Hôm nay, thứ Ba ngày 6 Tháng Mười Hai, tập đoàn của Donald Trump (Trump Organization) đã bị bồi thẩm đoàn New York kết tội gian lận thuế trong một vụ kiện do Biện lý quận Manhattan khởi kiện kéo dài hơn ba năm. Trump Organization bị cáo buộc đồng lõa với giám đốc điều hành nhằm tránh nộp thuế thu nhập cá nhân, mặc dù hình phạt dự kiến sẽ không đủ để gây khó khăn cho tương lai của công ty.
Tuy nhiên, hậu quả có thể nghiêm trọng hơn đối với Trump khi những chi tiết tài chính đáng xấu hổ của cựu tổng thống – người vừa kêu gọi chấm dứt Hiến Pháp để lật ngược kết quả bầu cử 2020, đã được tiết lộ. Cụ thể, Donald Trump đã báo cáo hoạt động kinh doanh thua lỗ gần $1 tỉ vào năm 2009 và 2010, cũng như các khoản lỗ lớn hàng năm kỷ từ năm 2009 đến 2018.
Nhiều nhà bình luận nhận xét rằng một trong những động lực khiến Donald Trump đã tuyên bố ứng cử tổng thống vào năm 2024 là để thoát các tội trạng mà ông ta đang phải đối mặt. Tính tới thời điểm này, Trump hiện đang đau đầu với hàng loạt vụ điều tra dân sự và hình sự, ở cả cấp tiểu bang, lẫn liên bang. Sau đây là các cuộc điều tra và vụ kiện chống lại Donald Trump.
Cuộc điều tra tấn công Điện Capitol Ngày 6 Tháng Giêng
Ủy ban Hạ viện đang điều tra vai trò của Trump trong cuộc bạo loạn tấn công Điện Capitol, cũng như âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 của cựu tổng thống. Những kẻ bạo loạn đã tấn công cảnh sát tìm cách xâm nhập vào bên trong để ngăn cản các thành viên quốc hội xác nhận kết quả bầu cử tổng thống.
Cùng ngày Thứ Hai 6 Tháng Mười Hai, dân biểu Bennie Thompson cho biết ủy ban đã quyết định chuyển hồ sơ lên Bộ trưởng Tư pháp, Merrick B. Garland, để tiến hành truy tố hình sự đối với những tên cầm đầu. Cho đến nay, hàng trăm người tấn công Điện Capitol đã bị buộc tội và đối mặt với nhiều án tù khác nhau.
Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ, Merrick Garland, nhấn mạnh trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng: “Chúng tôi theo đuổi công lý không thiên vị, hay chịu áp lực từ bên ngoài. Chúng tôi sẽ buộc bất cứ ai, bất cứ người nào chịu trách nhiệm cho những sự kiện lien quan đến ngày 6 tháng Giêng, hay bất cứ nỗ lực can thiệp vào chuyển giao quyền lực hợp pháp phải lãnh trách nhiệm hình sự.”
Ba ngày sau khi ông Trump tuyên bố tái tranh cử tổng thống 2024, Bộ trưởng Tư pháp đã bổ nhiệm một cố vấn đặc biệt (Special counsel), ông Jack Smith, để giám sát cuộc điều tra của Bộ Tư pháp nhằm chống lại các cáo buộc chính trị hóa quá trình điều tra ông Trump. Hai vụ án mà Bộ Tư Pháp đang tiến hành điều tra liên quan đến ông Trump bao gồm vụ tìm thấy các tài liệu mật và tuyệt mật tại nhà ông ấy ở Florida và vụ lật ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.
Tin độc quyền mới nhất của tờ Washington Post vừa cho hay cố vấn đặc biệt Jack Smith đã triệu tập các quan chức địa phương ở ba tiểu bang trọng điểm (Michigan, Arizona, và Wisconsin) để yêu cầu cung cấp bất kỳ thông tin liên lạc liên quan đến cựu Tổng thống Donald Trump, chiến dịch tranh cử của ông ta, cũng như các phụ tá và đồng minh đã hỗ trợ Trump trong nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử năm 2020.
