Việc đòi hỏi phải minh bạch và chính xác hơn trong bảng xếp hạng hàng năm các trường đại học (College Rankings) của US News & World Report, cuối cùng, đã dẫn đến kết quả: Trường Luật Yale (Yale Law School) quyết định đi đầu chiến dịch chống lại cuộc khảo sát từng thống trị giáo dục Mỹ trong nhiều thập niên.
Phát súng khai hỏa từ Trường Luật Yale
Hiệu trưởng Heather Gerken của Trường Luật Yale đã đưa ra ý tưởng này trước một nhóm nhỏ đồng nghiệp. Ngày 16 Tháng Mười Một, 2022 bà bắt đầu chiến dịch. Vấn đề, với Gerken, không phải là thứ hạng của Yale Law (nó đứng số một trong hơn 30 năm liền) mà là bà lo lắng về tác động rộng lớn hơn. “Bảng xếp hạng của US News có nhiều sai sót nghiêm trọng” – Gerken viết trong một bức thư. Sau nhận xét này, Trường Luật Yale rút lui khỏi bảng xếp hạng.
Ba tháng tiếp theo, hơn 40 trường luật (chiếm khoảng 20% trường luật và khoa luật mà US News xếp hạng) cho biết họ cũng sẽ chấm dứt hợp tác và không còn chia sẻ dữ liệu với US News, kể cả 12 trong 14 trường hàng đầu. Làn sóng lan sang các trường y mà dẫn đầu là Trường Y Harvard (Harvard Medical School) ở vị trí số một.
Ở cấp độ undergraduate, Trường Thiết kế Rhode Island (Rhode Island School of Design, xếp thứ ba trong các trường đại học khu vực miền Bắc nước Mỹ) và Cao đẳng Colorado (Colorado College, xếp thứ 27 trong bảng xếp hạng mới nhất về các national liberal-arts college) đã rút lui vào tháng trước.
Cuộc nổi loạn dây chuyền đã gây khủng hoảng cho một bảng nguồn xếp hạng đại học nổi tiếng nhất nước Mỹ. Hiệu trưởng các trường đại học, trưởng khoa và nhà nghiên cứu giáo dục than phiền rằng họ thường xuyên nêu mối quan ngại về độ tin cậy của bảng xếp hạng với giám đốc chiến lược dữ liệu của US News qua thư, qua điện thoại, tại các hội nghị và trong các cuộc gặp trực tiếp tại trụ sở chính của công ty ở Washington, DC… nhưng không được lắng nghe.
Theo họ, bảng xếp hạng “không rõ ràng, thiên vị các trường giàu nhất và khuyến khích các thủ đoạn tăng vị trí không mang lại lợi ích cho sinh viên”. Họ muốn chống lại việc “đơn giản hóa một lĩnh vực phức tạp như giáo dục thành kiểu xếp hạng thông thường”.
Dậy sóng
US News & World Report bắt đầu xếp hạng các trường undergraduate colleges cách đây 40 năm và các trường graduate ngay sau đó. Bảng xếp hạng nhanh chóng trở thành “kim chỉ nam đáng tin cậy” cho những sinh viên chuẩn bị vào đại học và các gia đình mong muốn đơn giản hóa phép tính phức tạp về trường nào là lựa chọn tốt nhất.
US News đã ngừng bản in (tạp chí thuần túy) hàng tháng từ năm 2010 nhưng khai thác tốt sự phổ biến của danh sách xếp hạng đại học, và lấn sang cả các khu vực bệnh viện, xe hơi, hãng du lịch, và thậm chí cả các tiểu bang! Eric Gertler, Giám đốc điều hành của US News & World Report, hãnh diện tuyên bố: “Công ty cung cấp các thông tin có giá trị để giúp sinh viên định hướng một quyết định quan trọng trong cuộc sống. Bảng xếp hạng giáo dục và các sản phẩm liên quan đến nó thật ra chiếm chưa đến một nửa doanh thu của chúng tôi”.
Những sản phẩm liên quan là huy hiệu được các trường mua để đưa lên đầu trang web, là biển quảng cáo cũng như các trang web cho phép tùy chỉnh. Công ty cũng cho đăng ký có trả phí chuyên trang Academic Insights (thông tin chi tiết về học thuật), một công cụ cung cấp quyền truy cập vào kho dữ liệu dẫn đến bảng xếp hạng để các trường nghiên cứu cách cải thiện vị trí trong tương lai.
Theo một số trường, mỗi sản phẩm bổ sung có thể lấy của họ hơn $10,000 một năm. Thành công thương mại của bảng xếp hạng US News đã kích thích các ấn phẩm báo chí khác phát hành danh sách của riêng họ (tờ Wall Street Journal xếp hạng các trường đại học undergraduate college, nhưng sử dụng dữ liệu chủ yếu lấy từ chính phủ liên bang và các cuộc khảo sát sinh viên).
Khi ảnh hưởng của bảng xếp hạng US News tăng mạnh, các trường bắt đầu nghiên cứu những thay đổi trong quyết định tuyển sinh, chiến lược huy động vốn và thậm chí tổ chức các lớp hội thảo để tìm ra cách nâng cao vị trí – Wall Street Journal cho biết.
Những con số đánh lừa
Những người chỉ trích việc xếp hạng tin rằng có vô số cách để các trường đưa ra các con số đẹp. Hệ quả là các dữ liệu cung cấp thường không chính xác dù được cập nhật vài tháng một lần và được trình bày chi tiết trên trang dữ liệu “trả tiền để truy cập” của US News.
Năm 2021, cựu hiệu trưởng trường kinh doanh của Đại học Temple phải ra toà về tội gian lận liên quan việc cung cấp dữ liệu sinh viên bị thổi phồng và nhận bản án hơn một năm tù. Năm ngoái, Hội đồng quản trị Trường Giáo dục Rossier (Rossier School of Education) thuộc University of Southern California cho biết, một công ty luật được nhờ điều tra phát hiện rằng ban giám hiệu đã cố tình bỏ sót nhiều thông tin để tăng vị trí từ năm 2013.
Tháng Chín qua, Đại học Columbia cũng thừa nhận có báo cáo các số liệu không chính xác trong nhiều danh mục yêu cầu. Trong bảng xếp hạng mới nhất, trường tụt xuống vị trí thứ 18 từ vị trí thứ hai sau khi US News chuyển sang dùng các nguồn công khai khác để lấy dữ liệu, thay vì lấy của trường.
Ngay cả khi thông tin là chính xác, một số nhà phê bình cho rằng bảng xếp hạng vẫn bị sai lệch bởi cách mà nhóm chuyên viên dữ liệu của US News cân nhắc từng yếu tố. Theo tiến sĩ Ian Ayres, nhà kinh tế và giáo sư Trường Luật Yale thì chỉ khi đã có thông tin, nhóm dữ liệu mới chạy các mô phỏng cho các yếu tố khác nhau để xem kết quả tiềm năng trước khi quyết định phương pháp xếp hạng cuối cùng. Ông Ian Ayres nhận định: “Cách làm đó đã vi phạm các tiêu chuẩn nghiên cứu khoa học xã hội cơ bản, khi phương pháp luận phải được xác định trước để ngăn chặn bất kỳ ai tạo ra một kết quả theo ý mình”.
Eric Gertler, Giám đốc điều hành của US News & World Report, biện bạch: “Nhóm chuyên gia về dữ liệu của chúng tôi luôn dùng thuật toán để xác định tác động của các số liệu mới và dữ liệu ngoại lai. Chúng tôi không bao giờ tự điều chỉnh phương pháp để ưu tiên trường này hơn trường khác trong bảng xếp hạng”.
Các nhà phê bình còn đặt câu hỏi về các ưu tiên dùng để xếp hạng trường luật. Một trong những yếu tố gây tranh cãi nhất về bảng xếp hạng là một cuộc khảo sát “bình đẳng” của US News, trong đó ban giám hiệu các trường được mời tự xếp hạng các đối thủ cạnh tranh. Nhiều chủ tịch, hiệu trưởng và trưởng khoa khẳng định rằng không thể có đánh giá khách quan về chất lượng giảng dạy và danh tiếng tổng thể của hàng trăm cơ sở giáo dục.
Một “ngành công nghiệp” hái ra tiền!
Các cuộc khảo sát như của US News đã tạo ra một ngành công nghiệp, với các nhóm tiếp thị của những trường đại học làm những việc chẳng hạn gửi bưu thiếp, giỏ quà, sổ ghi chép in logo trường kèm các chi tiết về trường và những thứ được sản xuất trong khuôn viên trường – tất cả được thực hiện với hy vọng trường mình sẽ là lựa chọn hàng đầu của sinh viên trong thời điểm khảo sát. Một số quảng cáo xuất hiện cả ở sân bay và những thành phố, nơi các chủ tịch đại học dự hội nghị; thậm chí gắn cả logo quảng bá trên xe Uber và Lyft!
Sau khi Yale và các trường khác rút lui dần, US News đã tổ chức khẩn loạt cuộc họp Zoom vào Tháng Mười Hai, 2022 với hơn 100 trưởng khoa luật nhằm hiểu rõ hơn những gì đang xảy ra để ngăn chặn cuộc tháo chạy. Một số trưởng khoa ví những cuộc họp này giống như “US News đang vén bức màn để lộ ra một bảng xếp hạng không mấy vĩ đại và quyền lực như người ta tưởng”.
Tháng trước, Eric Gertler, Giám đốc điều hành của US News & World Report, phản ứng mạnh khi cho rằng các trường ưu tú phản đối công việc của US News vì thứ hạng mà họ xếp là điều mà những trường đại học lớn không thể kiểm soát và các trường ấy không muốn nhường quyền xếp hạng cho một tổ chức độc lập.
Ngày 21 Tháng Ba, US News thông báo bảng xếp hạng mới về các trường sau đại học của họ sẽ được công bố vào tháng tới, bất chấp việc khoảng 16% đại học được yêu cầu cung cấp dữ liệu vào năm ngoái đã không trả lời, tăng từ 7% so với năm 2015 (hầu hết những trường không cung cấp bị US News đẩy xuống gần cuối bảng xếp hạng!).
Ban giám hiệu nhiều trường cũng khẳng định họ sẽ rút lui, nếu sự quyết định “nghỉ chơi” US News & World Report đến từ những trường lớn như Princeton (Princeton University, 21 lần giữ vị trí số một trong các national university trong 23 năm qua) hoặc Cao đẳng Williams (Williams College, số một trong các trường national liberal-arts college suốt 20 năm liền). Cả hai trường này đều chưa có ý kiến.
