Phát biểu trước Quốc Hội Mỹ ngày 4 Tháng Ba 2025, Tổng Thống Donald Trump đã đọc nội dung bức thư của Tổng Thống Volodymyr Zelensky.
Đánh giá cao bức thư này, Tổng Thống Trump nói “Ukraine sẵn sàng ký thỏa thuận khoáng sản, còn Nga cũng sẵn sàng cho hòa bình”. Câu hỏi đặt ra là khi “sẵn sàng ký thỏa thuận khoáng sản,” liệu Ukraine có sẵn sàng cho hòa bình hay không?
Câu trả lời hẳn là “có,” nhưng chắc chắn đối với Ukraine, đó phải là một nền hòa bình công bằng, trong đó Ukraine không phải nhượng cho Nga bất kỳ lãnh thổ nào của mình. Kyiv trước và sau cuộc đấu khẩu giữa các ông Trump và Zelensky ở Tòa Bạch Ốc, vẫn lập đi lập lại điều này.
Trong lá thư của ông Zelensky, có những dòng: “Ukraine đánh giá cao những gì Mỹ đã làm để giúp Ukraine duy trì chủ quyền và độc lập của mình.” Những dòng này cho thấy Kyiv quyết tâm với cuộc chiến chống Nga của mình, đồng thời muốn Mỹ hãy đứng hẳn về phía Ukraine, chứ không nên có lập trường “trung lập” như ông Trump mong muốn, khi không phủ nhận Nga là kẻ xâm lược nhưng lại đổ cho Kyiv và chính quyền Biden chịu trách nhiệm chính vì đã để xảy ra xung đột. Và khi viết “Ukraine tin tưởng vào sự lãnh đạo mạnh mẽ của Tổng Thống Donald Trump trong việc đạt được nền hòa bình lâu dài,”, ông Zelensky không chỉ muốn lấy lòng ông Trump bằng cách đề cao ông ta mà còn muốn ông ta phải có những bước đi mạnh mẽ nhằm đạt được một nền hòa bình bền vững nhưng không gây tổn hại cho sự nghiệp chính nghĩa của Ukraine.
Đọc những dòng đó, người ta không hề thấy dấu hiệu của bất kỳ sự nhượng bộ nào của Kyiv đối với Moscow. Chính ông Trump cũng nói “Ukraine sẵn sàng ký thỏa thuận đất hiếm,” chứ không nói “Ukraine sẵn sàng đổi đất lấy hòa bình.” Ông Trump sẽ bị xem là “lạc quan tếu” nếu tin rằng hòa bình sẽ sớm tới khi đọc những dòng tiếp theo của lá thư : “Ukraine sẵn sàng hành động nhanh chóng để kết thúc chiến tranh.” Rõ ràng ông Zelensky viết thế là nhằm lấy lòng ông Trump, người luôn tỏ ra nôn nóng với việc chấm dứt chiến tranh. Làm sao chiến tranh có thể sớm kết thúc khi mà Kyiv trước sau quyết không nhượng đất cho Nga, còn Nga trước sau quyết không trả cho Ukraine những vùng lãnh thổ của Ukraine mà Nga đã chiếm.
Chắc chắn ông Trump không hề sai khi nói “Nga sẵn sàng cho hòa bình,” bởi Nga giờ đây đã sức mòn lực kiệt sau 3 năm chinh chiến cùng hàng ngàn lệnh cấm vận của Phương Tây. Nhưng thứ hòa bình mà Nga mong muốn chỉ là hòa bình trong thế thắng, sau khi đã chiếm nhiều vùng lãnh thổ của Ukraine, chưa kể bán đảo Crimea.
Nhìn chung, lá thư với những lời lẽ thể hiện sự mềm mỏng nhưng cương quyết của ông Zelensky chứa đựng những câu từ tưởng chừng rõ ràng nhưng lại không mấy rõ ràng. Hòa bình xem ra vẫn còn rất xa vời. Ông Trump, để đặt dấu chấm hết cho cuộc chiến, sẽ phải tốn nhiều tâm huyết chứ không thể chỉ bằng lời nói suông.
Từ “hòa bình lâu dài” mà ông Zelensky viết trong lá thư của mình tất nhiên phải là mọt nền hòa bình bền vững. Mà để gọi là “bền vững” thì chắc chắn nền hòa bình đó không đến từ sự áp đặt. Còn nếu ông Trump quyết ép Ukraine cho bằng được để buộc nước này phải chấp nhận một nền hòa bình giống như đầu hàng Nga, thì thứ hòa bình ép uổng đó vẫn có thể đến. Nhưng người dân Ukraine, sống trong thứ hòa bình giả tạo đó, sẽ không nhớ tới vị tổng thống thứ 47 của Mỹ với lòng biết ơn, mà với lòng thù hận.
Nhìn chung, Tổng Thống Zelensky đã viết một lá thư rất hay. Lá thư này hẳn sẽ giúp hàn gắn sự rạn nứt trong quan hệ Mỹ-Ukraine. Đồng thời nó nhắc nhở ông Trump rằng nước Mỹ, với uy lực và địa vị của mình, là lãnh đạo của thế giới tự do. Và ông, với tư cách là tổng thống của nước Mỹ, cần có những việc làm tương xứng với cương vị đó.
Thực tế là sau khi Tổng Thống Trump đọc lá thư của Tổng Thống Zelensky trước Quốc Hội, cố vấn An ninh quốc gia Mike Waltz cho hay Tổng Thống Trump sẽ cân nhắc khôi phục viện trợ quân sự cho Ukraine như một cách xây dựng lòng tin!
