Sự kiện nổi bật nhất trên truyền thông trong nước mấy tuần qua chính là chuyến thăm và làm việc của nhà sáng lập kiêm CEO của Nvidia – ông Jensen Huang.
Sự đón tiếp nồng hậu mà chính quyền Việt Nam dành cho ông Huang có thể so sánh với nghi thức dành cho một nguyên thủ quốc gia, thể hiện qua việc ông được cả Tổng Bí Thư Tô Lâm lẫn Thủ Tướng Phạm Minh Chính tiếp đón. Thậm chí ông Huang còn được thủ tướng Việt Nam mời thưởng thức ẩm thực Hà Nội ngay trên vỉa hè phố cổ.
Chuyến công du lần này của CEO Nvidia nhằm mục tiêu thành lập hai trung tâm quan trọng: trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) do Nvidia đầu tư, và trung tâm dữ liệu AI sử dụng chip Nvidia do Tập Đoàn Viễn Thông Quân Đội Viettel đầu tư.
Giá trị cụ thể của trung tâm R&D chưa được công bố, cũng như quy mô nhân lực và lợi ích cụ thể mà trung tâm này sẽ mang lại cho Việt Nam chưa được tiết lộ. Còn với trung tâm dữ liệu AI, Nvidia sẽ là nhà cung cấp chip và các giải pháp công nghệ và hướng dẫn cách khai thác tối đa tiềm năng của chip cho phía Việt Nam.
Việc các công ty Việt Nam mua chip của Nvidia không có gì mới, khi trước đó FPT cũng đã tuyên bố đầu tư $200 triệu để xây dựng trung tâm AI mang tên AI Factory sử dụng chip Nvidia. Tương tự CMC cũng công bố đầu tư $250 triệu cho một trung tâm tương tự và cũng lựa chọn chip Nvidia. Với tiềm lực và tham vọng của một tập đoàn quân đội đa ngành trực thuộc Bộ Quốc Phòng, chắc chắn giá trị hợp đồng giữa Viettel và Nvidia sẽ lên tới hàng trăm triệu đôla.
Tuy nhiên truyền thông Việt Nam chưa làm rõ về các khía cạnh này và các công ty như Viettel và FPT cũng có xu hướng làm cho vấn đề trở nên nhập nhèm hơn, khiến dư luận hiểu lầm rằng Nvidia hợp tác và rót vốn cùng họ để mở trung tâm dữ liệu AI. Có thể đây là một chủ trương của cơ quan tuyên giáo nhà nước và cũng là cách các công ty Việt Nam đánh bóng tên tuổi. Như vậy chỉ với ba khách hàng tại Việt Nam, Nvidia đã thu về hàng trăm triệu đôla. Liệu trong năm tới Tập Đoàn Bưu Chính Viễn Thông VNPT cũng ký kết hợp đồng với Nvidia. Nếu thế, ông Jensen Huang quả là nhà bán hàng tài ba.
Nvidia là tập đoàn có vốn hóa thị trường lớn thứ hai thế giới chỉ sau Apple, hơn $3,500 tỷ. Trong khi đó tổng sản phẩm quốc nội GDP của Việt Nam mỗi năm chỉ đạt khoảng $400 tỷ. Hiện nay, Nvidia rất có vị thế trong lĩnh vực công nghệ. Các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Tesla, Facebook, Microsoft, Google, Amazon cho đến các quốc gia như Malaysia, Indonesia, Singapore, Thái Lan đều đang cạnh tranh quyết liệt để thu hút đầu tư từ Nvidia và mua chip AI của hãng.
Việt Nam cũng như các khách hàng khác muốn thể hiện sự coi trọng với ông Jensen Huang với kỳ vọng sớm được Nvidia ưu tiên cung cấp chip, đầu tư, đào tạo và chuyển giao một phần công nghệ. Có thể so sánh việc các quốc gia và công ty công nghệ đang tranh giành chip Nvidia ngày nay tương tự như cuộc đua giành vaccine Covid trước đây. Vì vậy việc tạo mối quan hệ tốt với CEO Nvidia trở nên vô cùng quan trọng trong bối cảnh nhu cầu chip Nvidia đang vượt xa nguồn cung. Việc được hợp tác và học hỏi từ những tập đoàn này là mục tiêu của mọi quốc gia trên thế giới, và Việt Nam cũng không nằm ngoài mong muốn đó.
