Hôm nay thứ Năm 24 tháng Mười Một cả nước Mỹ hân hoan mừng lễ Tạ Ơn (Thanksgiving) – một ngày lễ đặc biệt chỉ có ở nước Mỹ để tỏ lòng tạ ơn Trời Đất và tri ân tiền nhân. Nhưng phảng phất trong niềm hân hoan có một nỗi buồn da diết.
Lễ Tạ Ơn khởi đầu từ một bữa tiệc mừng vụ gặt đầu tiên trên đất Mỹ của những di dân từ Anh ra đi để tránh bức hại tôn giáo và cảm ơn cộng đồng người Wampanoag bản địa đã cưu mang giúp đỡ họ trong buổi đầu gian nan nơi vùng đất mới.
Từ bữa tiệc Tạ Ơn đầu tiên năm 1621, đến nay lễ Tạ Ơn đã trở thành một truyền thống đẹp của người dân trên khắp Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ. Truyền thống đó là biết ơn mọi sự giúp đỡ trên đời và “cho đi” (giving) “lời cảm ơn” (Thanks) đến mọi người, mọi vật dù quen hay lạ. Truyền thống biết ơn đó đang dần bị lối sống tôn sùng bạo lực làm cho mai một.
Thế nhưng mùa Tạ Ơn năm nay một phần nước Mỹ lại đau buồn vì những cái chết vô nghĩa của người thân trong hàng loạt vụ thảm sát ngay trước ngày lễ. Tổng thống Joe Biden hôm thứ Tư nói nhiều bàn tiệc gia đình trong lễ Tạ Ơn này trên khắp đất nước sẽ có thêm những chiếc ghế trống vì những hành động bạo lực khủng khiếp và vô nghĩa!
Tuyên bố của ông Biden đưa ra ngay sau vụ xả súng trong một siêu thị Walmart ở thành phố Chesapeake bang Virginia: Một viên quản lý siêu thị Walmart 31 tuổi đã bắn chết sáu đồng nghiệp nơi anh ta làm việc vào tối thứ Ba trước khi tự kết liễu đời mình, theo thông báo của cảnh sát và công ty Walmart.
Cũng ở Virginia, cách đây mười ngày, một sinh viên đại học University of Virginia đã dùng súng bắn chết ba thành viên đội bóng chày của trường trên chiếc xe bus đưa họ trở về sau một chuyến du đấu.
Nên để ý Virginia, nơi đặt trụ sở của Hiệp hội Súng trường Quốc gia (National Rifle Association – NRA) – tổ chức đại diện cho những người sở hữu súng ở Mỹ, thường tài trợ rất nhiều tiền cho những chính trị gia ủng hộ súng đạn, phần đông là những chính trị gia Cộng Hòa. Tiểu bang Virginia cũng là nơi có luật an toàn súng đạn lỏng lẻo, cho phép cư dân mang súng ngắn ra nơi công cộng mà không cần giấy phép.
Mới hơn nữa, chỉ vài ngày trước một kẻ sát nhân 22 tuổi đã nổ súng tại một hộp đêm của người đồng tính ở Colorado Springs bang Colorado, giết chết năm người và làm bị thương 18 người khác.
Đã thành lệ, cứ mỗi dịp lễ lạt, người dân Mỹ lại hồi hộp và đau buồn nghe tin tức về những vụ thảm sát hàng loạt bằng súng và cầu nguyện để mình và thân nhân không trở thành nạn nhân. Ngày 4 tháng Bảy năm nay, một kẻ sát nhân 21 tuổi đã mang súng tiểu liên lên mái nhà, lấy điểm cao để vãi đạn xuống đám đông đang diễu hành mừng lễ Độc Lập ở thị trấn Highland Park, phía bắc thành phố Chicago bang Illinois, giết chết bảy người và làm bị thương hàng chục người khác.
Đau buồn là những vụ thảm sát khủng khiếp như vậy đã trở thành chuyện thường ngày. Thông tin lưu trữ của tổ chức Gun Violence Archive ghi nhận từ đầu năm đến giữa tháng Mười Một 2022 đã có tới 609 vụ giết người bằng súng, giết chết 39,830 người; gấp đôi so với năm 2020 (19,441 người) và hơn ba lần so với năm 2014 (12,418 người). Trong số các vụ giết người bằng súng năm nay có 36 vụ thảm sát hàng loạt – tức là những vụ xả súng giết chết từ bốn nhân mạng trở lên.
Vụ thảm sát nhiều người nhất trong năm nay là vụ xả súng ở trường tiểu học Robb Elementary School ở thị trấn Uvalde, Texas, khoảng 80 dặm phía tây thủ phủ San Antonio của bang Texas ngày 24 tháng Năm, giết chết 19 học sinh và hai cô giáo. Hung thủ Salvador Ramos, mới 18 tuổi, đã mặc sức xả súng bắn giết những em học sinh chưa biết tự vệ, hơn một tiếng đồng hồ. Giá như cơ quan công lực phản ứng kịp thời thì có thể nhiều mạng sống đã được cứu.
Dữ liệu của Gun Violence Archive cũng cho thấy hai nơi có khả năng xảy ra xả súng hàng loạt nhất là trường học và trung tâm mua sắm. Riêng chuỗi siêu thị Walmart trong năm nay đã hai lần bị bọn sát nhân chọn làm nơi hành quyết; còn trường học thì có từ trường tiểu học đến đại học, không cứ là trường lớn hay trường nhỏ. Gun Violence Archive ghi nhận trong 39,830 sinh mạng bị súng đạn cướp đi trong năm 2022 có tới 1,513 trẻ em trong độ tuổi 0-17 tuổi, cùng với 4,057 em bị thương, để lại hàng ngàn gia đình tan hoang không gì bù đắp nổi.
Và rồi cũng như các vụ thảm sát trong quá khứ, các chính trị gia Mỹ lại cãi nhau “như mổ bò”, không ai chịu ai về nguyên nhân của tình trạng bạo lực súng đạn và biện pháp để ngăn chặn những thảm cảnh trong tương lai.
Sau vụ thảm sát ở trường Robb Elementary ở Texas, Thượng viện Hoa Kỳ đã thông qua một đạo luật “nửa vời”, cho phép kiểm tra kỹ hơn lý lịch người mua súng và dành $15 tỷ cho các chương trình sức khỏe tâm thần nhưng không có những điều khoản cấm buôn bán và sử dụng các loại súng tấn công như tiểu liên AR-15, AK-47, không cấm các loại băng đạn có sức chứa lớn. Đạo luật được coi là một sự thỏa hiệp lưỡng đảng, trong đó đảng Cộng Hòa, dưới sức ép của NRA, không muốn ra luật hạn chế việc sử dụng súng đạn trong khi đảng Dân Chủ muốn cứng rắn để ngăn ngừa bạo lực súng đạn như ở các quốc gia phát triển khác.
Sau vụ xả súng ở siêu thị Walmart tối thứ Ba vừa qua, Tổng thống Biden nói đạo luật súng đạn mà Quốc hội thông qua hồi cuối tháng Sáu sau vụ trường Robb Elementary là “không đủ”. “Chúng ta phải có hành động mạnh hơn”. Nhưng trong bối cảnh nước Mỹ bị chia rẽ sâu sắc về vấn đề súng đạn, yêu cầu của ông tổng thống xem ra cũng không có mấy trọng lượng.
Sau vài lời chia buồn có tính chất xã giao với gia đình các nạn nhân vụ thảm sát ở Walmart và ra lệnh treo cờ rủ trên toàn tiểu bang, lần thứ hai trong vòng mười ngày, Thống đốc Virginia Glenn Youngkin, đảng Cộng Hòa, hôm thứ Tư nói rằng các vụ xả súng ở Virginia và những nơi khác trong mấy tuần qua là ví dụ về “cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần” của đất nước. Ông ta không thừa nhận nguyên nhân chính là bạo lực do súng đạn tràn lan không kiểm soát được trong xã hội Mỹ. Ông Youngkin thậm chí còn đòi bãi bỏ những đạo luật về sở hữu và sử dụng súng đạn chặt chẽ hơn mà các chính quyền tiền nhiệm do đảng Dân Chủ kiểm soát đã ban hành nếu như đảng Cộng Hòa của ông giành lại được quyền kiểm soát Thượng viện tiểu bang!
Sau vụ thảm sát ở Walmart, Thị trưởng thành phố Chesapeake Rick West – một cư dân mới 10 tuổi khi thành phố được thành lập vào năm 1963 – cho biết ông cảm thấy tuyệt vọng. Ông nói sẽ thật ngây thơ nếu không thừa nhận thực tế của nước Mỹ năm 2022: Một tay súng có thể kết liễu mạng sống của rất nhiều người vào bất kỳ lúc nào, ở bất kỳ đâu. “Tôi đang xem các dấu chấm trên bản đồ để biết những vụ xả súng hàng loạt này đã diễn ra ở đâu. Nhưng bây giờ tôi sẽ đi đâu để bảo đảm mình không trở thành dấu chấm tiếp theo?” ông West than thở.
Nỗi tuyệt vọng của ông thị trưởng Rick West âu cũng là tâm trạng của nhiều người Mỹ trong mùa lễ Tạ Ơn và mùa Giáng sinh năm nay khi những cái chết vô nghĩa vẫn rình rập từ những họng súng vô hình.
Đọc thêm:
