Giáo sư (GS) và phó giáo sư (PGS) “rởm” là những giáo sư, phó giáo sư không đạt chuẩn quốc tế, không có kinh nghiệm nghiên cứu và công bố quốc tế; trong khi đó, họ lại có quyền… thẩm định cho ứng viên đạt chuẩn quốc tế. Thông thường để có học hàm giáo sư, phó giáo sư thì cá nhân đó phải có bằng tiến sỹ.
Vấn đề đào tạo tiến sỹ ở Việt Nam hiện nay được báo chí phản ánh quá nhiều. Có những nơi được ví như “lò ấp tiến sỹ” với đề tài nghiên cứu rất buồn cười, chẳng hạn như: “Hành vi nịnh trong Tiếng Việt”, “Nghiên cứu giải pháp phát triển môn cầu lông cho công chức viên chức thành phố Sơn La” vv.. Trong hàng ngũ tiến sỹ rởm ấy, sẽ không ít người nộp hồ sơ xét duyệt được phong danh hiệu giáo sư hoặc phó giáo sư.
Trước tình hình tiến sỹ rởm nộp hồ sơ xin phong tặng giáo sư, phó giáo sư, Hội đồng Giáo sư nhà nước cộng sản Việt Nam vừa có văn bản gửi đến các Hội đồng giáo sư cơ sở, các Hội đồng giáo sư ngành, liên ngành năm 2022; các trường đại học, học viện; các viện nghiên cứu khoa học được phép đào tạo trình độ tiến sĩ… với yêu cầu thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các quy định tại Quyết định số 37 của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản khác có liên quan; bảo đảm mục tiêu nâng cao chất lượng, tăng cường tính khách quan, công khai, minh bạch và đánh giá đúng chất lượng hồ sơ ứng viên.
Người ta cũng yêu cầu xem xét về mặt chuyên môn, học thuật, tính liêm chính khoa học trong các công trình khoa học của ứng viên; thẩm tra, phỏng vấn để có đánh giá chính xác, khách quan. Theo PGS. TS Nguyễn Ngọc Châu thì Việt Nam có số lượng GS, PGS được bổ nhiệm vào loại nhiều ở các nước châu Á, đặc biệt so với các nước Đông Nam Á, nhưng vẫn không có đại học nào được xếp hạng top 300 của châu Á. Trong khi hầu hết các nước Đông Nam Á khác như Singapore, Malaysia, Thái Lan, Indonesia, thậm chí Philippines đều có đại học xếp hạng top 300 châu Á.
Cũng theo PGS. TS Nguyễn Ngọc Châu thì ở Việt Nam còn xảy ra hiện tượng giáo sư “rởm” xét duyệt và đánh giá cho ứng viên giáo sư thật!
