Hàng ngàn người Nga đã đi qua trước quan tài mở của Mikhail Gorbachev, nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô, vào thứ Bảy 3 Tháng Tám 2022, nói rằng họ muốn tưởng nhớ ông là “một nhà kiến tạo hòa bình”, người đã phá bỏ chủ nghĩa toàn trị và trả lại tự do cho dân, hãng tin Reuters tường thuật.
Ông Mikhail Gorbachev, nhà lãnh đạo Liên Xô từ năm 1985-1991, qua đời hôm thứ Ba ở tuổi 91. Thi hài của ông được đặt tại Đại sảnh đường ở trung tâm Moscow, theo truyền thống của các nhà lãnh đạo Liên Xô trước đây, bao gồm cả Vladimir Lenin và Josef Stalin.
Thi thể của cựu tổng thống nằm trong một quan tài để hở khuôn mặt và phần trên. Có hai thành viên của của Trung đoàn tinh nhuệ Kremlin cầm súng trường đứng gác và 54 chùm đèn của sảnh trường chỉ phát ra ánh sáng mờ ảo, soi bức chân dung lớn in đen trắng của ông. Cô con gái Irina và hai cháu ngoại của ông ngồi gần đó.
Ông được chôn cất tại nghĩa trang Novodevichy nổi tiếng của Moscow bên cạnh người vợ Raisa đã qua đời năm 1999. Dmitry Muratov, Tổng biên tập báo Novaya Gazeta và cũng là người từng đoạt giải Nobel Hòa Bình, cầm bức chân dung lớn của Gorbachev, dẫn đầu hàng người đưa tang đưa ông tới nơi an nghỉ cuối cùng.
Một linh mục đọc một lời cầu nguyện ngắn trước khi ban nhạc quân đội cử bài quốc ca Nga khi quan tài của Gorbachev được hạ huyệt. Một cận vệ danh dự đã bắn ba phát súng lên không trung.
Putin vắng mặt
Ông Gorbachev được trao giải Nobel Hòa Bình năm 1990 cho vai trò kết thúc Chiến tranh Lạnh, giảm kho vũ khí hạt nhân của thế giới. Nhưng các chương trình cải cách của ông đã dẫn tới sự tan rã của Liên bang Xô Viết năm 1991. Vì thế di sản của Gorbachev vẫn gây chia rẽ dư luận trong và ngoài nước Nga.
Nhưng những người xếp hàng để tiễn biệt ông đã nhớ lại ông với lòng biết ơn.
Bà Tatiana, 80 tuổi, nói: “Ông ấy là một nhà kiến tạo hòa bình, ông ấy là một trong những người con của Chúa.” Ông Alexander Lebedev, một nhà tài phiệt và bạn thân của Gorbachev cho biết: “Ông ấy muốn mang lại cho chúng tôi dân chủ và tự do và chúng tôi hóa ra vẫn chưa sẵn sàng. Đó là điều đáng tiếc nhất nhưng chúng tôi vẫn sẽ là một quốc gia châu Âu. Phần lịch sử này một ngày nào đó sẽ đi qua.”
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bày tỏ sự kính trọng với Gorbachev vào thứ Năm, nhưng không dự sự kiện tưởng niệm hôm thứ Bảy. Điện Kremlin nói ông Putin bận việc.
Ông Putin không cho phép tổ chức tang lễ Gorbachev theo nghi thức tang lễ cấp nhà nước, khác với kẻ thù của ông ấy là Boris Yeltsin, tổng thống đầu tiên của nước Nga thời hậu Xô Viết và người đã chỉ định Putin làm người kế nhiệm, người đã qua đời vào năm 2007.
Một số người coi sự vắng mặt của Putin thể hiện sự khinh ghét của một cựu sĩ quan mật vụ KGB, người đã bãi bỏ nhiều chương trình cải cách của Gorbachev và coi sự sụp đổ của Liên Xô năm 1991 là thảm họa địa chính trị lớn nhất của thế kỷ 20 mà ông ta sẽ đảo ngược nếu được cơ hội.
“Tôi nghĩ đó là một kiểu tuyên bố. Tôi không nghĩ rằng ông Putin là một người hâm mộ của ông Gorbachev. Tôi nghĩ họ đã nhìn thế giới rất khác nhau,” Vladimir Pozner, một nhà báo kỳ cựu, nói với Reuters.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã bay tới Moscow để bày tỏ lòng kính trọng. Do Nga bị phương Tây trừng phạt vì cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine, các nhà lãnh đạo châu Âu và phương Tây khác đã vắng mặt.
Cuộc biểu tình thầm lặng
Trong số những người đưa tang ông Gorbachev có nhiều thanh niên Nga thậm chí còn chưa ra đời khi Liên Xô sụp đổ.
“Đúng, ông ấy đã mắc một số sai lầm nghiêm trọng về kinh tế – xã hội, nhưng tất cả những điều đó đều nhạt nhoà so với những gì ông ấy đã làm vì quyền tự do báo chí và quan hệ quốc tế, với những sự việc chấn động như Bức tường Berlin sụp đổ”, Oleg, 22 tuổi, một cựu sinh viên lịch sử, nói.
Andrey Zubov, một nhà sử học quen biết Gorbachev, nói rằng sự tham dự lễ tang của những người trẻ tuổi là một cuộc biểu tình âm thầm chống lại hệ thống chính trị hiện tại.
Nhưng ông nói rằng ông thất vọng vì số người đưa tang không nhiều dù Gorbachev giữ vai trò rất lớn trong lịch sử nước Nga và lịch sử thế giới, điều đó cho thấy ít người Nga coi trọng tự do hơn chế độ chuyên chế.
“Khi Stalin nằm tại đây (năm 1953), hàng trăm nghìn người đã đến viếng và một số người đã chết do chen lấn. Nhưng khi Gorbachev qua đời, hàng nghìn người đã đến để vinh danh một người đã cho chúng tôi tự do. Con số đó không nhiều”, ông Zhukov nói.
Đọc thêm:
