Tổng thống Joe Biden đã khởi động một số sáng kiến được đánh giá cao nhằm ngăn chặn đại dịch đang tiếp tục bùng phát. Người Mỹ hiện có thể đăng ký nhận bộ xét nghiệm miễn phí tại nhà trên một trang web mới của liên bang. Chính quyền cũng sẽ sớm phân phát miễn phí khẩu trang N95 bảo vệ tốt hơn. Và các công ty bảo hiểm tư nhân sẽ chịu trách nhiệm đưa bộ xét nghiệm coronavirus đến tận nhà.
Dồn dập sáng kiến để lấy lại sự tín nhiệm đang giảm
Có một số sáng kiến được các chuyên gia y tế cộng đồng thúc đẩy Tòa Bạch Ốc tiến hành trong nhiều tháng qua nhưng phải chờ đến tuần này, một thời điểm quan trọng của chính quyền Biden khi nhiệm kỳ tổng thống của ông chạm mốc một năm và phản ứng trước đại dịch của ông bị soi dưới kính hiển vi, chúng mới được lên kế hoạch thực hiện. “Họ đang làm đúng, tôi chỉ tiếc là họ không làm sớm hơn!” – David Paltiel, giáo sư chính sách y tế tại Trường Y tế Công cộng Yale, nói về chương trình xét nghiệm coronavirus mới.
Trang web xét nghiệm liên bang, covidtests.gov, đã lặng lẽ hoạt động sớm một ngày trước khi chính thức ra mắt ngày 19 Tháng Một. Rick Bright, cựu cố vấn Covid-19 trong đội chuyển tiếp của Biden đánh giá trang web hoạt động ổn từ lúc đi vào hoạt động. Đây là một phần trong nỗ lực của chính quyền Biden nhằm cung cấp miễn phí 500 triệu bộ xét nghiệm nhanh tại nhà cho tất cả hộ gia đình với giới hạn bốn bộ cho mỗi địa chỉ. Chính quyền cũng đang thử nghiệm trung tâm tổng đài The Health 202, nơi những người không truy cập được internet có thể liên hệ để nhận bộ xét nghiệm.
Chính quyền Biden cũng chuẩn bị phân phối 400 triệu khẩu trang N95 chất lượng cao miễn phí tại hàng ngàn hiệu thuốc và trung tâm y tế cộng đồng. Khẩu trang sẽ đến từ Kho Dự trữ Quốc gia Chiến lược (Strategic National Stockpile) của chính phủ và mỗi người lớn được ba chiếc. Theo lịch trình, khẩu trang sẽ xuất kho vào cuối tuần này và bắt đầu đến tay người dân vào cuối tuần sau. Chương trình dự kiến sẽ đạt hết công suất vào đầu tháng Hai. Từ thứ Bảy, các công ty bảo hiểm tư nhân cũng bắt đầu cung cấp các xét nghiệm coronavirus tại nhà cho hàng trăm triệu người dân Mỹ.
Mục đích của chính quyền là khuyến khích các công ty bảo hiểm giúp mọi người dễ dàng làm xét nghiệm miễn phí tại nhà bằng cách linh hoạt trong thanh toán bảo hiểm. Các công ty bảo hiểm cho biết người dân có thể gửi yêu cầu về bộ xét nghiệm qua cổng thông tin chính phủ và tải lên bản sao biên nhận, còn công ty sẽ tự chọn mua bộ xét nghiệm tại một số địa chỉ mà không cần người dân trả trước bất kỳ chi phí nào. Ngoài ra người dân cũng có thể đặt hàng trực tuyến bộ xét nghiệm mình thích từ đối tác của công ty bảo hiểm.
Những lời hứa bị bỏ qua hoặc bị ngưng giữa chừng
Những lời hứa nào trong “danh mục cam kết” của chính quyền Biden đã được thực hiện, lời hứa nào chưa? Trong ngày đầu tiên nắm quyền, Tổng thống đã có trong tay một kế hoạch sinh động mang tính chiến lược và phủ trùm nhiều lĩnh vực với hơn 180 cam kết thuộc bảy mục tiêu lớn, từ hỗ trợ trường học, phân phối dụng cụ xét nghiệm đến cải thiện dữ liệu trong thời gian thực và thậm chí thành lập các văn phòng chính phủ mới. Nhưng một năm sau, việc thực hiện những lời hứa đã bị xáo trộn đến nỗi một số đồng tác giả của “danh mục cam kết” và cố vấn của Biden nói rằng “Lẽ ra Tòa Bạch Ốc phải tuân thủ nhiều cam kết hơn để giúp giảm thiểu nỗi đau từ biến thể Delta và Omicron, khi số ca bệnh và số ca nhập viện tăng kỷ lục”.