Không phải ngẫu nhiên mà Hoa Kỳ cấm Nga, Trung Quốc và một số quốc gia khác tiếp cận với các bộ vi xử lý tiên tiến nhất, mạnh nhất của mình. Chẳng hạn các dòng chip của Nvidia như A100, A800, H100, H800, L40, L40S, RTX 4090 cùng các thế hệ chip mới hơn đều nằm trong danh sách hạn chế. Những dòng chip cao cấp này chính là một trong những lợi thế cạnh tranh lớn nhất của Hoa Kỳ trong cuộc đua công nghệ với Nga và Trung Quốc.
Do lo ngại về mối quan hệ thân thiết với Nga và Trung Quốc, nên Việt Nam bị chính phủ Hoa Kỳ đưa vào trong danh sách các quốc gia bị hạn chế hợp tác về công nghệ cao. Tháng Mười 2023, Bộ Thương Mại Hoa Kỳ ban hành các quy định cập nhật về biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với chất bán dẫn điện toán tiên tiến, kèm theo danh sách các nước bị hạn chế. Những nước trong danh sách này bao gồm Nga, Trung Quốc, Belarus, Triều Tiên, Cuba, Việt Nam và một số nước khác bị phía Hoa Kỳ hạn chế mua bán, xuất khẩu, chuyển giao và đào tạo về công nghệ cao, trong đó có công nghệ bán dẫn. Các công ty Hoa Kỳ cần phải được sự chấp thuận của Chính Phủ nếu muốn chuyển giao hoặc mua bán công nghệ cao với các nước trong danh sách hạn chế.
Các dòng chip cao cấp của Nvidia cũng là một trong những mặt hàng chịu sự kiểm soát này. Vì vậy Việt Nam chắc chắn mong muốn Nvidia sẽ vận động hành lang để Chính Phủ Hoa Kỳ tạo điều kiện cho Việt Nam dễ dàng mua được các dòng chip cao cấp.
Phía Việt Nam cũng muốn Nvidia “tác động” để Chính Phủ Hoa Kỳ đưa ra khỏi danh sách các nước bị hạn chế hợp tác công nghệ cao. Về vấn đề này, ông Võ Văn Thưởng khi còn giữ chức chủ tịch nước, trong khi tham dự APEC vào Tháng Mười Một 2023 tại Hoa Kỳ, đã đề nghị chính quyền Washington gỡ bỏ các hạn chế về chất bán dẫn với Việt Nam. Gần đây nhất trong buổi tiếp đoàn doanh nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ hôm 10 Tháng Mười Hai, Thủ Tướng Chính cũng kêu gọi Hoa Kỳ dỡ bỏ các hạn chế liên quan đến việc xuất khẩu công nghệ cao đối với Việt Nam.
Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn trong việc phát triển công nghệ bán dẫn và công nghệ cao nếu vẫn nằm trong danh sách hạn chế này, và tham vọng về một “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” do Tổng Bí Thư Tô Lâm khởi xướng sẽ phải gặp thách thức lớn. Do đó chính quyền Hà Nội đã tận dụng tối đa chuyến thăm của Jensen Huang nhằm tạo dựng hình ảnh về một môi trường đầu tư hấp dẫn, đồng thời gửi thông điệp đến cộng đồng công nghệ rằng “đại bàng” Nvidia đã chọn Việt Nam là nơi “làm tổ”- như cách gọi của truyền thông trong nước về sự kiện này.
Việc CEO Nvidia hai lần đến Việt Nam trong vòng hai năm qua mang đậm dấu ấn cá nhân của Thủ Tướng Chính. Mọi việc khởi nguồn từ Tháng Chín 2023, khi ông Chính đến thăm trụ sở Nvidia trong chuyến công tác tại Hoa Kỳ và gặp gỡ chủ tịch Jensen Huang. Tại buổi gặp gỡ đó ông Chính đã ngỏ lời mời ông Huang đến Việt Nam để tìm hiểu cơ hội đầu tư. Đáp lại lời mời chân thành này, chủ tịch Nvidia đến Hà Nội hai lần và đưa ra quyết định đầu tư vào Việt Nam.
Sự nồng nhiệt của ông Chính khi đón tiếp Jensen Huang cũng như việc thuyết phục thành công Nvidia đầu tư vào Việt Nam có thể được xem là cách thủ tướng xây dựng hình ảnh cá nhân, nhằm tạo ấn tượng tốt với các đồng chí và đối thủ chính trị, trong bối cảnh đại hội đảng CSVN lần thứ 14 sẽ diễn ra trong hơn một năm nữa.