Cuộc điều tra hình sự tại Georgia
Donald Trump đang bị điều tra hình sự tại quận Fulton, tiểu bang Georgia, nơi mà biện lý Fani T. Willis đang điều tra liệu cựu tổng thống và những người khác có can thiệp hình sự vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 hay không.
Sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, Trump và các cộng sự đã có một cuộc điện thoại, trong đó Trump đã thúc giục ngoại trưởng bang Georgia, Brad Raffensperger, lật ngược kết quả bầu cử để ông vượt qua số phiếu bầu của Tổng thống Biden tại tiểu bang này. Trong cuộc điện đàm với Raffensperger, tổng thống Trump nói rằng: “Tôi chỉ muốn kiếm 11,780 phiếu, chỉ cần nhiều hơn một phiếu thôi cũng đủ để thắng rồi.”
Vào tháng Giêng năm 2022, các thẩm phán của Tòa Thượng thẩm quận Fulton đã chấp thuận yêu cầu của nữ biện lý Willis cho phép triệu tập một đại bồi thẩm đoàn đặc biệt để hỗ trợ cuộc điều tra. Trả lời tờ Washington Post, bà Willis cho biết: “Các cáo buộc rất nghiêm trọng. Nếu bị truy tố và kết án, người phạm tội sẽ phải đối mặt án tù.”
Cuộc điều tra dân sự ở New York
Tháng Chín năm 2022, Letitia James, Tổng chưởng lý bang New York, đã đệ đơn kiện lên Tòa án bang New York, cáo buộc Trump Organization đã có hành vi sai trái trong báo cáo tài chính hàng năm từ năm 2011 đến năm 2021. Tổng chưởng lý Letitia James cho biết văn phòng của bà đã tìm thấy trên 200 bằng chứng về việc thổi phồng giá trị tài sản lên hàng tỷ đô la để có được lãi suất cho các khoản vay thấp hơn. Đồng thời, đơn kiện cũng đề cập đến 23 tài sản “bị thổi phồng quá mức và gian lận”.
Nữ biện lý cũng tuyên bố phát hiện bằng chứng về hành vi sai trái hình sự và đã chuyển cho các công tố viên liên bang ở Manhattan và Sở Thuế vụ để điều tra. Bà James nhấn mạnh: “Hình thức gian lận và lừa dối mà ông Trump và Trump Organization sử dụng để tư lợi tài chính thật đáng kinh ngạc.”
Một thẩm phán ở New York đã ra lệnh chỉ định một giám sát viên độc lập để giám sát Trump Organization trước khi vụ án được đưa ra xét xử. Như thường lệ, Trump đã gọi vụ kiện là “một cuộc săn phù thủy” và liên tiếp công kích cá nhân nữ biện lý.
Vụ kiện phỉ báng (defamation)
Bà E. Jean Carroll, cựu ký giả tạp chí Elle, đã kiện ông Trump tội phỉ báng vào năm 2019 sau khi ông đã công kích và bác bỏ cáo buộc cưỡng hiếp bà Carroll vào những năm 1990 tại một cửa hàng bách hóa ở thành phố New York.
Thời hạn buộc tội hình sự đối với cáo buộc xâm hại tình dục xảy ra vào những năm 1990 đã hết hạn. Do đó, bà Carroll đã kiện ông Trump về tội phỉ báng, khi năm 2019 ông Trump đã nói rằng bà Carroll đã cố tình nói dối bị ông cưỡng hiếp để tăng doanh thu cho một cuốn sách sắp phát hành. Bà Carroll khẳng định danh tiếng của bà đã bị tổn hại vì tuyên bố của ông Trump và những cuộc tấn công vào uy tín và nhân phẩm của bà.
Đội ngũ pháp lý của ông Trump đã tìm mọi cách để trì hoãn việc cung khai trong vụ kiện phỉ báng. Tuy nhiên, một thẩm phán liên bang đã từ chối yêu cầu trì hoãn thêm của ông Trump. Ngày 19 tháng 10, sau nhiều lần trì hoãn, ông Trump đã phải trả lời chất vấn về vụ kiện. Ông Trump đã lập luận rằng ông được bảo vệ khỏi vụ kiện phỉ báng của bà Carroll bởi luật liên bang miễn nhiễm cho nhân viên chính phủ khỏi các tuyên bố có tính chất phỉ báng. Một tòa phúc thẩm ở Washington, D.C. sẽ ra phán quyết về vấn đề này trong các cuộc tranh luận vào ngày 10 tháng Giêng năm 2023.
***
Liệu Donald Trump có thoát khỏi bánh xe công lý?
Không ai hiểu rõ hơn ông Trump về những khó khăn pháp lý mà ông đang phải đối mặt. Tuy nhiên, “thời” của ông Trump dường như đã hết. Cuộc bầu cử giữa kỳ 2022 vừa qua là minh chứng cụ thể rõ nhất về việc cử tri đã đồng loạt loại bỏ ông Trump ra khỏi chính trường Mỹ. Nhiều nhà bình luận phe bảo thủ đã tuyên bố rằng ông Trump, cùng với những tuyên truyền dối trá về cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, là thủ phạm gây ra thất bại đáng kể của đảng Cộng hoà trong các cuộc bầu cử giữa kỳ 2022. Ban biên tập Thời báo bảo thủ nổi tiếng, Wall Street Journal, đã có bài viết qui trách nhiệm cho Trump trong thất bại bất ngờ của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ: “Trump là kẻ thất bại thảm hại nhứt của Đảng Cộng hòa.”
Quan trọng hơn, những đồng minh giàu có cũng lần lượt tránh xa ông Trump. Tháng trước, người sáng lập tập đoàn Blackstone đồng thời là một trong những nhà tài trợ lớn của Đảng Cộng hòa, Stephen Schwarzman, cho biết ông sẽ không ủng hộ ông Trump trong cuộc đua tổng thống năm 2024. Một mạnh thường quân khác của Đảng Cộng hòa và là tỉ phú sáng lập tập đoàn Citadel, Ken Griffin, cũng đã gọi ông Trump là “kẻ ba lần thất bại” và không ủng hộ ông Trump tranh cử tổng thống.
Dường như Trump nghĩ rằng động thái tuyên bố ứng cử vào Toà Bạch Ốc năm 2024 sẽ giúp ông ta thoát các vòng vây pháp lý. Tuy nhiên, thực tế không như ông Trump nghĩ. Bởi Trump hiện là một công dân bình thường và việc ứng cử sẽ không ảnh hưởng đến các vụ kiện pháp lý chống lại ông ấy.
Mark Osler, giáo sư luật của Đại học St. Thomas, giải thích: “Việc trở thành một ứng cử viên không bảo vệ ông Trump về mặt pháp lý khỏi bị truy tố hình sự vì những tội đã phạm trong hoặc sau nhiệm kỳ tổng thống của ông ấy. Nếu ông Trump ra tranh cử với tư cách tổng thống đương nhiệm, điều đó có thể khác, nhưng hiện tại tư cách của ông ấy là ‘cư dân Florida’, không phải ‘tổng thống’.”
Nền dân chủ Mỹ bền vững tới ngày này không phải nhờ vào các nguyên tắc sáo rỗng, mà nhờ những hành động kiên quyết để bảo vệ những điều kiện tiên quyết của nền dân chủ. Rồi sẽ có một ngày ‘bánh xe công lý’ gõ cửa nhà ông Trump nếu ông thực sự có tội, vì nước Mỹ vẫn có những con người quyết tâm bảo vệ nguyên tắc nền tảng đó: “Không một ai đứng trên pháp luật.”