Từ ngày nhậm chức, Biden đã hàng chục lần khuyến khích người dân tiêm chủng. Kết quả khá ấn tượng. Tính đến nay, khoảng 75% dân số Mỹ đã được tiêm ít nhất một mũi, 63% “đã được tiêm chủng đầy đủ”. Nói chung, Tòa Bạch Ốc đã giữ đúng lời hứa: Sản xuất nhiều vaccine hơn, mở nhiều địa điểm tiêm chủng hơn và phát động các chiến dịch tiếp cận người dân. Andy Slavitt, cựu cố vấn cấp cao của Tòa Bạch Ốc nhớ lại: “Khi chúng tôi nhận nhiệm vụ, chỉ có 40% người Mỹ nói họ muốn tiêm vaccine”. Kathleen Hall Jamieson, Giám đốc Trung tâm Chính sách Công Annenberg tại Đại học Pennsylvania, cho biết đây là một thành công lớn, dù vẫn có thể làm hơn nữa.
Có một số cam kết chẳng hạn như hứa “Loại bỏ Covid-19 nếu thắng cử” và “Xét nghiệm liên bang toàn diện, quyết liệt” đã không thực hiện được trong năm đầu tiên Biden tại vị. Rồi lời thề “Bảo vệ người lao động và an toàn cho họ” cũng thế. Nhiều lao động thiết yếu cho biết họ vẫn cảm thấy bị phơi nhiễm trước virus và thất vọng vì Cơ quan Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp (Occupational Safety and Health Administration) đã không ban hành được các tiêu chuẩn mới an toàn hơn tại nơi làm việc.
Nhiều hướng dẫn sức khỏe cộng đồng như đeo khẩu trang, giãn cách xã hội và “các bước bảo vệ khác” cũng không thực hiện được triệt để khi các cuộc thăm dò cho thấy người Mỹ ngày càng bối rối và thất vọng trước các hướng dẫn không nhất quán của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) trong năm qua. Có nhiều lời hứa bị bỏ lửng giữa chừng. Ví dụ, lời hứa “Chiến lược toàn cầu chống Covid” và “Tặng vaccine cho nước ngoài”. Bà Krishna Udayakumar, Giám đốc Trung tâm Đổi mới Y tế Toàn cầu Duke (Duke Global Health Innovation Center), nhận định: “Chính quyền Biden luôn nói đã làm nhiều hơn đa số các quốc gia khác trong cuộc chiến chống virus. Nói thế cũng đúng nhưng phải thêm câu này: Nhưng không có cái nào trọn vẹn để chấm dứt đại dịch!”.
Chiến lược Covid cho năm 2022
Tại Tòa Bạch Ốc, các cố vấn nói rằng họ vẫn chú ý đến chiến lược cũ và bảy mục tiêu lớn. Jeff Zient, điều phối viên chiến lược coronavirus, nhấn mạnh: “Vấn đề còn lại là thi hành, thi hành, thi hành!”. Cơ quan Medicare và Medicaid của Biden đã dời hạn chót để nhân viên y tế tiêm chủng ở 24 tiểu bang, nơi việc bắt buộc chủng ngừa đã bị các tòa án cấp dưới chặn sau đó được Tòa án Tối cao phục hồi vào tuần trước. Theo thời hạn mới, các cơ sở y tế phải đảm bảo nhân viên đã tiêm ít nhất một mũi trước ngày 14 Tháng Hai và được tiêm đầy đủ trước ngày 15 Tháng Ba.
Dù thời hạn trên không áp dụng ở 25 tiểu bang khác và Washinton DC, nơi yêu cầu tiêm vaccine không bị các tòa án cấp dưới chặn, nhưng các cơ sở y tế phải cho nhân viên tiêm chủng đầy đủ trước ngày 28 Tháng Hai. Các chuyên gia đang bắt đầu cân nhắc về thời điểm làn sóng Omicron sẽ giảm dần và dịch bệnh diễn biến thế nào trong tương lai. Các mô hình dự đoán mới nhất tin rằng, số ca tử vong có thể lên đến đỉnh điểm vào cuối Tháng Một hoặc đầu Tháng Hai.
Khoảng 50,000 đến 300,000 người Mỹ có thể chết trước khi làn sóng Omicron lắng xuống vào Tháng Ba. Anthony Fauci, cố vấn y tế chính của Tổng thống Biden khuyến cáo: “Đừng trông chờ Omicron sẽ chấm dứt đại dịch trong dài hạn”. Nhưng có một tin vui nữa: Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy Paxlovid, thuốc viên của hãng Pfizer để điều trị Covid-19 rất hiệu quả với biến thể Omicron. Tuy nhiên, nguồn cung cấp thuốc còn hạn chế. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hiện một nửa dân số thế giới đã được tiêm vaccine chống coronavirus, trong đó chưa tới 10% người dân châu Phi đã nhận được mũi tiêm đầu tiên.
