Nguồn tin tiết lộ từ các cuộc đàm phán thuế quan giữa Hà Nội và Washington cho biết, Hoa Kỳ đang thúc đẩy Việt Nam là phải giảm việc sử dụng công nghệ Trung Quốc trong các thiết bị được lắp ráp tại Việt Nam trước khi xuất khẩu sang Mỹ. Nội dung này được xác nhận bởi vài quan chức Việt Nam và Hoa Kỳ giấu tên, cùng cho biết.
Theo một người nắm rõ các cuộc thảo luận, Hà Nội đang ráo riết tổ chức các cuộc họp với các doanh nghiệp trong nước phổ biến nôi dung này, đồng thời yêu cầu tăng cường nguồn cung linh kiện Việt Nam. Tin không nói rõ là các công ty nào được họp và yêu cầu, nhưng được biết hầu hết đều thể hiện sự sẵn sàng hợp tác với yêu cầu từ Hoa kỳ, nhưng cũng cảnh báo rằng họ sẽ cần thời gian và công nghệ để thực hiện điều đó.
Chính quyền Trump đã phủ đầu Việt Nam bằng mức thuế quan đến 46%, điều này có thể hạn chế đáng kể khả năng tiếp cận thị trường chính của hàng hóa sản xuất tại Việt Nam và làm đảo lộn hoàn toàn mô hình tăng trưởng hướng tới xuất khẩu của quốc gia do Đảng Cộng sản lãnh đạo.
Trươc đó, Việt Nam đã được yêu cầu “giảm sự phụ thuộc vào công nghệ cao của Trung Quốc”, một người quen thuộc với các cuộc thảo luận cho biết. Người này nói thêm: “Đó là một phần của việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng và từ đó sẽ giảm sự phụ thuộc vào các linh kiện Trung Quốc”.
Mục tiêu cuối cùng là đẩy nhanh việc Mỹ tách khỏi hàng hóa công nghệ cao của Trung Quốc, vốn len lỏi trong các lô hàng của Việt nam nhập khẩu vào Mỹ. Nhưng điều này cũng giúp tăng cường năng lực công nghiệp của Việt Nam. Một người cung cấp tin khác cho biết, ông lấy ví dụ về các thiết bị thực tế ảo là sản phẩm được lắp ráp tại Việt Nam nhưng hoàn toàn phụ thuộc vào công nghệ Trung Quốc.
Tất cả các nguồn tin đều từ chối nêu tên vì các cuộc thảo luận hiện vẫn là bí mật. Reuters không thể biết liệu Mỹ có đề xuất cụ thể số lượng hay chính xác mặt hàng Trung Quốc nào, đối với hàng hóa “Sản xuất tại Việt Nam” hay mức thuế sẽ được chi tiết, khác nhau dựa trên hàng có nhiều linh kiện hay thiết bị của Trung Quốc hay không.
Apple, Samsung, Meta và Google đã không trả lời yêu cầu bình luận của giới báo chí về tin tức này.
Khi thời hạn do Mỹ đặt ra là ngày 8 Tháng Bảy đến gần, trước khi thuế quan có hiệu lực, thời điểm và phạm vi của một thỏa thuận khả thi mà Hà Nội mong muốn vẫn chưa rõ ràng.
Tất cả các nguồn tin đều nhấn mạnh rằng trong khi Mỹ đã đưa ra các yêu cầu rộng hơn để Việt Nam giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, việc giải quyết vấn đề hàm lượng công nghệ cao của Trung Quốc trong hàng xuất khẩu được coi là một ưu tiên chính.
Năm ngoái, Trung Quốc đã xuất khẩu khoảng 44 tỷ USD công nghệ như linh kiện điện tử, máy tính và điện thoại sang Việt Nam, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu sang nước này. Việt Nam cũng đã xuất khẩu 33 tỷ USD hàng công nghệ sang Hoa Kỳ, chiếm 28% kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ. Cả hai luồng này đều đang tăng trong năm nay, theo dữ liệu hải quan của Việt Nam.
Bộ Công Thương Việt Nam đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters. Các nguồn tin riêng biệt trước đây đã cho biết rằng các yêu cầu của Mỹ được các nhà đàm phán Việt Nam coi là “khó khăn” và “thách thức”.
Mỹ cũng muốn Việt Nam trấn áp tình trạng vận chuyển hàng hóa Trung Quốc sang Mỹ với nhãn mác “Sản xuất tại Việt Nam” đang “giả danh” để hưởng mức thuế thấp hơn – điều mà Việt Nam cũng đang cố gắng tuân thủ.
Vòng đàm phán thứ ba vào tuần trước tại Washington đã kết thúc, được nói là “tiến bộ”, nhưng các vấn đề quan trọng vẫn chưa được giải quyết.
Thất bại trong đề nghị xin gặp Tổng thống Donald Trump vào háng Năm, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, người cầm quyền tối cao Tô Lâm đang đề nghị gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hoa Kỳ, có thể vào cuối tháng Sáu, các quan chức nắm rõ vấn đề cho biết. Nhưng hiện chưa có ngày cụ thể nào được công bố cho chuyến đi. Tòa Bạch Ốc và Bộ Ngoại giao CSVN đã không trả lời yêu cầu bình luận về chuyến thăm đang đề nghị.
Tuy vậy, theo một trong các nguồn tin, các doanh nghiệp trong nước tham dự các cuộc họp do Bộ Công Thương CSVN tổ chức trong những tuần gần đây đã cảnh báo rằng những thay đổi tức thời mang tính thúc ép của Hà Nội để chứng minh hiệu quả với Hoa Kỳ “sẽ hủy hoại hoạt động kinh doanh”.
Các giám đốc điều hành ngành công nghiệp cho biết Việt Nam đã và đang phát triển một hệ sinh thái công nghiệp với các nhà cung cấp trong nước, nhưng còn chậm và còn một chặng đường dài để bắt kịp chuỗi cung ứng tiên tiến và giá cả rẻ hơn của Trung Quốc.
Carlo Chiandone, một chuyên gia chuỗi cung ứng tại Việt Nam, cho biết: “Việt Nam còn khoảng 15-20 năm nữa mới có thể sao chép hoàn toàn quy mô và sự tinh vi của chuỗi cung ứng Trung Quốc, nhưng tạm thời đang bắt kịp nhanh chóng, trong các lĩnh vực then chốt như dệt may và điện tử”.
Hơn nữa, những thay đổi đột ngột đối với các hoạt động hiện tại có thể làm tổn hại đến mối quan hệ nhạy cảm của Việt Nam với Trung Quốc, vốn vừa là nhà đầu tư lớn vào nước láng giềng Đông Nam Á vừa là nguồn gây lo ngại về an ninh. Nhanh chóng cắt nguồn từ Trung Quốc, có thể là bị đánh giá là “quay xe” về phía Phương Tây, vốn có thể đem lại những bất lợi khó lường.
