Các luật sư siêu sao có thể kiếm được hơn $15 triệu một năm, trong khi lương của các chủ ngân hàng hầu như không tăng, thậm chí giảm.
Đổi ngôi ngoạn mục
Wall Street Journal thuật, so với cách nay vài năm, khi nhà môi giới bất động sản Lisa Lippman ở Manhattan đưa khách hàng giàu có đến những căn hộ trị giá hơn $7 triệu với tầm nhìn ra Công viên Trung tâm (Central Park) và có các tiện nghi như sân tennis, bể bơi phân làn, cô nhận thấy một sự thay đổi: Khách hàng hiện nay không còn là những người làm việc trong ngành ngân hàng nữa mà là luật sư!
Trong khi các chủ ngân hàng từng kiếm được nhiều tiền hơn luật sư thì các luật sư đang từng bước ngoi lên phía trước. Các công ty luật cũng có sự cạnh tranh quyết liệt hơn để tìm những người xuất sắc. Xu hướng này đã xuất hiện ngay cả trước khi các giao dịch ngân hàng chậm lại do một số ngân hàng lớn vỡ nợ khiến các chủ ngân hàng phải trả giá bằng thu nhập. Tờ Wall Street Journal (WSJ) đã nói chuyện với hơn 30 chuyên gia về bồi thường sau sa thải, chủ ngân hàng, luật sư và xem xét dữ liệu thanh toán lương bổng, tiền thưởng và phúc lợi trong hơn 15 năm qua.
Kết quả cho thấy, các giám đốc điều hành (CEO) không phải lãnh đạo cao nhất tại các ngân hàng kiếm được trung bình từ 1 đến $2 triệu trong thời gian trên, gồm cả tiền thưởng (phần lớn trả bằng cổ phiếu) và hầu như không thay đổi so với hai thập niên trước. Trong khi đó, số luật sư có cổ phần tại các công ty luật hàng đầu kiếm được khoảng $3 triệu trở lên mỗi năm ngày càng nhiều (cao gấp ba lần số tiền họ kiếm được trong hai thập niên trước).
Nhóm luật sư ưu tú giúp mang về nhiều hợp đồng béo bở cho các công ty luật họ cộng tác kiếm được hơn $15 triệu mỗi năm. Các công ty luật như Wachtell, Lipton, Rosen & Katz; Kirkland & Ellis; và Paul, Weiss, Rifkind, Wharton & Garrison đều có những người như thế. Mark Rosen, một nhà tuyển dụng chuyên nghiệp lâu năm nhận định: “Thời thế đã thay đổi. Thù lao cho luật sư đã tăng lên một cách khó tin”.
Năm 2000, khi Rob Kindler, một luật sư chuyên về giao dịch đã thành danh, rời công ty luật Cravath, Swaine & Moore để bước sang lĩnh vực ngân hàng, cho biết ông có thể kiếm được số tiền gấp năm lần thu nhập cũ tại nơi làm việc mới, một ngân hàng đầu tư. Nhưng đầu tháng này, Kindler, 69 tuổi, quyết định rời ngân hàng Morgan Stanley để làm việc cho công ty luật Paul Weiss và kiếm được $10 triệu một năm (tùy thuộc vào hiệu suất công việc) nhiều hơn số tiền kiếm được tại Morgan Stanley. Một cú đảo ngược ngoạn mục!
Theo truyền thống, luật sư và chủ ngân hàng là “xương sống” tạo nên sự thịnh vượng cho Wall Street. Họ làm việc song song để tạo thuận lợi cho hoạt động của các công ty lớn nhất thế giới. Các chuyên gia trong cả hai ngành nghề giúp khách hàng gây quỹ, thực hiện các giao dịch và tránh bị bẫy bởi những kẻ xấu hoặc nhà đầu tư không mong muốn. Có nhiều lý do dẫn đến sự thay đổi “giá trị đôla mang về nhà” của giới luật sư ưu tú và chủ ngân hàng. Luật sư không còn đơn giản là thương lượng ký kết hợp đồng như trước đây mà các luật sư doanh nghiệp ngày nay còn là những người bán hàng gần giống chủ ngân hàng.
Họ đóng vai trò cảnh báo cho các CEO khi có xung đột với các cơ quan quản lý của chính quyền hoặc giúp giải quyết những việc gai góc như vấn đề kế nhiệm. Luật sư cũng có rất nhiều công việc mới mà cách đây 20 năm không hề có. Ngoài ra, cơ cấu lương thưởng của các công ty luật cũng thay đổi có lợi cho các luật sư giỏi. Tất cả, trừ một số công ty luật, đã từ bỏ cái gọi là “cơ cấu lương bậc thang” dựa trên thâm niên, thay vì hiệu suất công việc.
Chính kết quả công việc được đặt lên hàng đầu đã tạo ra “kỷ nguyên mới của cuộc chiến tranh giành tài năng”, giống như các đội bóng vung tiền để thu hút các cầu thủ ngôi sao (ở đây là luật sư ngôi sao). Công ty luật Kirkland & Ellis đã đẩy sự cạnh tranh lên cao hơn trong 15 năm qua khi tìm cách lôi kéo nhiều luật sư giỏi từ các công ty khác để phát triển hơn nữa. Kirkland đã đưa ra “cái bánh” tuyển dụng hậu hĩnh lên đến $20 triệu thu nhập hàng năm, cao hơn đáng kể so với các công ty khác. Theo Owen Burman, cố vấn cấp cao của Wells Fargo phụ trách theo dõi các công ty luật, hầu hết công ty luật lớn đều tăng lương khoảng 4% mỗi năm cho luật sư, vượt qua mức lạm phát cao nhất.
Nhưng đừng vội xót thương cho các chủ ngân hàng
Tiền thưởng khi đạt được hợp đồng của các ngân hàng dù không nhỏ, nhưng tương đối đứng yên, trong khi các luật sư hàng đầu hiện tính phí hơn $2,000 một giờ dịch vụ họ nhận. Một số luật sư ngôi sao tại các công ty hàng đầu kiếm được hơn $15 triệu một năm và một số ít siêu sao kiếm được hơn $20 triệu.
Scott Barshay của Paul Weiss và James Sprayregen của Kirkland được đánh giá là những luật sư nhận lương cao nhất hiện nay ở Wall Street (so sánh, năm ngoái CEO Jamie Dimon của JPMorgan Chase kiếm được $34.5 triệu và phần lớn được trả bằng cổ phiếu của công ty).
Nhà tuyển dụng Rosen giải thích: “Trong khi luật sư ngôi sao của các công ty luật nổi tiếng có thể kiếm được khoảng $20 triệu hàng năm thì các siêu sao có thể kiếm được $100 triệu trở lên”. Nhưng sự giàu có nào cũng có cái giá của nó. Tư vấn cho các công ty vào những thời điểm sống còn này có nghĩa là phải làm việc liên tục 24/7. Rosen nói: “Không có gì lạ khi các luật sư làm việc 18 giờ mỗi ngày vào cuối tuần”. Một luật sư than thở ông nhận cuộc gọi của khách hàng trong khi đang chụp ảnh với gia đình tại quán bar của con trai.
Theo dữ liệu khảo sát của công ty tuyển dụng Bay Street Advisors, công việc của các chủ ngân hàng cũng chiếm nhiều thời gian tương tự nhưng đa số tiền lương không còn hậu hĩnh như trước cuộc khủng hoảng tài chính 2008. Ghi nhận của Wall Street cho thấy CEO tại các ngân hàng đầu tư nằm trong top 20 kiếm được $1.9 triệu một năm trong ba năm qua, bằng năm 2007 nhưng chưa tính lạm phát.
Các nhân viên ngân hàng cấp thấp kiếm được ít tiền hơn so với trước khủng hoảng 2008. Áp lực từ các cơ quan quản lý, tăng chi phí hoạt động và xu hướng bán thương hiệu của các ngân hàng lớn đều ảnh hưởng đến lương thưởng. Dù thông thường trước cuộc khủng hoảng tài chính, các ngân hàng được gọi là “ngân hàng phình to” như Goldman Sachs Group và Morgan Stanley bỏ ra hơn 40% doanh thu để trả lương, nhưng con số đó hiện thấp hơn nhiều.
Kevin Mahoney hiện điều hành một ngân hàng đầu tư, than thở: “Sau một đợt thuận buồm xuôi gió, các ngân hàng lại gặp trục trặc và phải lùi lại vài năm. Các chủ ngân hàng thường nghỉ hưu ở độ tuổi 50 khi đã tích lũy được khối tài sản khá lớn nhưng ít người làm như thế bây giờ”. Tuy nhiên, đừng vội rơi nước mắt thương cảm cho họ. Tiền lương của các chủ ngân hàng vẫn cao hơn thu nhập hộ gia đình trung bình của Hoa Kỳ (khoảng $70,000 một năm). Và các chủ ngân hàng ngôi sao (đặc biệt là tại các công ty tư vấn độc lập như Centerview Partners) vẫn có thể nhận số lương tám con số (thậm chí hơn) trong một năm thuận lợi.
