Một nghiên cứu mới cho thấy, hiệu quả điều trị của một bác sĩ ít liên quan đến tuổi tác của họ hơn là số lượng bệnh nhân họ chăm sóc cũng như việc cập nhật các nghiên cứu y học mới.
Bệnh nhân của các bác sĩ trẻ ít chết hơn
Hãy tưởng tượng bạn nhập viện và chờ gặp lần đầu bác sĩ chăm sóc cho mình. Bạn hy vọng ai đi qua cánh cửa phòng bệnh? Một bác sĩ tuổi 50 tóc điểm bạc hay một bác sĩ tuổi 30 mới làm việc được vài năm?
Trong một nghiên cứu, Tiến sĩ Jena và các đồng nghiệp thuộc số người đầu tiên làm sáng tỏ vai trò của tuổi tác trong điều trị bệnh của các bác sĩ nội khoa bệnh viện. Những bác sĩ này (được gọi là bác sĩ bệnh viện-hospitalist) đảm trách phần lớn nhiệm vụ chăm sóc cho các bệnh nhân cao tuổi nhập viện mắc một số bệnh cấp tính phổ biến nhất như nhiễm trùng nghiêm trọng, suy nội tạng và các vấn đề về tim.
Kết quả cho thấy, ở phần lớn bệnh nhân, việc chọn bác sĩ dựa trên bốn tiêu chí: Phong cách bên giường bệnh, chuyên môn, cách phản ứng và một số yếu tố khác.
Wall Street Journal cho biết, sử dụng dữ liệu Medicare các bệnh nhân trên 65 tuổi và cơ sở dữ liệu tuổi của bác sĩ, nghiên cứu đã sàng lọc khoảng 737,000 ca nhập viện tại khoảng 19,000 bệnh viện khác nhau từ 2011-2013 và chia bệnh nhân thành bốn nhóm dựa trên độ tuổi của bác sĩ điều trị: Dưới 40 tuổi, 40-49, 50-59 và 60 tuổi trở lên. Các bác sĩ trên 60 tuổi có nhiều năm kinh nghiệm hơn kể từ khi hoàn thành giai đoạn thực tập nội trú; trung bình là 28.6 năm so với 4.9 năm của các bác sĩ dưới 40 tuổi.
Việc đa số bác sĩ lớn tuổi là nam giới (chiếm 84% số bác sĩ trên 60 tuổi so với 61% số bác sĩ dưới 40 tuổi) cũng phản ánh sự thay đổi về cấu trúc giới tính trong vài chục năm gần đây. Bệnh nhân nhập viện có thể sống sót hoặc chết bất kể bác sĩ chăm sóc họ là ai, nhưng thực tế cho thấy, chẩn đoán lâm sàng, ra quyết định trị liệu và tay nghề chuyên môn của bác sĩ có thể tạo ra sự khác biệt giữa sự sống và cái chết.
Bước tiếp theo của nghiên cứu là so sánh tỷ lệ tử vong bệnh nhân trong 30 ngày nhập viện cho bốn nhóm tuổi bác sĩ khác nhau. Nghiên cứu phát hiện, khi các bác sĩ già đi, tỷ lệ tử vong bệnh nhân của họ tăng lên. Cụ thể, tỷ lệ tử vong bệnh nhân ở nhóm bác sĩ dưới 40 tuổi là 10.8%, tăng dần lên 11.1% ở nhóm 40-49, 11.3% ở nhóm 50-59 và 12.1% ở nhóm trên 60 tuổi.
Nói rõ hơn, nếu các bác sĩ trên 60 tuổi giao 1,000 bệnh nhân của họ cho các bác sĩ dưới 40 tuổi chăm sóc, thì 13 bệnh nhân bị chết của họ sẽ vẫn sống. Xem xét tỷ lệ tử vong trong thời gian dài hơn 60 và 90 ngày, một lần nữa, các bác sĩ trẻ cứu sống người bệnh tốt hơn các đồng nghiệp có kinh nghiệm hơn.
Lý do
Có hai cách giải thích. Đầu tiên là hiệu ứng tuổi tác (age effect), trong đó đơn giản, khi lớn tuổi hơn, cách điều trị của bác sĩ cũng thay đổi theo hướng “lười” nên tỷ lệ tử vong cao hơn. Lý do: Bác sĩ lớn tuổi quá tự tin vào kinh nghiệm và đã chứng kiến vô số lần ca bệnh như thế nên chẩn đoán nghiêng về… máy móc. Một giải thích khác có lý hơn là bác sĩ lớn tuổi và bác sĩ trẻ được đào tạo vào những thời điểm khác nhau khi y học thế giới ở hai mốc tiến bộ khác nhau.
Các bác sĩ trẻ có kiến thức lâm sàng hiện đại hơn còn các bác sĩ lớn tuổi nếu không tự bổ sung những kiến thức mới nhất trong nghiên cứu và công nghệ, hoặc không tuân theo các hướng dẫn mới, cách làm của họ sẽ không tốt bằng các đồng nghiệp trẻ.
