Ba nhà kinh tế Mỹ được trao giải thưởng Nobel Kinh tế năm 2022 vì những nghiên cứu về ngân hàng và khủng hoảng tài chính.
Ngày 10 Tháng Mười, Viện Hàn Lâm Khoa Học Hoàng Gia Thụy Điển công bố giải Nobel Kinh tế 2022 thuộc về ba giáo sư: Ben S. Bernanke thuộc Viện Brookings, Washington DC, Douglas W. Diamond thuộc Đại Học Chicago, và Philip H. Dybvig thuộc Đại Học Washington. Theo Nobelprice.org.
Ba giáo sư, nhà kinh tế học đoạt giải vì công trình nghiên cứu về các ngân hàng và khủng hoảng tài chính, giúp nâng cao nhận thức về vai trò của các ngân hàng trong nền kinh tế, đặc biệt là trong các cuộc khủng hoảng tài chính. Các phân tích của họ rất thực tế trong việc việc điều tiết thị trường tài chính và đối phó với các cuộc khủng hoảng tài chính.
Giáo sư Ben S. Bernanke sinh tại Augusta, Georgia, tốt nghiệp tiến sĩ năm 1979 tại Học viện Công nghệ Massachusetts, Đại học Cambridge, và từng đảm nhiệm cương vị Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ liên bang (FED) giai đoạn 2006-2014. Nhà kinh tế học Douglas W. Diamond hiện là Giáo sư chuyên ngành tài chính của Đại học Chicago. Nhà kinh tế học Philip H. Dybvig hiện là Giáo sư chuyên ngành Ngân hàng và Tài chính thuộc Đại Học Washington ở St. Louis, tốt nghiệp tiến sĩ tại Đại học Yale năm 1979.
Trong nghiên cứu, Giáo sư Bernanke phân tích về cuộc Đại suy thoái thập niên 30 của thế kỷ trước, được đánh giá là cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại. Theo ông, hoạt động của các ngân hàng là yếu tố quyết định khiến cuộc khủng hoảng trở nên sâu sắc và kéo dài. Nghiên cứu của hai giáo sư Diamond và Dybvig chỉ ra cách các ngân hàng đưa ra giải pháp tối ưu cho vấn đề này.
Giải Nobel Kinh tế, tên chính thức là Giải thưởng của Ngân hàng Thụy Điển cho khoa học kinh tế để tưởng nhớ Nobel (tiếng Thụy Điển: Sveriges riksbanks pris i ekonomisk vetenskap till Alfred Nobels minne) dành cho những nhân vật có đóng góp xuất sắc trong lĩnh vực kinh tế học. Giải này được thừa nhận rộng rãi là giải thưởng danh giá nhất trong ngành khoa học này, nhưng không phải là một trong năm giải Nobel đặt ra theo nguyện vọng của Alfred Nobel năm 1895.
Giải Nobel Kinh Tế do Ngân hàng Thụy Điển đặt ra và tài trợ bắt đầu từ năm 1968 để kỷ niệm 300 năm thành lập ngân hàng và cũng để tưởng niệm Nobel. Từ năm 1969 tới năm 2021, đã có 53 giải Nobel Kinh tế được trao. Người trẻ tuổi nhất từng đoạt giải thưởng danh giá này là bà Esther Duflo (khi đó 46 tuổi), trong khi người cao tuổi nhất từng được vinh danh là nhà kinh tế học Leonid Hurwicz (ở tuổi 90).
Mùa giải Nobel 2022 diễn ra từ ngày 3 đến 10 Tháng Mười. Giải Nobel Y sinh – vinh danh nhà khoa học người Thụy Điển Svente Paabo vì những phát hiện mang tính đột phá về sự tiến hóa của con người. Giải Nobel Vật lý thuộc về ba nhà khoa học Alain Aspect (người Pháp), John F. Clauser (người Mỹ) và Anton Zeilinger (người Áo), vì những thí nghiệm với các photon ở trạng thái rối lượng tử, không thỏa bất đẳng thức Bell và khoa học thông tin lượng tử tiên phong. Bà Carolyn R. Bertozzi (người Mỹ), ông Morten Meldal (người Đan Mạch) và ông K. Barry Sharpless (người Mỹ) đoạt Giải Nobel Hoá học với những nghiên cứu về phát triển hóa học Click và hóa học sinh trực giao. Giải Nobel Văn học vinh danh nữ văn sĩ Annie Ernaux “vì lòng dũng cảm và sự nhạy bén mà nữ nhà văn này đã sử dụng để khám phá gốc rễ, sự bất hòa và những hạn chế của ký ức cá nhân”.
Hôm 7 Tháng Mười, Ủy ban Nobel Na Uy trao giải Nobel Hoà bình cho nhà hoạt động vì nhân quyền Ales Bialiatski đến từ Belarus, tổ chức nhân quyền Nga Memorial và tổ chức nhân quyền Trung tâm vì Tự do Dân sự của Ukraine.
