Nhiều bình luận xuất hiện, nói rằng đối với những cử tri không chọn Trump trong cuộc bầu cử vừa rồi, không chỉ buồn bã, mà thậm chí có những dự báo rằng họ sẽ có 4 năm đen tối sắp tới.
Hàng triệu người Mỹ đã chứng kiến một đất nước thay đổi và một thế giới hỗn loạn sau khi nhận ra sự trở lại nắm quyền đầy bất ngờ của Donald Trump .
Bên cạnh những tiếng hò reo của phía thắng cử, thì ở phía bên kia cảm giác về sự chia rẽ đảng phái ngày càng sâu sắc tại Hoa Kỳ, sự hỗn loạn, lo sợ và sự im lặng bắt đầu ngự trị trong một số nhóm người nổi tiếng. Bài viết dưới đây tổng hợp các nhận định từ nhiều nguồn khác nhau về đề tài này.
Đối thủ bị đánh bại của Trump, Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu nhượng bộ đầy nhiệt huyết vào chiều thứ Tư tại Washington, trong đó bà nói với những người Mỹ trẻ tuổi “đừng tuyệt vọng” mà hãy tiếp tục đấu tranh “vì nền dân chủ, vì pháp quyền, vì công lý bình đẳng và vì ý tưởng thiêng liêng rằng mỗi người chúng ta đều có những quyền cơ bản và tự do nhất định phải được tôn trọng”.
Người Mỹ theo chủ nghĩa dân chủ và tiến bộ, và đã có ít nhất 67 triệu người đã bỏ phiếu cho Harris, đã phải vật lộn để chấp nhận thực tế chỉ sau một đêm. Họ phải đối mặt với thực tế là những lời tuyên bố của Trump với người dân Mỹ, hứa hẹn xây dựng lại, thoát khỏi viễn cảnh đen tối và kiểu nói dối quen thuộc của ông về một nước Mỹ đang suy tàn, “chìm ngập” bởi những vụ giết người “người nhập cư bất hợp pháp” và sắp bị cộng sản tiếp quản. Dựa vào đó, Donald Trump đã thắng thế.
Trump làm tăng nỗi sợ hãi của những người không bỏ phiếu cho ông, khi có bài phát biểu chiến thắng tại West Palm Beach, Florida lúc 2:30 sáng – ba giờ trước khi Associated Press chính thức công bố kết quả. Ông nói về việc tạo ra một “nước Mỹ mạnh mẽ, an toàn và thịnh vượng”, nhưng cũng nói rằng ông sẽ “đóng chặt biên giới”, và gọi phương tiện truyền thông khác quan điểm với ông là “phe địch”.
Harris đã có bài phát biểu nhượng bộ trước đám đông người ủng hộ buồn bã tụ tập tại trường cũ của bà, Đại học Howard. Harris thừa nhận rằng kết quả của cuộc bầu cử “không phải là những gì chúng ta mong muốn, không phải là những gì chúng ta đã đấu tranh, không phải là những gì chúng ta đã bỏ phiếu”. Nhưng bà tiếp tục: “Hãy nghe tôi nói rằng ánh sáng của lời hứa của nước Mỹ sẽ luôn cháy sáng, miễn là chúng ta không bao giờ bỏ cuộc và miễn là chúng ta tiếp tục chiến đấu”.
Vài giờ trước bài phát biểu của mình, Harris đã có cuộc trò chuyện qua điện thoại với Trump , trong đó bà chúc mừng ông và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình. Nhận xét này chắc chắn là chân thành, nhưng đầy sức nặng so với những nỗ lực của Trump nhằm lật đổ thất bại năm 2020 của mình, lên đến đỉnh điểm là cuộc nổi loạn ở Điện Capitol vào ngày 6 Tháng Một năm 2021.
“Một nguyên tắc cơ bản của nền dân chủ là chúng ta phải chấp nhận kết quả”, bà nói một cách rõ ràng trong bài phát biểu nhượng bộ của mình. “Chúng ta nợ lòng trung thành với hiến pháp Hoa Kỳ, với lương tâm của chúng ta và với Chúa của chúng ta”.
Bữa tiệc dự trù cho chiến thắng của Harris bị hủy bỏ, gợi nhớ đến trải nghiệm đau thương của Hillary Clinton năm 2016. Lần thứ hai trong tám năm, một người phụ nữ đã không thể vượt qua “rào cản kính cao nhất, kiên cố nhất” để trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ – họ bị cản trở bởi một người đàn ông đã vận động chống lại họ bằng những lời lẽ khinh miệt nhất.
