Cuộc tấn công phối hợp
Ngày 26 Tháng Mười, một báo cáo mới công bố chi tiết cách thức một cuộc tấn công phối hợp do hàng chục tài khoản Twitter tiến hành cùng lúc đã đổ thêm dầu vào làn sóng lăng mạ và căm thù nhằm vào Meghan Markle, Nữ công tước xứ Sussex và Hoàng tử Harry, Công tước xứ Sussex của Vương quốc Anh. Theo công ty phân tích Bot Sentinel, những tài khoản này không phải “bot”, mà là thực và được điều phối nhịp nhàng. Tổng cộng có 83 tài khoản Twitter với 17 triệu người theo dõi đã tạo ra đến 70% nội dung tiêu cực và thù hận nhắm vào bộ đôi Hoàng gia Anh. Giám đốc điều hành của công ty Bot Sentinel nói với trang tin BuzzFeed News:
“Chiến dịch bài bản dùng Twitter chống Meghan không giống bất cứ điều gì tôi và các cộng sự từng thấy trước đây. Điều đáng ngại hơn là nó không có động cơ cụ thể nào. Chiến dịch chống Meghan không giống với các chiến dịch quấy rối và đưa tin sai lệch khác trên Twitter như phong trào #StopTheSteal nhằm lật ngược kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 hoặc chiến dịch loại bỏ diễn viên Amber Heard khỏi phần tiếp theo của bộ phim Aquaman để trả thù những cáo buộc của cô đối với người chồng cũ, diễn viên Johnny Depp”.
Một vấn đề nữa đặt ra ở đây là mọi hành động của bạn, ngay cả những giao tiếp thân mật nhất với các thành viên trong gia đình, cũng đều có thể trở thành “vũ khí” chống lại bạn. Làm thế nào để những cuộc trò chuyện, tiếp xúc riêng tư được luật pháp bảo vệ không trở thành nội dung, thành nguồn tin để truyền thông lá cải và mạng xã hội khai thác như một tin tức bình thường? Đối với truyền thông lá cải sống nhờ những tin tức “phòng the” và nghiêng về căm ghét, bạo lực thì việc một phụ nữ da đen khởi kiện để bảo vệ quyền riêng tư của mình và giành chiến thắng là “không thể chấp nhận được”, là cướp đi “cỗ máy hái ra tiền” của họ.
Sự lo lắng và sợ bị lợi dụng của Meghan dẫn đến vụ kiện nhưng nó lại bị các tờ báo lá cải bóp méo để biện minh cho “quyền” xâm phạm đời tư. Họ lập luận: “Bất kỳ biểu hiện lo lắng bị xâm hại nào của một phụ nữ cũng đồng nghĩa với việc cô ta từ bỏ quyền bảo vệ khỏi sự xâm hại”. Logic mơ hồ này có mùi của phân biệt giới tính và phân biệt chủng tộc. Công chúng đang chờ xem liệu các tòa án cấp trên sẽ bảo lưu chiến thắng của Meghan hay sẽ xử lại. Thứ Năm tuần trước, khi kết thúc phiên điều trần ba ngày, Tòa phúc thẩm ở London cho biết họ sẽ dành thêm thời gian xem xét lại vụ việc. Phần mình, Meghan vẫn kiên trì lập trường. Cô nói với một phóng viên: “Tôi nghĩ các bạn không nên đọc báo lá cải vì nó không tốt cho bất kỳ ai. Hy vọng một ngày nào đó chúng sẽ phải thêm nhãn cảnh báo giống như thuốc lá: đọc tờ báo này sẽ có hại cho sức khỏe tinh thần của bạn!”.
Truyền thông lá cải kiếm tiền nhờ khai thác sự thù hận
Hành vi khai thác đời tư phụ nữ nói chung và phụ nữ da màu nói riêng của truyền thông lá cải không hề mới mà đã có từ lâu, nhất là khi nó tin rằng việc quấy rối và xâm phạm một phụ nữ da đen nổi tiếng sẽ ít gây hậu quả hơn nhờ chính sự nổi tiếng của nạn nhân. Trong khi việc tấn công, quấy rối phụ nữ da đen trên mạng xã hội có thể tàn phá tinh thần và tâm lý nạn nhân thì nó lại sinh lợi tài chính cho phía tấn công, tức những kẻ xâm phạm và làm nhục người khác. Các công ty truyền thông và internet được quản lý theo “chỉ dẫn” rập khuôn: cứ phổ biến những suy nghĩ tiêu cực về phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ da màu – thì chắc chắn sẽ tạo ra lượng tương tác lớn, và cuối cùng là tăng cao lợi nhuận!
Năm 2018, Tổ chức Ân xá Quốc tế ra báo cáo viết: “Trong khi tất cả phụ nữ đều có thể trở thành mục tiêu của lạm dụng và bạo lực trên mạng, tỷ lệ phụ nữ da màu trong các tweet “lạm dụng hoặc có vấn đề” cao hơn 34% so với phụ nữ da trắng. Số phụ nữ da đen được đề cập trong các tweet như vậy cũng cao hơn 84% so với phụ nữ da trắng”.
