Trong bối cảnh chính trị Việt Nam đương đại, sự trỗi dậy của Tổng Bí Thư Tô Lâm cùng chiến dịch tham nhũng đầy quyền lực đã tạo ra một bối cảnh mới, nơi mà các mối quan hệ chính trị và kinh tế trở nên chồng chéo, phức tạp hơn bao giờ hết.
Dưới lớp vỏ của cuộc chiến chống tham nhũng, một cuộc đấu đá ngấm ngầm đang diễn ra, với những toan tính quyền lực và lợi ích kinh tế đan xen. Giữa vòng xoáy đó, cựu Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc đang phải đối mặt với nguy cơ bị khởi tố hình sự, một kết cục mà ít ai có thể ngờ tới trước đây khi vị trí trong “tứ trụ” từng được coi là bất khả xâm phạm.
Việc Tổng Bí Thư Tô Lâm sử dụng Bộ Công An như một công cụ để loại bỏ các đối thủ chính trị không còn là điều bí mật. Kể từ cuối năm 2022, một loạt các ủy viên Bộ Chính Trị đã phải từ chức, một động thái được cho là kết quả của cuộc chiến quyền lực ngầm. Điều đáng chú ý là hầu hết các nhân vật này đều được “hạ cánh an toàn” và vẫn giữ được phần lớn tài sản, lợi ích kinh doanh cũng như các mối quan hệ xã hội. Không ai trong số họ phải đối mặt với sự truy tố của pháp luật, điều này đã tạo ra một tiền lệ về việc giải quyết các vấn đề chính trị một cách nội bộ và ưu tiên sự ổn định hơn là trừng phạt.
Tuy nhiên, bức tranh đó dường như đang thay đổi. Trong những tháng gần đây, các biện pháp kỷ luật của Đảng bắt đầu hướng tới những nhân vật cấp cao hơn, với một sự cứng rắn chưa từng có. Tháng Mười Một năm 2024, cựu Chủ Tịch Quốc Hội Vương Đình Huệ bị kỷ luật cảnh cáo. Tiếp đó cựu Chủ Tịch Nước Võ Văn Thưởng dù không bị kỷ luật nhưng cũng phải rời ghế với lý do “có vấn đề sức khỏe cá nhân.”
Đáng chú ý nhất là quyết định kỷ luật cảnh cáo đối với cựu Thủ Tướng, cựu Chủ Tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc, và cựu Phó Thủ Tướng Trương Hòa Bình vào ngày 13 Tháng Mười Hai. Ông Phúc bị cáo buộc vi phạm các quy định của Đảng và Nhà Nước, cũng như những điều đảng viên không được làm, mặc dù những vi phạm cụ thể không được nêu rõ. Cùng với đó, bà Trương Thị Mai cũng chịu kỷ luật, do gia đình bà có liên quan đến các lợi ích kinh doanh trong lĩnh vực y tế, một ngành “ăn nên làm ra” trong đại dịch COVID-19.
Những hình thức kỷ luật nội bộ này không chỉ là những động thái mang tính tượng trưng, mà còn là một bước đi quan trọng trong quá trình điều tra và xử lý các quan chức cấp cao. Đảng thường tiến hành các cuộc điều tra nội bộ trước khi các cơ quan tư pháp vào cuộc, và việc kỷ luật có thể được xem là một tín hiệu cho thấy khả năng khởi tố hình sự đang đến gần. Với việc chỉ có duy nhất một ủy viên Bộ Chính Trị bị khởi tố kể từ thời Đổi Mới (ông Đinh La Thăng), khiến trường hợp của ông Nguyễn Xuân Phúc đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận.
Trường hợp của ông Phúc khác biệt ở chỗ nào? Câu trả lời nằm ở những mối liên hệ sâu xa với các vụ tham nhũng, đặc biệt là vụ án của Công ty Đại Ninh Sài Gòn ở Lâm Đồng, và những mối quan hệ lợi ích chồng chéo giữa gia đình ông và các tập đoàn lớn. Ông Phúc và cựu Phó Thủ Tướng Trương Hòa Bình đều liên quan đến cuộc điều tra tham nhũng đối với ông Mai Tiến Dũng, cựu Chủ Nhiệm Văn Phòng Chính Phủ. Theo lời khai của ông Dũng, ông hỗ trợ dự án ở Lâm Đồng theo chỉ đạo của “cấp trên” và ông Nguyễn Xuân Phúc, khi còn là thủ tướng, được cho là đã nhận hối lộ $3 triệu để phê duyệt dự án này.
Vụ án của Công ty Đại Ninh Sài Gòn không chỉ dừng lại ở đó: 58% cổ phần của công ty này được bán cho Tập đoàn Vạn Thịnh Phát của bà Trương Mỹ Lan, người đang bị điều tra trong một vụ án tham nhũng quy mô lớn khác. Sự liên kết này tạo ra một sợi dây trực tiếp giữa ông Phúc và vụ tham nhũng lớn nhất trong lịch sử Việt Nam, và theo nhiều nguồn tin, bà Lan đã hối lộ cho ông Phúc và vợ ông một số tiền rất lớn. Thậm chí, vợ và con gái của ông Phúc cũng đang bị điều tra vì có liên quan đến việc giúp cháu bà Lan rửa tiền sang Hong Kong.
Tuy nhiên, phía sau những cáo buộc tham nhũng, một yếu tố quan trọng khác cần được xem xét, đó là mối quan hệ kinh doanh và chính trị giữa ông Phúc và Tổng Bí Thư Tô Lâm. Ông Phúc không chỉ là một đối thủ chính trị mà còn là một đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực kinh tế. Gia đình ông Phúc nắm giữ cổ phần kiểm soát tại Tập đoàn Trung Nam, một tập đoàn hoạt động trong nhiều lĩnh vực, và đang cạnh tranh trực tiếp với Tập đoàn Xuân Cầu, thuộc sở hữu của em trai ông Tô Lâm, trong một số lĩnh vực kinh doanh chủ chốt. Sự cạnh tranh này không đơn thuần là một cuộc đối đầu về lợi ích kinh tế, mà còn là một yếu tố làm gia tăng căng thẳng và mâu thuẫn giữa hai phe.
Trong bối cảnh đó, việc ông Phúc bị điều tra và khởi tố có thể được xem là một sự “trả đũa” từ phía ông Tô Lâm, người đang nắm trong tay quyền lực và công cụ để loại bỏ những đối thủ cạnh tranh. Câu chuyện ở đây không chỉ là về chống tham nhũng, mà còn là về cuộc chiến tranh giành quyền lực và ảnh hưởng, nơi mà các mối quan hệ cá nhân và lợi ích kinh tế trở thành những quân bài quan trọng.
Khả năng ông Phúc bị khởi tố đang ngày càng lớn hơn. Với những cáo buộc tham nhũng, mối liên hệ với vụ án của bà Trương Mỹ Lan, và sự cạnh tranh trực tiếp với gia đình ông Tô Lâm, ông Phúc đang đối mặt với một tình thế khó khăn hơn bao giờ hết. Ông không chỉ mất đi vị thế chính trị mà còn có nguy cơ phải đối mặt với những hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Sự trỗi dậy của ông Tô Lâm đã tạo ra một “luật chơi” mới, nơi mà những kẻ “giành miếng bánh” của người khác có thể phải đối mặt với những “lưới trời” được giăng sẵn.
Câu chuyện của ông Nguyễn Xuân Phúc là một ví dụ điển hình cho thấy sự phức tạp và đầy rẫy những bất ngờ của chính trường Việt Nam hiện nay. Dù tương lai sẽ đi về đâu, nhưng rõ ràng một điều, cuộc chiến quyền lực đang diễn ra một cách khốc liệt hơn bao giờ hết.
Việc Tổng Bí Thư Tô Lâm sử dụng chiến dịch chống tham nhũng như một công cụ để củng cố quyền lực và loại bỏ đối thủ là một yếu tố không thể bỏ qua trong câu chuyện này. Dưới danh nghĩa “chống tham nhũng,” ông Tô Lâm đang dần khẳng định vị thế của mình trong bộ máy chính trị, đồng thời loại bỏ những người có thể gây ra sự bất ổn cho quyền lực của mình. Và trong bối cảnh đó, ông Phúc, với cả những sai phạm trong quá khứ lẫn sự đối đầu về lợi ích kinh tế, đang trở thành một mục tiêu lý tưởng để ông Tô Lâm thể hiện sức mạnh của mình.
Mặc dù chưa có kết luận cuối cùng từ các cơ quan chức năng, nhưng những dấu hiệu hiện tại cho thấy rằng ông Nguyễn Xuân Phúc đang đối mặt với một nguy cơ lớn. Khả năng ông và gia đình bị điều tra hình sự là rất cao, và điều này có thể dẫn đến những biến động lớn trong giới chính trị và kinh doanh của Việt Nam. Liệu ông Phúc có thể thoát khỏi “lưới trời” đang bủa vây? Hay ông sẽ trở thành một “con tốt” trong cuộc chiến quyền lực đang diễn ra? Thời gian sẽ trả lời tất cả. Nhưng chắc chắn rằng, câu chuyện của ông Phúc là một bài học đắt giá về sự nguy hiểm của việc “giành miếng bánh” từ những người có quyền lực, và về cái giá phải trả khi dấn thân vào những cuộc chiến chính trị đầy rủi ro.
