Hoa Kỳ và Trung Quốc đang trong một cuộc chiến mới, đó là cuộc đua phát triển công nghệ bán dẫn liên quan đến việc cung cấp linh kiện cho điện thoại thông minh, máy tính, xe hơi và thiết bị gia dụng khác.
Tổng thống Joe Biden vừa ký ban hành luật mới nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ, trong nỗ lực giải quyết tình trạng thiếu chip máy tính kéo dài và giảm sự phụ thuộc vào các quốc gia khác, như Trung Quốc. Đạo luật có tên gọi CHIPS và Khoa học (CHIPS and Science Act) có trị giá $280 tỉ, trong đó $52 tỉ được đầu tư bổ sung vào Quỹ Khoa học Quốc gia, Bộ Thương mại và Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia, nhằm để thúc đẩy hoạt động sản xuất chip trong nước. Theo CNN.
Từ lâu, Trung Quốc trở thành công xưởng sản xuất công nghệ lớn nhất thế giới, khi hầu hết các tập đoàn như Apple, Google và Microsoft đều có nhà máy tại đây. Nhưng theo Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế, Bắc Kinh dường như đứng trước cả Mỹ về chế tạo chip bán dẫn, họ đã đi xa hơn việc chỉ gia công các linh kiện điện tử và đang đứng đầu toàn cầu về lắp ráp, đóng gói và thử nghiệm.
Việc Mỹ trừng phạt kinh tế các công ty sản xuất chất bán dẫn lớn nhất Trung Quốc vô tình chung giúp Trung Quốc thúc đẩy ngành công nghiệp. Trong năm 2020, doanh số bán dẫn của Trung Quốc tăng hơn 30%, đạt gần $40 tỉ, nhưng đại dịch COVID-19 đã tạo ra cuộc khủng hoảng chip bán dẫn toàn cầu, khi việc phong tỏa trên diện rộng, khiến các nhà máy bị đình trệ và làm đứt thương chuỗi cung ứng. Từ đây, nhiều quốc gia đang nghiên cứu việc phát triển công nghệ bán dẫn, để không còn phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển chuỗi cung ứng qua các đồng minh như Nam Hàn và Nhật Bản để không phụ thuộc vào ngành bán dẫn Trung Quốc. Trong khi đó, các nhà lập pháp Âu châu đề xuất các khoản đầu tư trị giá hàng chục tỉ đôla trong những năm tới để tăng cường ngành bán dẫn.
Trong khi Mỹ và Trung Quốc đang ở hồi căng thẳng của cuộc đua phát triển công nghệ bán dẫn, chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi tới Đài Loan, vô hình chung làm cho nơi này trở thành “điểm nóng”. Đài Loan đóng vai trò rất quan trọng trong ngành bán dẫn, khi là nơi đặt trụ sở của một số nhà sản xuất hàng đầu thế giới, như Foxconn và Pegatron. Đặc biệt, Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) là công ty cung cấp 90% lượng chip máy tính trên toàn cầu.
Chủ tịch TSMC cho biết trong trường hợp có động thái quân sự, nhà máy không thể hoạt động, sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp tới châu Âu, Nhật Bản và Mỹ.
Mới đây, TSMC đã đồng ý chi $12 tỉ để xây dựng một nhà máy chế tạo chất bán dẫn ở tiểu bang Arizona, dự kiến đi vào hoạt động từ năm 2024. Một công ty Đài Loan khác là GlobalWafers cũng cam kết xây dựng nhà máy sản xuất đĩa bán dẫn silicon trị giá $5 tỉ ở tiểu bang Texas. Ngoài ra, các tập đoàn Samsung và SK Group cũng có kế hoạch chi hàng chục tỉ đôla để tăng cường hiện diện trong lĩnh vực sản xuất công nghệ tại Mỹ.
Ông Zachary Collier, giáo sư dự khuyết của Đại học Radford nhận định rằng, cam kết đầu tư của TSMC diễn ra trước khi đạo luật CHIPS and Science Act được ký, nhưng đạo luật này có khả năng khuyến khích nhiều công ty đưa nhà máy đến Mỹ hơn.
Trong $52 tỉ mà Đạo luật mới vừa được Tổng thống Biden ký ban hành dùng để mở rộng sản xuất bán dẫn ở Mỹ, có $1.5 tỉ dành cho các công ty viễn thông tăng năng lực cạnh tranh với các công ty Trung Quốc như Huawei. Các công ty đầu tư vào sản xuất chất bán dẫn cũng sẽ được trừ thuế 25%. Xây nhà máy sản xuất cần rất nhiều vốn và nếu có chính sách bù đắp được một số chi phí, các nhà đầu tư sẽ tới nhiều hơn.
Nhưng theo giáo sư Collier, mặc dù Mỹ có các ưu đãi ngắn hạn, là quốc gia có tính ổn định, an ninh tốt, lực lượng lao động có trình độ và nhu cầu thị trường cao, nhưng việc Mỹ sẽ lật đổ được cái ghế của Trung Quốc để ngồi vào, hoàn toàn không dễ và khó mà diễn ra một sớm một chiều.
Trong khi đó, các chuyên gia công nghệ cho rằng, dù cố gắng xây dựng các cơ sở sản xuất trong nước đến mức nào, hầu như các nước không thể tách khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt đối với các sản phẩm phức tạp như chất bán dẫn. Quá trình thiết kế, chế tạo, sản xuất và thậm chí cả nguyên liệu thô cho chip đều diễn ra trên nhiều quốc gia và khu vực khác nhau.