Mới tháng trước, tờ Newsweek có bài viết về sự tồn tại của một kênh YouTube chống Meghan Markle với hơn 300 video kiếm tiền từ sự căm ghét. Nhiều phụ nữ da đen nổi tiếng bị bôi bác không ngừng trên mạng. Ví dụ, nhà văn Trudy được gọi là @thetrudz và học giả nữ quyền, đồng tính da đen Moya Bailey, năm 2008 bị gọi là “misogynoir”. Những cách thể hiện chống người da đen và suy luận sai về phụ nữ da đen ngày càng phổ biến, đặc biệt là trong văn hóa thị giác (visual culture) và không gian kỹ thuật số.
Theo “logic phân biệt chủng tộc”, khi một phụ nữ da đen hoàn thành xuất sắc công việc của mình, như tay vợt Serena Williams, thì lập tức sẽ trở thành một nguồn cơn… chế nhạo! Việc cần chăm sóc sức khỏe tinh thần của vận động viên thể dục dụng cụ Simone Biles cũng bị mang ra bài bác. Tài năng gây cười của nữ diễn viên Leslie Jones trong phim cũng bị đem ra báng bổ. Chỉ đơn giản ủng hộ “Black Lives Matter” cũng dẫn đến sự thù hận và chỉ trích mà tay vợt Nhật Bản Naomi Osaka lai da màu gặp phải.
Sinh ra là phụ nữ da đen bạn sẽ không bao giờ thoát khỏi “kính chiếu yêu” kiên trì của những kẻ chỉ trích, chế giễu ác ý. Phụ nữ da đen càng phá vỡ những định kiến áp đặt bằng sự vĩ đại của mình thì càng gặp phản ứng dữ dội của những kẻ nuôi dưỡng trái tim thù hận, phân biệt. Thường họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc rút lui khỏi cuộc sống công cộng, khỏi công việc đang làm, ngay cả khi thế giới dành nhiều sân chơi cho họ hơn với không ít tấm gương xuất sắc và thành công. Ai sẽ bị thua thiệt vì sự rút lui của những tài năng đen? Tất nhiên là các em gái và phụ nữ da đen bình thường. Khi có quá nhiều người rút lui, bị gạt sang một bên hoặc bị buộc phải từ bỏ công việc thì những kẻ tấn công họ vẫn an nhiên tự tại, rất hiếm khi bị truy cứu trách nhiệm.
Một số vụ kiện có yếu tố da màu được đưa ra tòa án bởi những cá nhân như Meghan, một số được tiến hành bởi các tổ chức như Sáng kiến Quyền Dân sự Mạng (Cyber Civil Rights Initiative), đã vận động hiệu quả và giúp thông qua luật khiêu dâm ở Mỹ, mở rộng khái niệm bảo vệ quyền riêng tư cho phụ nữ, cấm dùng mạng xã hội để kiếm tiền từ ảnh, video và tài liệu riêng tư mà không có sự đồng ý chủ nhân. Cuộc vận động thay đổi cũng được thực hiện bởi các học giả và giới hoạt động để những người da đen và phụ nữ chuyển giới có thể nhìn thấy những hành động tấn công cụ thể và tìm cách chống lại. Tiếc rằng, hầu hết nạn nhân da đen không thể chi trả các khoản phí và chi phí pháp lý chống lại những nơi tìm cách hạ thấp phẩm giá họ.
Cuộc chiến vẫn tiếp tục
Đối với Meghan, người đang đeo đuổi vụ kiện tờ The Mail on Sunday trong tuần này, chiến thắng tại tòa án quan trọng không chỉ vì nó mang tính biểu tượng mà còn đi vào cuộc sống thực. Phán quyết cuối cùng có thể dẫn đến các biện pháp bảo vệ cho những người da đen rơi vào hoàn cảnh như cô. Hiện trận chiến pháp lý đang nghiêng về Meghan tại các tòa án của Vương quốc Anh, khi vào Tháng Hai, một thẩm phán Tòa án tối cao đã tuyên án The Mail on Sunday “xâm phạm quyền riêng tư của nguyên đơn khi công bố bất hợp pháp những lá thư cô viết cho cha mình”. Hiện tờ báo đang tìm cách lật ngược thế cờ, tố cáo Meghan là “con người tính toán, thao túng và… quỷ quyệt!”. Lý do đơn giản: Nữ công tước dám đơn thân độc mã tự kéo mình khỏi “đĩa thức ăn ngon xơi” của truyền thông lá cải.
Điểm trọng tâm của vụ kiện “The Mail on Sunday xâm phạm quyền riêng tư” của Meghan là bức thư riêng cô viết cho cha mình vào Tháng Tám, 2018, trong đó cô cầu xin ông đừng trả lời phỏng vấn báo chí. Việc Meghan lo bức thư này rò rỉ đến tay các báo lá cải đã trở thành hiện thực. Trong trường hợp Meghan, nỗ lực chống lại các hành vi xâm phạm quyền riêng tư và bôi nhọ đã phải trả một cái giá rất đắt mà đa số phụ nữ da đen không thể trả được. Sự mất nhân tính và sự căm thù phân biệt chủng tộc và phân biệt giới tính nhắm vào Nữ công tước đã gây ra những hậu quả tàn khốc về tinh thần, tình cảm và thể chất, căng thẳng dẫn đến sẩy thai vào mùa Hè năm ngoái. Vụ kiện của Meghan đại diện cho điều mà rất nhiều phụ nữ nói chung mơ ước có thể làm được: phản công và giành chiến thắng trước sự bẩn thỉu của truyền thông lá cải.
