Khi nhiều công việc công nghệ thông tin (IT) biến mất, các cựu binh một thời được sủng ái và “nuông chiều” ở Silicon Valley đang “reset” lại sự nghiệp theo kiểu “thà lương thấp mà ổn định còn hơn là lương cao mà bấp bênh!”.
Thay đổi các ưu tiên
Bị sa thải khỏi các công ty bổng lộc béo bở như Meta và Amazon, nay các chuyên viên công nghệ có mức thu nhập cao ngất ngưởng chọn sự ổn định và “được đánh giá đúng giá trị cá nhân” hơn là lương cao và bám vào các “thương hiệu” công nghệ.
Đối với nhiều kỹ sư và chuyên viên công nghệ, có được một công việc tại một trong những công ty nổi tiếng nhất trong ngành có vẻ đã là quá khứ và không bao giờ họ còn cơ hội như thế nữa. Họ biết là cần phải đối diện với sự thật, thích nghi với thực tế và sắp xếp lại các ưu tiên.
Trên tinh thần “đổi mới tư duy” này, nhiều cựu chiến binh ở Silicon Valley đang hướng đến những lộ trình mới khi cơ hội làm việc với những gã khổng lồ công nghệ ngày càng mờ nhạt dần. Số nhân viên công nghệ lương cao bị sa thải tìm việc làm tại các công ty vừa và nhỏ đang tăng. Họ vẫn làm chuyên môn của mình (và được tôn trọng) tại các công ty phi công nghệ hay trở thành chuyên gia tư vấn công nghệ tự do.
Đó là sự lựa chọn không thể ngờ đối với một thành phần lao động ưu tú từng có nhiều lựa chọn làm việc cho những tên tuổi công nghệ lớn nhưng nay các công ty này đang sa thải hết đợt này đến đợt khác và số người xin cùng một đầu việc có khi lên đến cả trăm!
Chris Rice, một đối tác của Riviera Partners (công ty tìm kiếm giám đốc điều hành (CEO) chuyên tuyển dụng nhân tài lãnh đạo kỹ thuật phần mềm, thiết kế và quản lý sản phẩm) nhận định: “Phần lớn người bị sa thải khỏi các công ty công nghệ lớn đều không còn ảo tưởng. Trước đây, một chuyên viên công nghệ có thể làm việc nhiều năm tại một công ty lớn mà không phải lo bị sa thải. Nay, điều đó không còn nữa”.
Để sớm có lại việc làm, ngày càng có nhiều chuyên viên công nghệ chấp nhận làm việc bên ngoài ngành hoặc tại các công ty khởi nghiệp, miễn là vẫn được làm nghề phù hợp với đam mê (như năng lượng xanh hoặc AI). Theo một phân tích của Revelio Labs Inc, nhà cung cấp dữ liệu nơi làm việc, tỷ lệ nhân viên công nghệ bị mất việc chuyển sang các ngành phi công nghệ bắt đầu tăng từ cuối năm ngoái, sau nhiều năm giảm.
Tuần này, Bộ Lao động cho biết thị trường lao động nói chung vẫn mạnh, với tỷ lệ thất nghiệp giảm còn 3.5% và các nhà tuyển dụng đã tuyển thêm 236,000 đầu việc vào tháng trước. Nhưng đang có dấu hiệu suy giảm.
Mức tăng việc làm trong Tháng Ba là thấp nhất trong hơn hai năm qua. Rice giải thích: “Việc tuyển dụng những chuyên viên từng làm việc cho những tên tuổi lớn nhất của ngành công nghệ vào các công ty vô danh đã dễ dàng hơn trước đây rất nhiều nếu bạn thuyết phục được họ vượt qua rào cản thương hiệu và chấp nhận lương thấp”.
Trong số này có John Kew, một kỹ sư 43 tuổi sống ở thành phố Seattle của tiểu bang Washington và làm việc cho công ty Tableau Software (được Salesforce Inc. mua lại vào năm 2019). Anh đã bỏ việc vào Tháng Một khi Salesforce thông báo cắt giảm việc làm để tìm công việc mới khiêm tốn hơn. “Việc chuyển sang một công ty khởi nghiệp khoa học dữ liệu cũng đồng nghĩa với chấp nhận giảm 20% lương nhưng tôi có thể học được điều gì đó mới mẻ ở đây và cảm nhận mình được đánh giá đúng, được tôn trọng. Là một kỹ sư, tôi thấy giá trị của mình có rất ít cơ hội được thể hiện tại một công ty lớn”.
Các công ty công nghệ nhỏ vẫn sống tốt
Trong khi một số công ty công nghệ lớn nhất thế giới như Meta, Google và Amazon.com đã thông báo sa thải nhân viên, một số công ty nhỏ và khởi nghiệp của ngành công nghệ vẫn tiếp tục phát triển.
