập không phận Trung Quốc, ông Uông kêu gọi người Mỹ hãy “tự kiểm điểm và sửa chữa đường lối của mình thay vì vu khống, bôi nhọ hoặc kích động đối đầu.”
Trong mấy ngày cuối tuần qua, Không quân Hoa Kỳ đã bắn hạ ba quả cầu khác, một ở Alaska, một ở Yukon Canada và một trên hồ Huron ở Michigan trên biên giới Hoa Kỳ-Canada. Khi được hỏi về các vật thể không xác định này, ông Uông nói ông không biết gì về các vật thể đó.
Tại Trung Quốc, chính quyền địa phương gần một thành phố cảng nằm trên bờ Hoàng Hải đối diện với Nhật Bản ở phía bắc cho biết qua hôm Chủ Nhật rằng họ đã phát hiện một vật thể bay không xác định và chuẩn bị bắn hạ nó, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc. Cơ quan hàng hải của chính quyền địa phương cảnh báo các tàu đánh cá gần đó cẩn thận với các mảnh vỡ có thể rơi xuống nhưng đến chiều thứ Hai tại Bắc Kinh, không có thông báo chính thức nào về vật thể này hoặc liệu chính quyền có nổ súng vào nó hay không.
Phát ngôn của ông Uông và động tác mới của chính quyền Trung Quốc đánh dấu một sự thay đổi trong chiến thuật của Bắc Kinh. Lúc quả cầu bị phát hiện ngay trước chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, Trung Quốc đã nói họ “lấy làm tiếc” và nói Bắc Kinh bị bất ngờ với sự việc.
Chuyến công cán của ông Blinken được kỳ vọng sẽ giúp cải thiện quan hệ, nối lại đường dây đối thoại trực tiếp giữa quan chức cao cấp nhất của hai nước về những vấn đề nhạy cảm trong quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc, chẳng hạn như vấn đề Đài Loan
Nhưng nay thì có vẻ như Bắc Kinh đã quay lại với cách chống Mỹ hung hăng thường thấy trong lối hành xử của Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình.
“Có bao nhiêu quả khí cầu do thám mà Mỹ đã thả ra thế giới? Trong thâm tâm, người Mỹ biết rất rõ,” ông Uông nói. “Cả cộng đồng quốc tế đều biết rõ ai là đế quốc lớn nhất thế giới về do thám và gián điệp,” ông Uông nói tại buổi họp báo, theo báo Wall Street Journal.
Trong một diễn biến liên quan Nhật Bản hôm thứ Hai cũng cho biết họ chuẩn bị bắn hạ một quả cầu ngoại quốc đang bay trên không phận nước Nhật sau khi khẳng định Nhật đã theo dõi ba quả khinh khí cầu tầm cao trong vài năm gần đây.
Hồi tháng Một năm ngoái, phi cơ trinh sát của Nhật đã phát hiện một quả khí cầu tầm cao trên bầu trời đảo Lưu Cầu (Kyushu) ở phía nam; hai quả cầu khác cũng bị phát hiện trong không phận miền Bắc nước Nhật vào các năm 2020 và 2021 nhưng Nhật không khẳng định nguồn gốc xuất phát cũng như mục đích của các quả cầu này.
Một phát ngôn viên của chính phủ Nhật hôm thứ Hai 13 tháng Hai nói rằng Nhật có quyền thực hiện hành động quân sự đối với các quả cầu này nếu cần thiết. Khi được báo chí hỏi liệu Nhật có cần đến phi cơ F-22 để bắn hạ các quả cầu bay ở tầm cao như vậy hay không thì phát ngôn viên này nói Nhật chưa tính tới việc yêu cầu Mỹ hỗ trợ, theo báo Wall Street Journal.
Đọc thêm:
