Sau tai nạn thương tâm một chiếc xe tải chở đất (xe ben) bị lật đè nát một chiếc xe hơi làm ba người chết và một người bị thương hôm 4 tháng Sáu ở tỉnh Hòa Bình, chính quyền các địa phương ở Việt Nam mới bắt đầu “ra quân” xử lý những chiếc xe ben cơi nới thùng xe đang chạy ầm ầm trên đường, mặc dù hiện tượng xe ben – mà dân chúng gọi là các hung thần xa lộ – tung hoành bất chấp luật lệ đã nhiều năm nay, gây nhiều cái chết thương tâm vô cớ và là nỗi kinh hoàng của người đi đường.
Tại vùng ngoại ô các thành phố – nơi đang có những hoạt động xây cất nhộn nhịp, và gần những mỏ khai thác đất đá, khoáng sản, xe ben là loại xe vận tải thông dụng để chuyên chở vật liệu, đất đá. Với mục đích kiếm lời nhiều, đa số các chủ xe đều “cơi nới”, tức là kéo dài và nâng cao thùng xe so với kết cấu nguyên gốc, để xe chở được nhiều hơn, nặng hơn. Khi làm như vậy, các chủ xe phải câu kết với các cơ quan chính quyền như cục đăng kiểm, cảnh sát giao thông phụ trách tuyến đường, và phải “chung chi” đầy đủ; có không ít những công ty vận tải đất đá là của các cảnh sát giao thông, của người trong gia đình họ hoặc được cảnh sát giao thông “bảo kê”. Những đoàn xe chở quá tải, chạy bạt mạng mà không lo bị trừng phạt là một trong những nguyên nhân gây hư hỏng đường sá cầu cống, gây tai nạn giao thông và làm người đi đường khiếp hãi.
Trong vụ tai nạn ở Hòa Bình nói trên, chiếc xe tải sản xuất ở Trung Quốc có thùng xe dài 6.5m x rộng 2.3m x cao 0.72m; trọng tải tối đa 13.1 tấn. Nhưng sau khi xe lật đè nát chiếc xe hơi bên cạnh, người ta đo được kích thước thực tế của thùng xe là dài 6.78m, rộng 2,31m và cao 1.85m – dài hơn 0.28m và cao hơn 1.13m so với kích thước gốc. Chiều cao thùng xe được nâng lên 2.5 lần so với kích thước thiết kế, lại chở nặng là một trong những nguyên nhân khiến cho xe bị lật khi đang chạy dẫn tới tai nạn thương tâm nói trên. Đáng chú ý là mặc dù kết cấu bị thay đổi so với thiết kế, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn giao thông nhưng chiếc xe này vẫn được cơ quan đăng kiểm xe cấp giấy chứng nhận cho phép hoạt động có thời hạn đến hết ngày 27 tháng Chín năm 2023.
Sau vụ tai nạn ở Hòa Bình, các tỉnh thành khác mới bắt đầu rục rịch “ra quân” kiểm tra hoạt động của loại xe vận tải này. Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải gửi văn bản cho thanh tra các sở giao thông vận tải tỉnh, thành phố về việc tổ chức đợt cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm về tải trọng phương tiện đường bộ.
Một nhóm phóng viên báo Tuổi Trẻ đã đi theo Đội cảnh sát giao thông – trật tự Công an TP Thủ Đức ghi nhận thực tế trong hai ngày 7 và 8 tháng Sáu, hàng loạt xe ben chở đất có dấu hiệu cơi nới thành thùng cao hơn thiết kế vẫn chạy khắp các tuyến đường Lê Văn Việt, Lã Xuân Oai, Võ Văn Ngân, đường D2 (Khu công nghệ cao), TP Thủ Đức.
Lúc 9h30 sáng 9-6, CSGT dừng xe ben chạy trên đường D2 có dấu hiệu cơi nới thùng xe. Dùng thước đo thì phát hiện thùng xe cao đến 1.65m trong khi giấy kiểm định ghi chiều cao chỉ 850mm, tức xe này đã cơi nới thêm gần 1m. Với lỗi này, tài xế bị tước giấy phép lái xe hai tháng, phạt tiền 2.5 triệu đồng; chủ xe cũng bị phạt tiền 14 triệu đồng.
Tại huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình cảnh sát giao thông cũng tổ chức tuần tra và xử phạt như vậy, nhưng các chủ xe đối phó bằng cách cho người chạy xe bám theo đội kiểm tra để gọi điện thoại báo trước cho các tài xế để cho xe vào bãi đậu, tránh bị phạt, theo tin của VNExpress.
Mức xử phạt khá nhẹ và hoạt động kiểm tra chỉ diễn ra trong “đợt cao điểm”, sau đó mọi việc sẽ trở lại như cũ nên không có tác dụng răn đe đối với chủ xe và tài xế; do đó không giải quyết được nỗi lo sợ của người dân về các hung thần trên xa lộ.