Một cách đơn giản để các bác sĩ nâng cao tay nghề là chăm sóc nhiều bệnh nhân. Khi bệnh nhân đến với một căn bệnh nhất định, bác sĩ thường phải tìm đọc các nghiên cứu, hướng dẫn hoặc khuyến nghị mới nhất cho bệnh đó. Thuốc là công cụ chính của bác sĩ nội khoa, và các loại thuốc mới hơn, tốt hơn được phát triển với tốc độ tương đối nhanh nên chăm sóc càng nhiều bệnh nhân cùng một căn bệnh bác sĩ sẽ cập nhật thuốc mới tốt hơn.
Nghiên cứu kiểm tra lại dự đoán này bằng cách phân chia các bác sĩ dựa trên cả độ tuổi và số lượng bệnh nhân của họ. Kết quả, đối với nhóm có số bệnh nhân thấp, các bác sĩ lớn tuổi có tỷ lệ tử vong bệnh nhân cao hơn. Đối với các bác sĩ có số bệnh nhân trung bình, sự khác biệt ít rõ ràng.
Còn đối với các bác sĩ “có nhiều bệnh nhân”, sự khác biệt biến mất hoàn toàn. Điều này cho thấy, khi bác sĩ khám cho một số lượng bệnh nhân đủ lớn, tuổi tác sẽ không liên quan đến hiệu quả điều trị của họ. Trở lại câu hỏi, các bác sĩ trẻ “giỏi” hơn những bác sĩ lớn tuổi? Nghiên cứu gợi ý: Nếu “giỏi hơn” được định nghĩa là bệnh nhân do họ điều trị có tỷ lệ tử vong trong 30 ngày nằm viện thấp hơn, thì câu trả lời là đúng.
Bác sĩ phẫu thuật nghiêng về người già
Nhưng đối với các bác sĩ phẫu thuật, những người ngoài kỹ năng chẩn đoán còn phải có kỹ năng chuyên môn và tay nghề dựa vào kinh nghiệm và trí nhớ thì già và trẻ, ai hơn ai? Để tìm hiểu, một nghiên cứu khác của Tiến sĩ Jena và các đồng nghiệp đã xem xét khoảng 900,000 bệnh nhân Medicare đã trải qua các phẫu thuật lớn phổ biến (như gãy xương hông khẩn cấp hoặc phẫu thuật cắt túi mật) do khoảng 46,000 bác sĩ phẫu thuật ở các độ tuổi khác nhau thực hiện.
Bệnh nhân cũng được chia thành bốn nhóm dựa vào tuổi tác của bác sĩ phẫu thuật để tính tỷ lệ tử vong trong 30 ngày sau phẫu thuật. Kết quả cho thấy, không giống bác sĩ bệnh viện, bác sĩ phẫu thuật làm tốt hơn theo tuổi tác. Tỷ lệ tử vong bệnh nhân giảm nhẹ nhưng đáng kể khi họ già đi: 6.6% đối với bác sĩ dưới 40 tuổi, 6.5% đối với bác sĩ ở độ tuổi 40-49, 6.4% đối với bác sĩ phẫu thuật ở độ tuổi 50-59 và 6.3% đối với bác sĩ trên 60 tuổi. Vậy điều gì tạo ra sự khác biệt?
Có thể đối với những bác sĩ bệnh viện, lợi ích của việc tăng dần kinh nghiệm bắt đầu bị lấn át bởi kiến thức ngày càng lạc hậu về chăm sóc (và không được cập nhật). Nhưng đối với các bác sĩ phẫu thuật, những người trau dồi kỹ năng trong phòng phẫu thuật (OR) thì khác. Bác sĩ phẫu thuật xây dựng trí nhớ thông qua sự lặp đi lặp lại, làm việc trong không gian hạn chế với các ca giải phẫu phức tạp.
Họ học cách lường trước các vấn đề kỹ thuật trước khi chúng xảy ra và lập kế hoạch giải quyết dựa trên kinh nghiệm. Theo thời gian, họ xây dựng các kỹ năng cao hơn trong từng tình huống khác nhau, học cách tốt nhất tránh các biến chứng và chọn chiến lược phẫu thuật tốt nhất.
Tổng hợp các nghiên cứu về bác sĩ bệnh viện và bác sĩ phẫu thuật, rõ ràng tuổi của bác sĩ không phải là điều có thể bỏ qua nhưng cũng không thể xem xét một cách đơn lẻ. Nếu chúng ta quan tâm đến chất lượng chăm sóc nhận được từ bác sĩ, những câu hỏi đáng để hỏi không phải là “bác sĩ bao nhiêu tuổi? hoặc “bác sĩ có bao nhiêu năm kinh nghiệm?” mà nên hỏi “bác sĩ có nhiều kinh nghiệm chăm sóc bệnh nhân giống như tôi không?” hoặc “bác sĩ cập nhật các nghiên cứu y học cách nào?”
