Vào năm 2008, chiếc Tesla Roadster lần đầu tiên được giới thiệu tại thị trường Mỹ với giá gần $100,000, bắt đầu cuộc cách mạng xe điện. Trong nhiều năm sau đó, xe điện là đặc quyền của một số ít người, là biểu tượng của tương lai với công nghệ cao, dĩ nhiên là giá cũng cao. Nhưng điều này sớm sẽ thay đổi.
Theo trang mạng forbes.com, xe điện đang bước vào một cuộc tái thiết kinh tế. Trên khắp Hoa Kỳ, Châu Âu và Trung Quốc, một cuộc cách mạng âm về giá cả EV đang diễn ra, khi chi phí trung bình của một chiếc xe điện đang giảm với tốc độ nhanh nhất trong thập niên. Giới chuyên gia trong ngành gọi đây là sự sụp đổ giá xe điện; họ lần đầu tiên tiên đoán rằng xe điện có thể sớm rẻ hơn so với xe xăng
Tâm điểm của sự thay đổi này là một cơn bão hoàn hảo của ba yếu tố:
-Giá nguyên liệu thô như lithium và niken đã giảm hơn 60% kể từ mức đỉnh điểm năm 2022.
-Tesla đã châm ngòi cho một cuộc chiến giá cả toàn cầu với các chương trình giảm giá mạnh.
-Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc như BYD và Zeekr đang tràn ngập thị trường với những mẫu xe giá cả phải chăng, nhiều tính năng. Theo một báo cáo trên Automotive News, xuất khẩu “xe năng lượng mới” của Trung Quốc- bao gồm xe điện và xe hybrid cắm sạc- sang các thị trường như châu Âu đã tăng vọt 100% lên 222,000 chiếc trong Tháng Chín.
Kết quả là các nhà sản xuất xe hơi từ Detroit đến Tokyo đang cắt giảm biên lợi nhuận và xem xét lại các chiến lược sản xuất bán hàng để duy trì hoạt động. Các đại lý cũng đang cảm thấy lo lắng, khi những chiếc xe điện từng được bán với giá cao giờ đây nằm im trên các lô hàng lâu hơn.
Những tác động dài hạn là rất sâu sắc. Nếu xe điện đạt được mức giá ngang bằng hoặc rẻ hơn xe xăng, việc chuyển đổi toàn cầu sang EV sẽ nhanh hơn so với dựa vào hỗ trợ của các chính phủ như hiện nay. “Bong bóng xe điện” không hề vỡ, nó chỉ đang xẹp xuống ở mức hiện thực. Đối với người mua, giá xe điện rẻ nên dễ mua hơn. Cộng thêm với lợi thế chi phí vận hành thấp (nhiên liệu + bảo trì), sự chuyển dịch từ xe săng sang xe điện sẽ tăng tốc nhanh chóng.
Đối với các nhà đầu tư, điều này vừa là cơ hội vừa là rủi ro. Các công ty có cơ cấu chi phí có thể mở rộng như BYD, Hyundai, Tesla sẽ có lợi thế trong môi trường nhạy cảm về giá. Với chuỗi cung ứng nội địa chi phí thấp và chiến lược xuất khẩu mạnh mẽ, doanh số quốc tế của BYD đang tăng vọt. Trong khi đó, Tesla, có khả năng chịu đựng những cú sốc ngắn hạn, sẵn sàng giảm giá để cạnh tranh về doanh số.
Các nhà sản xuất xe xăng lâu đời như Toyota, General Motors, Honda… có quy mô sản xuất xe điện còn nhỏ do qui mô xe xăng lớn, chi phí chuyển đổi sản xuất cao hơn, chu kỳ sản xuất chậm hơn. Những công ty này đang phải đối mặt với tình trạng biên lợi nhuận bị thu hẹp. Ví dụ, General Motors gần đây đã phải chịu khoản phí $1.6 tỷ để thu hẹp quy mô sản xuất xe điện nhằm ứng phó với nhu cầu đang chậm lại.
Như vậy là thời điểm xe điện chuyển từ “có thì tốt” sang “cần phải có” cuối cùng cũng đã đến, nhờ chi phí giảm, cạnh tranh gay gắt, và quy mô sản xuất EV ngày càng tăng. Đối với người lái xe, EV vừa có giá mua rẻ, vừa có chi phí vận hành thấp hơn xe xăng. Đối với các nhà đầu tư, những công ty có khả năng mở rộng quy mô với chi phí thấp, đổi mới nhanh chóng, kiểm soát chuỗi cung ứng sẽ là những kẻ chiến thắng trên thị trường. Làn sóng xe điện chưa kết thúc, mà chỉ đang bước vào giai đoạn giá cả phải chăng hơn.
