Tổng Thống Zelensky đưa ra lời kêu gọi ngừng bắn dọc theo chiến tuyến sau cuộc hội đàm với Tổng Thống Trump tại Tòa Bạch Ốc hôm 17 Tháng Mười.
Ông Zelensky nói mình đồng ý với đề xuất của ông Trump về lệnh đình chiến ngay lập tức với Nga. Tổng Thống Trump nói: “Đã có đủ máu. Hai bên nên dừng lại ở vị trí hiện tại.” Người ta không rõ ý ông Trump là hai bên nên ngừng bắn vĩnh viễn khi nói như thế, hay chỉ là ngừng bắn tạm thời. Nhưng khi ông nói thêm rằng “Hãy để hai bên cùng tuyên bố chiến thắng” thì rõ ràng ông muốn chiến tranh kết thúc ngay bây giờ để máu không tiếp tục đổ. Những lời tiếp theo của ông Trump càng khẳng định điều này: “Hãy để lịch sử phán xét. Không còn tiếng súng, không còn cái chết, không còn những khoản tiền khổng lồ bị chi tiêu nữa.”
Thế nhưng người ta ghi nhận rằng Tổng Thống Zelensky, dù nói mình đồng ý với đề xuất của ông Trump, chỉ xem đó là cơ hội để các bên có thể “bàn bạc về những bước tiếp theo hướng tới một thỏa thuận hòa bình bền vững.”
Vậy có thể nói rằng trước mắt cả Washington và Kyiv đều đồng ý về một lệnh ngừng bắn dọc theo chiến tuyến, dù đó nhiều khả năng chỉ là ngừng bắn tạm thời theo ý Kyiv. Vấn đề là liệu Moscow có đồng ý với đề xuất này của ông Trump hay không, bởi bấy lâu nay Moscow luôn từ chối bất kỳ lệnh ngừng bắn nào nếu Kyiv không chấp nhận nhượng bộ Nga về vấn đề lãnh thổ.
Nhiều khả năng là Moscow lần này sẽ phải chấp thuận một lệnh ngừng bắn như vậy, nếu không phải ngay bây giờ thì cũng vào lúc Thượng đỉnh Budapest diễn ra. Đơn giản là vì Nga đang thực sự lâm vào thế khó đủ bề. Việc Moscow cương quyết phản đối Washington trao Tomahawk cho Kyiv cho thấy Moscow không còn cố sức được nữa, dù vẫn muốn cố đấm ăn xôi.
Hoàn toàn có thể tin bà cao ủy phụ trách Đối Ngoại và An Ninh EU Kaja Kallas đã đúng khi cho rằng cả quân đội và nền kinh tế Nga đang có dấu hiệu kiệt quệ. Theo bà, thời gian từng đứng về phía Nga nhưng giờ đây nó đứng về phía Ukraine.
Được biết sau hội đàm với Tổng Thống Trump, ông Zelensky đã có cuộc họp trực tuyến với một số lãnh đạo của EU và NATO. Có thể tin các nhà lãnh đạo này cũng đồng ý với quan điểm của ông Zelensky về việc xem một cuộc đình chiến tạm thời giữa Nga và Ukraine dọc theo chiến tuyến là tiền đề cho những cuộc hòa đàm trong tương lai.
Trong cuộc gặp vừa rồi với Tổng Thống Zelensky, ông Trump cho rằng “gởi Tomahawk cho Ukraine sẽ là một bước leo thang nhưng chúng tôi sẽ tiếp tục thảo luận về việc này”. Việc ông Trump tới giờ chưa nói “không” cũng chưa nói “có” về việc gởi Tomahawk cho Kyiv có thể được hiểu là ông muốn dùng Tomahawk làm quân bài mặc cả với ông Putin ở Budapest.
Về phần mình, ông Zelensky cho rằng việc đàm phán liên quan đến lãnh thổ Ukraine sẽ là “phần khó khăn nhất” trong tiến trình kết thúc cuộc chiến.” Và khi nhấn mạnh rằng “Không ai có thể kết thúc cuộc chiến nếu không có Ukraine,” rõ ràng ông Zelensky có ý cảnh báo ông Trump không được bàn về vấn đề lãnh thổ Ukraine với ông Putin ở Budapest. Nghĩa là ông Zelensky muốn chặn họng ông Trump trước. Nói thẳng ra, một khi Kyiv cương quyết không nhượng bộ Moscow về vấn đề lãnh thổ thì nhiều khả năng cuộc chiến sẽ không mau chóng kết thúc như ông Trump mong muốn.
Một chuyện tạm gọi là bên lề, đó là Tổng Thống Trump cho biết sẽ xem xét một đề xuất do Nga đưa ra: Xây dựng đường hầm dưới biển dài 110km nối đất liền Nga với Mỹ. Ông Trump xem đây là một đề xuất “thú vị.” Phía Nga cho rằng đường hầm này là “biểu tượng cho sự kết nối giữa Nga và Mỹ”. Thế nhưng Tổng Thống Zelensky khi được ông Trump hỏi ý kiến về đề xuất của Nga đã đáp ngắn gọn rằng “Tôi không vui về chuyện này.”
Xem ra đây là cách trả lời lịch sự của ông Zelensky. Sẽ rất đáng cho ông Trump suy ngẫm nếu ông Zelensky đáp rằng: “Cái đường hầm này làm tôi nghĩ tới những đường hầm mà bọn Hamas đã đào ở Gaza.”
