Một cuộc điều tra chung của Asia for Animals Coalition và We Animals Media vừa công bố cho biết các kiểu buôn bán động vật tươi sống tàn bạo và bất hợp pháp ở Việt Nam, bao gồm chó và mèo, động vật hoang dã như chuột, chim, rắn và cóc, đang bùng nổ.
“Từ chỗ hình thành các địa điểm du lịch động vật hoang dã và ngành công nghiệp lấy mật gấu, đến nạn buôn bán thịt chó và động vật hoang dã bất hợp pháp, giờ đây Việt Nam phải đối mặt với nhiều vấn đề về tàn hại động vật. Cuộc điều tra của chúng tôi về những ngành công nghiệp này cho thấy sự đau khổ của vô số động vật. Những khu chợ bán động vật hoang dã như vậy cũng là những ổ dịch bệnh cần được cơ quan chức năng vào cuộc điều tra.” – Aaron Gekoski, phóng viên ảnh của tổ chức We Animals Media kể.
Các phương tiện truyền thông trong nước và quốc tế vẫn thường đưa tin về việc tiêu thụ thịt chó. Năm 2018, Hà Nội hứa ban hành lệnh cấm ăn thịt chó vào năm 2021. Mặc dù vậy, người ta vẫn có thể nhìn thấy chuyện giết chó làm thịt ở những nơi công cộng, hoặc kín đáo hơn chỉ là đằng sau những cánh cửa khép hờ. Nhiều nơi ở thành phố Hà Nội vẫn rộn rịp giết mổ như vậy.
Aaron Gekoski và Napat Wesshasartar, phóng viên ảnh của Asia for Animals Coalition và We Animals Media đã làm một cuộc điều tra nhiều chợ ở các thành phố Hà Nội và Sài Gòn, nơi họ ghi lại cảnh những con chó bị nhốt trong lồng bị giết và bán thịt cho những khách hàng ở các chợ công cộng Hà Nội. Những người bán hàng rong thường giết những con chó bằng cách dùng ván ép đập vào đầu chúng, sau đó đâm vào tim chúng. Sau đó, họ sẽ đưa xác con vật vào máy loại bỏ lông trước khi đốt cháy da. Nhiều con chó này được nhập từ Campuchia, Lào và Thái Lan.
“Tôi thường phải gạt cảm xúc của mình sang một bên và tập trung vào nhiệm vụ, tuy nhiên, khi tôi phải xem lại tất cả cảnh quay. Điều đó thật đau lòng. Nhìn thấy những con vật đồng hành của chúng ta bị giết, nghe thấy tiếng những con chó bị thương và ngửi thấy mùi máu của chúng thật kinh khủng và không thể chấp nhận được. Trong lịch sử, việc ăn thịt chó và mèo là bình thường, đặc biệt là trong nạn đói hoặc chiến tranh thế giới. Nhưng Việt Nam đã đi xa khỏi thời đại đó nhiều năm rồi.” ― Napat Wesshasartar, phóng viên ảnh động vật kể lại.
Mặc dù buôn bán thịt chó không phải là bất hợp pháp, nhưng việc tiêu thụ mèo đã bị cấm ở Việt Nam vào năm 1998, nhưng chỉ thị này sau đó đã bị hủy bỏ vào năm 2020. Những người bán công khai bán mèo chết bên cạnh lồng mèo sống, tất cả chúng sẽ bị giết và bán như một loại thức ăn mang tên “tiểu hổ”.
Tổ chức Bảo vệ Động vật Toàn cầu FOUR PAWS ước tính vào Tháng Hai 2020, tính chung Việt Nam, Campuchia và Indonesia, số lượng chó và mèo bị giết để lấy thịt mỗi năm lên đến khoảng 10 triệu chó và mèo. Riêng Việt Nam mỗi năm có đến năm triệu con chó và một triệu con mèo bị giết lấy thịt.
Do lợi nhuận mang lại cho người buôn bán thịt chó và mèo, những con thú nuôi bị trộm rồi sau đó bị giết để lấy thịt. FOUR PAWS cho biết, hoạt động này tiềm ẩn rủi ro nguy hiểm cho sức khỏe con người. Việc ăn thịt động vật không rõ nguồn gốc là nguyên nhân gây bệnh dịch ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người. Cũng theo FOUR PAWS, thịt chó và mèo có thể dễ dàng tìm thấy trong các nhà hàng và ngoài chợ. Người mua chủ yếu là người địa phương nhưng cũng có thể là du khách. Có tới 60% người dân ở thủ đô Hà Nội đã ăn thịt chó ít nhất một lần trong đời, tuy nhiên chỉ có 11% ăn thường xuyên. Còn ở Sài Gòn, nghiên cứu chỉ ra có 14% dân số tại đây từng ăn thịt chó ít nhất một lần và 1.5% ăn thường xuyên.
Nghiên cứu cho thấy, ăn thịt chó, mèo ở Việt Nam chủ yếu là đàn ông. Nhu cầu này tăng cao ở phía Bắc. Phần lớn họ không hề quan tâm tới nguồn gốc, xuất xứ của chúng. Nhiều người cho rằng, thịt hai loài động vật này có đặc tính chữa bệnh, một số còn có quan niệm ăn thịt chó mèo để giải xui xẻo.
Không ai biết chính xác người Việt bắt đầu ăn thịt chó từ khi nào, nhưng việc tiêu thụ thịt chó – chủ yếu ở miền Bắc – cho thấy một truyền thống lâu đời. Chó là món ăn không thể thiếu trong các bữa tiệc nhậu nhẹt, sum họp gia đình và những dịp đặc biệt ở thành thị lẫn miền quê phía Bắc. Thịt chó được cho là làm tăng sinh lực của nam giới, làm ấm máu trong những đêm đông, và được coi là một loại thực phẩm thay thế lành mạnh, giàu protein.
Một số thực khách còn tin rằng con vật càng chịu đau đớn nhiều trước khi chết, thịt của nó càng ngon, điều này có thể giải thích cho cách thức giết chó dã man ở Việt Nam – thường là bị đánh đến chết bằng một ống kim loại nặng (có thể mất từ 10 đến 12 nhát), bị cắt cổ, bị đâm vào ngực bằng con dao lớn, hoặc bị thiêu sống. John Dalley, một người Anh, người đứng đầu Tổ chức Soi Dog có trụ sở tại Thái Lan, tổ chức hoạt động nhằm ngăn chặn nạn buôn bán thịt chó, cho biết: “Tôi có đoạn phim quay cảnh những con chó bị ép ăn. Họ nhét một cái ống vào dạ dày của chúng rồi bơm gạo đặc và nước vào để tăng trọng lượng để bán”.
