Hôm 26 Tháng Năm, một đại biểu Quốc hội đặt nghi vấn về sự thao túng giá vàng SJC tại Việt Nam. Bởi một sự vô cùng phi lý ở chỗ, giá vàng trong nước luôn cao hơn toàn bộ thế giới, có lúc cao hơn đến 20 triệu đồng/1 lượng SJC.
Giới buôn vàng toàn cầu luôn ngạc nhiên về chuyện vì sao vàng Việt Nam là loại gì mà lại luôn có giá cao hơn nhiều lần vàng Thụy Sĩ? Ngay trước ngày Quốc hội thảo luận vấn đề này, giá vàng ở Việt Nam là gần 70 triệu đồng/lượng. So với định lượng chuẩn của thị trường vàng quốc tế, vàng SJC độc quyền của nhà nước Việt Nam luôn cao hơn 20 triệu đồng.
Mọi chuyện lộ dần khi ngày 26 Tháng Năm, tại thảo luận tổ về tình hình kinh tế-xã hội, một đại biểu đã đặt vấn đề về chuyện vì sao giá vàng miếng SJC cứ luôn chênh giá vàng thế giới, và nếu vậy thì ai là người hưởng lợi? Đại biểu Quốc hội Đào Hồng Vận (Hưng Yên), đặt câu hỏi “Cơ chế quản lý thế nào, có hay không việc doanh nghiệp thao túng đẩy giá vàng, trong bối cảnh người dân vì dịch bệnh muốn tích trữ?”. Đồng thời ông đại biểu này nói rằng cần phải đặt vấn đề có sự liên kết đẩy giá vàng và đề nghị Chính phủ có giải pháp kiểm soát để ổn định thị trường.
Sau khi thông tin này được báo chí đăng tải đã tác động mạnh đến thị trường vàng. Từ mức 69,9 triệu đồng/lượng buổi sáng nay, đến cuối ngày hôm nay giá bán vàng miếng SJC phổ biến chỉ còn 68,8 triệu đồng/lượng, tức giảm 1,1 triệu đồng/lượng. Giá mua vào vàng miếng SJC còn 67,9 triệu đồng/lượng. Theo ghi nhận của báo chí trong nước, sau khi giá vàng miếng SJC bất ngờ sập mạnh đã xuất hiện lực mua vào, từ đó một số tiệm vàng nhỏ cũng đẩy giá mua-bán thời điểm cuối ngày lên để phòng hờ rủi ro.
Cuối ngày hôm nay, giá vàng thế giới cũng giảm 11 USD/ounce, còn $1.855,8/ounce. Quy đổi theo tỉ giá niêm yết tại ngân hàng, giá vàng thế giới tương đương 52,22 triệu đồng/lượng. Như vậy so với giá vàng thế giới quy đổi, giá vàng miếng SJC cũng vẫn đang cao hơn giá thế giới 16,55 triệu đồng/lượng.
Tờ Vef.vn có bài khẳng định rằng làm rõ ai đứng sau lưng vụ thao túng giá vàng này không khó. Nhưng nói thì nói vậy, nhưng ngay cả những giọng điệu gay gắt nhất cũng chỉ mập mờ rằng không ai qua các doanh nghiệp do nhà nước quản lý độc quyền.
Nhưng trên các bài phân tích tự do, người dân nhìn rõ và gọi tên những kẻ cầm quyền đầu cơ trên mồ hôi nước mắt của dân, đó là một đường dây gồm: Ngân hàng nhà nước Việt Nam độc quyền nhập khẩu vàng, sau đó bán vàng lại cho Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), công ty này của Thành ủy TP.HCM.
Ngoài vàng SJC thì còn nhãn hiệu vàng khác của các ngân hàng ACB, Agribank, Saconbank… ăn theo giá vàng SJC. Nếu giá vàng SJC được bán sau khi cộng thuế, chi phí chế tác và các chi phí khác và lợi nhuận thì không thỏa mãn lòng tham của các nhóm lợi ích ở ngân hàng nhà nước, công ty SJC và các ngân hàng khác. Bởi vậy, các nhóm lợi ích này bắt tay nhau để đẩy giá vàng SJC lên cao hơn tới 30% so với giá vàng quốc tế.
Luật pháp của nhà nước Việt Nam bảo kê cho đường dây này. Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng được ban hành năm 2012; theo đó, Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Ngân hàng Nhà nước là cơ quan thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về hoạt động kinh doanh vàng theo quy định của pháp luật. Hoạt động kinh doanh mua-bán vàng miếng là hoạt động kinh doanh có điều kiện và phải được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép. Cũng theo Nghị định này, chỉ Ngân hàng Nhà nước mới có thẩm quyền xuất khẩu vàng nguyên liệu, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, cấp giấy phép nhập khẩu vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp theo một số điều khoản quy định.
Thống kê của Hội đồng vàng Thế giới (World Gold Council) vào giữa Tháng Hai 2022 cho thấy, Việt Nam là nước có thị trường vàng miếng lớn nhất Đông Nam Á vào năm ngoái và nằm trong 10 thị trường lớn nhất thế giới về mặt hàng này trên toàn cầu.
Người Việt Nam có thói quen dự trữ vàng, đặc biệt khi xã hội biến động với nỗi lo như chiến tranh, dịch bệnh… Khi tiền đồng liên tiếp mất giá, người dân coi vàng là công cụ cất giữ, đầu tư an toàn cùng với đồng đôla Mỹ. Thống kê từ Ngân hàng Phát triển châu Á cho thấy, người Việt Nam nắm giữ vàng tính trên mỗi đồng đôla thu nhập nhiều hơn bất kỳ người dân nước nào trên thế giới.
