Thông thường, khi quốc gia mới dính vào một cuộc khủng hoảng quốc tế, Tổng thống Mỹ sẽ có một chút “thắng thế” trong các cuộc thăm dò ý kiến. Những cuộc biểu tình quanh lá cờ Mỹ luôn mang lại lợi ích chính trị cho “tổng tư lệnh”. Hãy nhớ lại thời Tổng thống Bush cha và Bush con. Nhưng điều đó đã không xảy ra với Tổng thống Joe Biden khi Nga xâm lược Ukraine.
Cuộc chiến Ukraine không đảo ngược được dư luận
Sau vài ngày Nga động binh, tỷ lệ chấp thuận công việc của tổng thống Joe Biden đã giảm còn dưới 40%. Trong khi Mỹ hỗ trợ Ukraine, Biden vẫn quyết tâm giữ quân đội Mỹ khỏi cuộc xung đột để tránh can dự quân sự. Đối với những người Mỹ bình thường, cuộc chiến ở một quốc gia khác không phải là vấn đề quan tâm hàng đầu mà là những “điểm đen” trong nền kinh tế Mỹ.
Trong một cuộc thăm dò do Đại học Quinnipiac thực hiện được công bố hôm thứ Tư, 30% người Mỹ cho biết “lạm phát là vấn đề cấp bách nhất mà đất nước phải đối mặt lúc này”. Xung đột Nga-Ukraine chỉ chiếm 14%! Phát hiện đó được lặp lại trong một cuộc khảo sát của Kaiser Family Foundation và được công bố vào sáng 30 Tháng Ba. 55% người được hỏi khẳng định vấn đề lớn nhất mà họ đang đối mặt là lạm phát và giá cả tăng cao. Chỉ 18% xem cuộc xâm lược Ukraine của Nga là vấn đề lớn nhất.
Vì vậy, nền kinh tế mới là chiến trường chính và mặt trận trung tâm đối với người dân Mỹ chứ không phải xung đột Ukraine. Dựa vào những ưu tiên này, tỷ lệ chấp thuận cách hành xử nền kinh tế của Biden thật là ảm đạm. Chỉ một trong ba người Mỹ được hỏi (34%) tán thành cách Biden xử lý nền kinh tế trong cuộc thăm dò của Quinnipiac. 58% không đồng ý. Cũng cuộc thăm dò đó, Biden nhận được 44% tán thành và 45% không tán thành về cách tổng thống xử lý cuộc chiến Ukraine. Câu giải thích rất đơn giản: Người Mỹ quan tâm nhiều đến chi phí phát sinh do lạm phát hơn là cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Và họ không nghĩ rằng Biden đang chống lạm phát đúng hướng và đưa nền kinh tế trở lại quĩ đạo của nó. Các cuộc thăm dò mới nhất dù của cánh tả hay cánh hữu đều không phát hiện được tín hiệu sáng sủa nào cho Biden và tin xấu sẽ còn kéo dài thêm một thời gian nữa.
Túi tiền luôn là quan tâm số một của cử tri
Chỉ cần nhìn vào thực trạng tiêu dùng. Chỉ tiêu giá tiêu dùng cá nhân (Personal Consumption Expenditures Price Index), một thước đo chính của lạm phát, đã tăng 6.4% trong Tháng Hai so với cùng kỳ năm 2021. Đó là mức tăng nhanh nhất kể từ Tháng Một, 1982, phù hợp với Chỉ số giá tiêu dùng (Consumer Price Index-CPI) trong 12 tháng kết thúc vào Tháng Hai cũng ở mức cao nhất kể từ Tháng Một 1982.
Nhà thăm dò ý kiến của đảng Dân chủ Chris Anderson cùng thực hiện cuộc khảo sát với Daron Shaw của đảng Cộng hòa theo đặt hàng của Beacon Research (Dân chủ) và Shaw & Company Research (Cộng hoà), công bố tuần trước, cho biết:
Cử tri tiếp tục cho rằng nền kinh tế Mỹ đang trong tình trạng tồi tệ, với 74% đánh giá tiêu cực. Số người cho rằng chính quyền đã làm cho nền kinh tế tốt hơn giảm từ 42% vào Tháng Chín 2021 xuống còn 22% hiện nay. Sự thay đổi chủ yếu do giảm 32 điểm trong tỷ lệ đảng Dân chủ nói Biden đã cải thiện nền kinh tế, và giảm 20 điểm trong các đảng viên độc lập. 53% cho rằng Biden đã khiến nền kinh tế tồi tệ hơn, và 24% nói chính quyền không tạo ra nhiều khác biệt. 49% những người trong các hộ gia đình có thu nhập hàng năm dưới $50,000 cho biết họ đang tụt hậu tài chính. Hai phần ba cho biết gia đình họ đã phải cắt giảm chi tiêu để có đủ tiền mua nhu yếu phẩm.
Nhìn chung, 56% cho rằng lạm phát “hoàn toàn không được kiểm soát” và 88% xem giá xăng tăng là vấn đề đối với gia đình họ (52% xem khí đốt tăng là vấn đề). 68% đổ lỗi giá khí đốt do các chính sách của Biden. Về giá xăng tăng, đảng Cộng hòa đổ lỗi cho Biden cao hơn 24 điểm so với đảng Dân chủ, trong khi đảng Dân chủ cao hơn 18 điểm so với đảng Cộng hòa khi đổ lỗi của Putin.
75% đề nghị tăng sản xuất năng lượng xanh, 74% muốn tăng khai thác dầu thô trong nước. 65% muốn các đường ống dẫn dầu như Keystone XL được mở lại. 61% phản đối nhập thêm dầu từ Iran và Venezuela. Nhiều đảng viên Cộng hòa hơn đảng Dân chủ ủng hộ việc tăng sản lượng dầu. Trong khi đảng Dân chủ ủng hộ việc tăng sản xuất năng lượng tái tạo và nhập khẩu từ Iran và Venezuela hơn đảng Cộng hòa.
Chỉ còn chờ phép lạ
Những con số này sẽ khiến các đảng viên đảng Dân chủ bỏ phiếu vào mùa Thu năm nay phải lo lắng vì hóa giải nhanh lạm phát là điều mà hầu hết nhà kinh tế tin là “cực kỳ khó thực hiện”, thậm chí… “không tưởng”!
Nếu tỷ lệ người được hỏi hài lòng với việc làm của Biden không được cải thiện sớm, đảng Dân chủ có nhiều nguy cơ đối mặt với một trận đại hồng thủy chính trị vào Tháng Mười Một: Mất cả thế đa số hẹp tại Hạ viện và đa số một phiếu tại Thượng viện. Cải thiện sớm lạm phát và giá xăng là hy vọng mơ hồ trong tình hình hiện nay.
Tính đến năm 2018, tỷ lệ trung bình mất ghế tại Hạ viện cho đảng của tổng thống đương nhiệm khi sự chấp thuận công việc của ông dưới 50% là 37 ghế. Nếu lịch sử lặp lại vào mùa Thu này, đảng Cộng hòa sẽ chiếm đa số trở lại, với một bước đệm tốt để khởi động cho cuộc bầu cử tổng thống 2024. Điều tồi tệ hơn nữa đối với Biden và những người ủng hộ đảng Dân chủ là có rất nhiều điều họ phải làm để xoay chuyển lạm phát. Nhưng kết quả nào cũng phải mất từ 3-6 tháng mới có.
Mặc dù Tổng thống Biden và chính quyền của ông gần đây đã đổ lỗi giá xăng cao cho Tổng thống Nga Vladimir Putin và cuộc xâm lược Ukraine của ông ta, nhưng công chúng không bị thuyết phục. Lý do, giá xăng đã tăng trước đó, ngay khi đường ống từ Canada bị ách lại và khai thác dầu đá phiến ngưng trệ. Chuỗi cung ứng đứt gẫy và hàng tồn đọng tại các cảng do thiếu tài xế là hai yếu tố khác. Nhìn chung, những con số thăm dò mới nhất và bức tranh kinh tế hiện nay vẽ ra lên một viễn cảnh chính trị rất khó khăn cho đảng Dân chủ trong kỳ bầu cử tới.