Nước Mỹ hân hoan và bàng hoàng
Nước Mỹ vừa hân hoan vừa bàng hoàng, tâm trạng này lan tỏa khắp nước Mỹ, và cũng đã lan ra toàn thế giới. Các nhà lãnh đạo theo hình ảnh “người đàn ông mạnh mẽ” của Trump đã chạy đến chúc mừng chiến thắng của ông, dẫn đầu là Viktor Orbán, thủ tướng Hungary, người đã gắn bó chặt chẽ với ông trong nhiều năm. “Sự trở lại lớn nhất trong lịch sử chính trị Hoa Kỳ!” Orbán thốt lên đầy phấn khích.
Thủ tướng Anh, Keir Starmer, đã nói chuyện với Trump qua điện thoại để chúc mừng ông và tái khẳng định mối quan hệ “vô cùng bền chặt” giữa Hoa Kỳ và Vương quốc Anh, Phố Downing cho biết. Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu , cũng đã báo trước điều mà ông gọi là “một khởi đầu mới cho nước Mỹ và một cam kết mạnh mẽ đối với liên minh vĩ đại giữa Israel và Hoa Kỳ”.
Volodymyr Zelenskyy, tổng thống Ukraine, đã thể hiện một bộ mặt dũng cảm, khi khen ngợi cách tiếp cận của Trump đối với “hòa bình thông qua sức mạnh”. Nhưng đến vào thời điểm Nga đang tiến quân trên chiến trường, kết quả bầu cử Hoa Kỳ báo hiệu một thảm họa có thể xảy ra đối với Ukraine, với lời đe dọa cắt giảm tài trợ quân sự của Trump.
Chiến thắng của Trump cũng diễn ra năm ngày trước khi các nhà lãnh đạo thế giới tụ họp tại Baku, Azerbaijan, cho hội nghị thượng đỉnh về khí hậu Cop29, nơi họ sẽ cố gắng tạo ra một thỏa thuận trong đó các quốc gia giàu có giúp thế giới đang phát triển tránh tăng trưởng dựa vào nhiên liệu hóa thạch. Câu thần chú “chưa, không đâu” của Trump và lời cảnh báo rằng ông sẽ rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận Paris lần thứ hai, hiện đang treo lơ lửng một cách đáng ngại các thoả thuận này.
Chỉ hơn hai tháng nữa là đến ngày Trump nhậm chức, người Mỹ hiện đang phải đối mặt với thách thức là chấp nhận một sự thay đổi lớn. Trump sẽ là tội phạm bị kết án đầu tiên nắm giữ chức tổng thống – một sự khác biệt trở nên không đáng kể so với bản chất chưa từng có của những lời hứa mà ông đưa ra khi tranh cử.
Nỗi lo về một nước Mỹ khác
Ông Trump đã cam kết đập tan chính phủ Hoa Kỳ truyền thống như đã có, sa thải hàng trăm nghìn công chức và thay thế họ bằng những người thuận ý. Ông đã đe dọa sẽ thực hiện cuộc trục xuất hàng loạt lớn nhất đối với những người nhập cư không có giấy tờ trong lịch sử Hoa Kỳ – lên tới hàng triệu người. Ông đã tuyên thệ sẽ chấm dứt sự độc lập của bộ tư pháp Hoa Kỳ và theo đuổi việc truy tố những kẻ thù chính trị của mình trong khi xóa bỏ các vụ án liên bang chống lại chính mình.
Và ông đã nói rằng ông khao khát trở thành một “nhà độc tài” , mặc dù chỉ là vào ngày đầu tiên.
Các đường đứt gãy cấu trúc về tâm lý dân Mỹ khác đã mở ra trong cuộc bầu cử mà theo thời gian, các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ về sau này sẽ phải vật lộn mệt mỏi. Trump đã xâm nhập vào các cử tri nam gốc La-tinh và da đen, bao gồm cả ở các tiểu bang không rõ ràng đỏ-xanh, các cuộc thăm dò ý kiến cử tri sau khi bỏ phiếu cho thấy.
Trên MSNBC, bình luận viên Joy Reid bày tỏ sự thất vọng với những phụ nữ da trắng ở Bắc Carolina vì không đi bỏ phiếu cho Harris và góp phần vào thất bại của đảng Dân chủ tại tiểu bang dao động này.
“Cuối cùng, họ đã không đạt được con số của mình, chúng ta phải thẳng thắn về lý do tại sao,” Reid nói. “Những cử tri da đen đã bỏ phiếu cho Harris, còn những cử tri nữ da trắng thì không.”