Tim Herbert, Giám đốc nghiên cứu của hiệp hội thương mại công nghệ CompTIA, cho biết tỷ lệ thất nghiệp trong ngành công nghệ vẫn ở mức thấp 2.2%. Điều này cho thấy các nhân viên công nghệ đang được tái hấp thu trở lại lực lượng lao động dù ở các công ty nhỏ hơn.
Herbert nhận định: “Dịch vụ kỹ thuật và phát triển phần mềm (một tiểu ngành gồm các công ty vừa và nhỏ), đã bổ sung nhiều lao động công nghệ nhất trong năm qua nên khi các ông lớn dư thừa, người lao động mất việc đã chuyển sang đây, đặc biệt là các công ty khởi nghiệp, an ninh mạng và tư vấn kỹ thuật”.
Nhiều năm qua thị trường lao động Mỹ đã chứng kiến sự cạnh tranh thu hút nhân tài công nghệ khốc liệt và các công ty lớn thường sử dụng miếng mồi lương thưởng hậu hĩnh và hàng loạt phúc lợi, kèm theo cam kết làm việc lâu dài để chiến thắng.
Trong thời kỳ đại dịch, các ông lớn tăng tốc tuyển dụng và đầu tư dựa vào niềm tin “mọi người sẽ dành nhiều thời gian trực tuyến cho các mục đích khác nhau”.
Giờ đây, chính những công ty tạo ra sự tăng trưởng mạnh mẽ đó đã quay ngoắt 180 độ và nhấn mạnh đến lợi ích của việc “tăng năng suất và tinh gọn bộ máy”. Thậm chí Mark Zuckerberg, Giám đốc điều hành của Meta, công ty mẹ của Facebook, đã gọi năm 2023 là “Năm hiệu quả” (?) nhờ cắt giảm được hơn 20,000 việc làm! Làn sóng sa thải chưa ảnh hưởng nhiều đến các công ty khởi nghiệp nhưng các công ty này cũng phải đối mặt với áp lực của riêng mình.
Julia Pollak, nhà kinh tế trưởng của trang việc làm ZipRecruiter, nhận định: “Không khí tuyển dụng tại các công ty khởi nghiệp là bức tranh hỗn hợp. Các công ty khởi nghiệp lớn hơn và thành lập ở giai đoạn sau dễ mở rộng quy mô và chuẩn bị đưa lên thị trường chứng khoán hơn. Một số công ty khác phải tiết kiệm tiền mặt và không dám tuyển thêm nhân viên mới. Nhu cầu tuyển dụng nhân tài đặc biệt cao ở các công ty pin xe điện và AI trong cuộc chạy đua toàn cầu xây dựng các sản phẩm AI. Có một cơn sốt tận dụng cơ hội để dẫn đầu”.
Allison Baum Gates, đối tác của công ty đầu tư mạo hiểm SemperVirens chuyên đầu tư vào các công ty công nghệ, bổ sung: “Các đơn vị công nghệ thông tin tại các doanh nghiệp dịch vụ tài chính, khách sạn và hậu cần đang gặp may mắn khi tuyển dụng được người tài từ các công ty công nghệ lớn. Từ không thể cạnh tranh tuyển người với các ông lớn công nghệ bây giờ họ reo hò: Tình hình thật tuyệt, chúng tôi đã có thể thuê người giỏi!”.
Nhà sản xuất thực phẩm và đồ uống Kraft Heinz và nhà bán lẻ toàn cầu Walmart cũng thấy nhiều ứng viên xin việc từng làm việc tại Meta và Amazon. Donna Morris, Giám đốc nhân sự của Walmart bộ bạch trong một cuộc phỏng vấn tại Hội nghị thượng đỉnh việc làm của tờ The Wall Street Journal: “Bài toán tuyển dụng đã sáng sủa hơn một chút so với trước đây”.
Melissa Werneck, Giám đốc nhân sự toàn cầu của công ty Kraft cho biết: “Trước đây chúng tôi phải vật lộn để tuyển dụng một số tài năng kỹ thuật số. Bây giờ, họ tự tìm đến chúng tôi”.
Đối với một số nhân viên công nghệ, thị trường hiện nay biến động đến mức họ quyết định không tìm kiếm công việc toàn thời gian mà chỉ dành vài giờ một tuần cho nhiều công ty một lúc hoặc làm tư vấn tự do thay vì làm làm toàn thời gian.
Louis Moynihan, bị sa thải khỏi WhatsApp của Meta thuộc số người thích linh hoạt như thế. Anh đã tận dụng kỹ năng hợp tác chiến lược của mình để cố vấn cho các khách hàng trên cơ sở từng dự án với mức lương $300 một giờ. “Đây là câu chuyện cảnh báo cho những gã khổng lồ vì nhiều tài năng tuyệt vời đang chọn các công ty công nghệ nhỏ hơn để cạnh tranh ngược với công ty cũ”.
Tham khảo:
