Tại sao giọng hót của chim rất tốt cho sức khỏe tinh thần? Một nghiên cứu mới cho thấy chim là trung gian để chúng ta kết nối với thiên nhiên, có lợi cho sức khỏe và não bộ.
Thuốc trị bệnh có sẵn trong tự nhiên
Hai nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Reports vào cuối năm ngoái cho thấy việc nhìn hoặc nghe tiếng chim hót rất tốt cho sức khỏe tinh thần của chúng ta. Vì vậy, hãy lắng nghe chim hót khi bạn cảm thấy mệt mỏi, chán chường. Một nghiên cứu mới cũng nêu rõ: “Tiếp xúc và tương tác nhiều hơn với thiên nhiên rất có ích cho sức khỏe não bộ và cơ thể”.
Chim là một trung gian lý tưởng giữa con người và thiên nhiên. Chúng ở khắp mọi nơi và cung cấp sợi dây kết nối chúng ta với thiên nhiên. Ngay cả khi chim ẩn mình trên cây hay bụi rậm, tiếng hót thánh thót sẽ thay chúng kết nối. Emil Stobbe, sinh viên vừa tốt nghiệp ngành khoa học thần kinh môi trường tại Viện Phát triển Con người Max Planck và là tác giả của một trong những nghiên cứu về chim nhận xét: “Điều đặc biệt về tiếng chim hót là ngay cả khi con người sống trong môi trường đô thị và không tiếp xúc nhiều với thiên nhiên vẫn có cơ hội kết nối thiên nhiên qua tiếng hót của các loài chim”. Một nghiên cứu cho thấy dù chỉ nghe bản ghi âm giọng hót của chúng qua tai nghe người nghe vẫn cảm thấy thư thái và yêu đời.
Trong một nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã yêu cầu khoảng 1,300 người tham gia thu thập thông tin về môi trường và sức khỏe ba lần một ngày bằng ứng dụng điện thoại thông minh Urban Mind (ứng dụng cũng thu thập dữ liệu về các yếu tố quan trọng khác như chất lượng giấc ngủ, tự đánh giá chất lượng không khí và vị trí). Những người tham gia không được thông báo nghiên cứu có liên quan đến tiếng hót của chim.
Kết quả là một bộ dữ liệu phong phú về tiếng chim hót và sức khỏe tinh thần trong thế giới thực. Phân tích dữ liệu, các nhà nghiên cứu tìm thấy mối liên hệ tích cực đáng kể giữa việc nhìn hoặc nghe thấy tiếng chim và cải thiện sức khỏe tinh thần. Khi người tham gia cho biết nhìn thấy hoặc nghe thấy tiếng chim tại một thời điểm, sức khỏe tinh thần của họ sẽ cao hơn vài giờ sau đó.
Ryan Hammoud, ứng cử viên tiến sĩ tại Viện Tâm thần học, Tâm lý học & Khoa học thần kinh tại Đại học King’s College London gọi hiện tượng này là “liên kết lâu dài theo thời gian”. Điều thú vị là tiếng chim hót có lợi cho cả những người khỏe mạnh và những người mắc bệnh trầm cảm (một trong những bệnh tâm thần phổ biến nhất trên toàn thế giới và có khi không trị được bằng phương pháp thông thường).
“Những người bị trầm cảm có phản ứng tích cực sau khi nghe thấy tiếng chim hót hay chứng kiến cuộc sống của loài chim trong khu vực. Đó là một phát hiện rất hay” – Hammoud nói. Trong một nghiên cứu, các nhà nghiên cứu yêu cầu 295 người đánh giá trạng thái cảm xúc và kiểm tra trí nhớ nhận thức. Sau đó, họ nghe tiếng chim hót hoặc tiếng ồn giao thông rồi tự đánh giá lại trạng thái cảm xúc và nhận thức.
Kết quả, những người tham gia lắng nghe tiếng chim hót đa dạng hơn (tám loài) cho biết giảm đáng kể các triệu chứng trầm cảm, lo lắng và hoang tưởng. Những người nghe tiếng chim hót của chỉ hai loài chim cũng có cảm giác như thế, dù ít hơn. Ngược lại, việc nghe nhiều hoặc ít tiếng ồn giao thông các loại xe làm trầm trọng thêm chứng trầm cảm.
Không chỉ tiếng chim hót mà cả phong cảnh thiên nhiên
Stobbe, tác giả của nghiên cứu nhận định: “Rõ ràng, thiên nhiên, qua tiếng chim hót vẫn có sức mạnh chữa bệnh dù bạn sống trong môi trường đô thị ồn ào. Chúng ta càng kết nối với thiên nhiên, chúng ta càng có thể hưởng lợi từ những tác động đó”. Một giả thuyết về tác dụng tốt của tự nhiên là “thuyết phục hồi sự tập trung”, trong đó cho rằng, hòa mình vào thiên nhiên rất có lợi cho việc cải thiện sự tập trung và giảm sự mệt mỏi tinh thần do sống lâu ngày trong môi trường đô thị căng thẳng.
Các yếu tố kích thích tự nhiên như tiếng chim hót, cho phép chúng ta chìm vào “sự mê hoặc nhẹ nhàng” và giảm căng thẳng. “Một nghiên cứu trước đây cũng phát hiện thời gian dành cho không gian xanh ngoài trời có thể làm giảm huyết áp và mức cortisol” – Hammoud nói. Dù vẫn chưa hiểu tiếng chim hót ảnh hưởng đến não thế nào hưng các nghiên cứu về hình ảnh thần kinh nhận biết được phản ứng của não đối với việc giảm căng thẳng khi tiếp xúc với thiên nhiên.
Đi bộ giữa thiên nhiên vẫn tốt hơn đi bộ trong môi trường ồn ào đô thị (giảm hoạt động ở một phần vỏ não trước trán liên quan đến sự tập trung). Lạc vào phong cảnh xanh tươi tác động đến phần vỏ não vành đai phía sau liên quan đến các phản ứng căng thẳng hành vi và giúp điều chỉnh căng thẳng. Đi ra ngoài ngắm chim sẽ khuyến khích hoạt động thể chất có lợi cho sức khoẻ. Các ứng dụng điện thoại thông minh như Merlin Bird ID và BirdNet (cả hai đều do Phòng thí nghiệm Điểu học Cornell sản xuất) có thể giúp xác định loài chim tạo ra tiếng hót và quang phổ của nó.
Ứng dụng eBird giúp xác định kích thước, màu sắc và vị trí con chim bạn nhìn thấy. Ứng dụng BirdCast cung cấp bản đồ trực tiếp về sự di cư của chim trong khu vực. Chúng ta có thể tận hưởng những gì người bạn lông vũ mang lại ở bất cứ nơi nào. Có cả những nhóm chơi chim gặp gỡ thường xuyên. Những người quan sát chim tìm được những lợi ích sức khỏe tâm thần lớn hơn so với những người chỉ đếm chim mà không thưởng thức.
