H.C.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã bác bỏ thẳng thừng một đề nghị trả tự do cho bà Mạnh Vãn Chu (Meng Wanzhou), lãnh đạo công ty Huawei đang bị giữ tại Vancouver, đổi lấy việc Trung Quốc phóng thích hai công dân Canada bị Bắc Kinh kết tội làm gián điệp.
Ông Trudeau nói việc thả bà Mạnh, nguyên giám đốc tài chánh của tập đoàn Hoa Vi (Huawei) sẽ là tín hiệu cho Trung Quốc thấy Bắc Kinh có thể làm bất cứ chuyện gì họ muốn bằng cách bắt giam các công dân Canada. Ông nói, điều đó sẽ gây thêm nguy hiểm cho các công dân Canada và cho thấy Canada dễ bị bắt nạt.
“Việc bắt giữ tùy tiện các công dân Canada sẽ không làm cho các người có lợi thế với chính phủ Canada,” ông Trudeau nói.
Bà Mạnh, một quản lý cấp cao đồng thời là con gái của người sáng lập và chủ tịch Huawei, bị chính quyền Canada bắt tại phi trường Vancouver cuối năm 2018. Chính phủ Mỹ muốn dẫn độ bà Mạnh sang Mỹ để xét xử tội lừa đảo tài chánh.
Vụ bắt giữ bà này đã làm Bắc Kinh tức giận tột độ. Trong một cố gắng được coi là gây áp lực buộc Canada phải thả bà Mạnh, Bắc Kinh đã lập tức bắt giam ông Michael Kovrig, một cựu nhân viên ngoại giao và ông Michael Spavor, một doanh nhân; sau đó buộc hai người Canada này tội làm gián điệp.
“Chúng tôi khinh bỉ việc Trung Quốc đã làm, tùy tiện bắt giam và kết tội hai ông Michael,” ông Trudeau nói.
Mười chín cựu chính trị gia và cựu nhân viên ngoại giao Canada đã gửi một lá thư cho ông Trudeau thúc giục ông trả tự do cho bà Mạnh đổi lấy việc phóng thích hai công dân Canada nói trên. Trong số 19 người ký tên vào thư có cả các cựu bộ trưởng trong đảng Tự Do của ông Trudeau và một cựu bộ trưởng thuộc đảng Bảo Thủ đối lập.
“Tôi hoàn toàn không đồng ý với họ. Chúng ta không thể cho phép áp lực chính trị hoặc việc bắt giam tùy tiện công dân Canada tác động tới chức năng của hệ thống tư pháp. Dù rất tôn trọng những người ký tên trong thư, tôi cũng phải nói họ đã sai”, ông Trudeau nói.
“Canada có hệ thống tư pháp độc lập, và các quy trình tố tụng được thực hiện một cách độc lập, không chịu tác động bởi bất kỳ áp lực nào, kể cả áp lực của các chính phủ ngoại quốc,” ông Trudeau nói.
Bà Mạnh phải đối mặt với các cáo buộc của Mỹ về tội lừa đảo nhưng phủ nhận việc che giấu quan hệ giữa Huawei và công ty con của nó là Skycom Tech, vi phạm lệnh cấm giao dịch tài chánh với Iran của chính phủ Hoa Kỳ. Tháng trước, một quan tòa Canada tuyên bố có đủ lý lẽ để buộc tội bà Mạnh. Phiên tòa kế tiếp xử yêu cầu dẫn độ bà Mạnh sang Mỹ đã bị hoãn tới ngày 17-08.
Tuy cũng đều bị giam giữ nhưng tại Canada bà Mạnh được tại ngoại hầu tra, được sống trong căn biệt thự triệu đô của bà ta ở Vancouver với đội ngũ phục dịch đông đảo trong khi hai công dân Canada bị biệt giam trong nhà tù Trung Quốc mà các nhà ngoại giao Canada cũng không được thăm viếng kể từ tháng Giêng tới nay.
Ngoài việc tùy tiện bắt người, Bắc Kinh còn trả đũa bằng cách hạn chế nhập cảng một số hàng hóa của Canada như dầu ăn canola và thịt gia súc. Hồi tháng Giêng, Trung Quốc cũng xử tử hình một người Canada buôn lậu ma túy trong một vụ án bất ngờ bị lật lại.
Dư luận luôn thắc mắc, nếu Huawei chỉ là một công ty công nghệ tư nhân bình thường như hàng ngàn công ty Trung Quốc khác thì liệu Bắc Kinh có tìm đủ mọi cách gây áp lực với Canada, đánh đổi cả quan hệ giữa hai nước, để một viên chức cao cấp của nó được thoát án tù hay không. Hành động của Trung Quốc cho thấy bản chất của Huawei không đơn giản là một công ty tư nhân hoạt động vì lợi nhuận như họ vẫn thường rêu rao.
(theo AP)
