2025 là một năm thất bại của Tổng Thống Donald Trump. Không “kiến tạo” được hòa bình thế giới và hoàn toàn chấm dứt được “tám cuộc chiến trong tám tháng” như ông nói, Trump cũng “góp phần” mang lại kết quả thảm hại cho Cộng Hòa tại nhiều cuộc bầu cử quan trọng. Tỷ lệ tín nhiệm của ông rớt không phanh; và “nhờ ông,” nội bộ Cộng Hòa chia rẽ chưa từng có. Chính sách thuế quan của ông đối mặt vô số tác dụng ngược. Đời sống người dân trở nên khó khăn bội phần.
Những vấn đề đáng chú ý nhất 2026
Ngay trong Tháng Giêng 2026, Washington bắt đầu đứng trước một kịch bản quen thuộc: bế tắc ngân sách. Hàng chục năm qua, chuyện Quốc Hội tranh cãi về chi tiêu liên bang vốn không mới, nhưng dưới thời Trump, mức độ đối đầu dường như được đẩy lên một nấc thang khác.
Hệ thống chính quyền liên bang mỗi năm cần thông qua 12 dự luật chi tiêu để duy trì hoạt động. Thế nhưng, đến cuối năm 2025, phần lớn dự luật này vẫn chưa được phê chuẩn. Một đạo luật chi tiêu tạm thời chỉ giúp chính phủ cầm cự đến ngày 30 Tháng Giêng, 2026, và nếu không đạt được thỏa hiệp, nước Mỹ có thể lại rơi vào cảnh đóng cửa chính phủ – điều từng xảy ra suốt 43 ngày trong năm 2025.
Tranh cãi lần này xoay quanh hạng mục nào cần được ưu tiên chi tiêu. Tòa Bạch Ốc muốn tăng mạnh ngân sách cho thực thi luật nhập cư và an ninh biên giới. Trong khi đó, Đảng Dân Chủ yêu cầu gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế cho người thu nhập thấp theo Đạo Luật Chăm Sóc Sức Khỏe Hợp Túi Tiền (Obamacare). Hai bên không ai nhượng bộ.
Cần nhắc lại, việc chương trình hỗ trợ lương thực SNAP (Supplemental Nutrition Assistance Program) cho 42 triệu người nghèo – từng bị gián đoạn trong đợt bế tắc trước – đã tạo áp lực lớn buộc Quốc Hội phải thông qua ngân sách tạm thời. Tuy nhiên, khi SNAP được “gỡ,” các nhà lập pháp bây giờ lại quay về vạch xuất phát trong bối cảnh Quốc Hội bị chia rẽ sâu sắc, nơi mỗi quyết định đều trở thành mồi lửa chính trị.
Nếu có vấn đề cốt lõi nào chạm trực tiếp đến đời sống người dân trong năm 2026 thì đó là chi phí y tế. Việc trợ cấp Obamacare hết hạn vào ngày 31 Tháng Mười Hai đồng nghĩa với việc khoảng 24 triệu người Mỹ đối mặt mức phí bảo hiểm tăng gấp đôi. Tháng Mười Hai, Thượng Viện không thể thông qua bất kỳ phương án gỡ rối nào. Đề xuất của phe Dân Chủ gia hạn trợ cấp bị bác bỏ; kế hoạch của phe Cộng Hòa cấp $1,000-$1,500 mỗi năm cho tài khoản tiết kiệm y tế của người nghèo cũng không đủ phiếu.
Về kinh tế quốc gia, Tổng Thống Trump liên tục khẳng định nền kinh tế đang ở mức “A+++++.” Tuy nhiên, phía sau bức tranh “tốt chưa từng có” là một thực tế khác. Làn sóng phá sản doanh nghiệp đang tăng mạnh.
Ngày 27 Tháng Mười Hai, The Washington Post cho biết ít nhất 717 công ty nộp đơn xin phá sản tính đến Tháng Mười Một – cao hơn khoảng 14% so với cùng kỳ 11 tháng vào năm 2024 và là mức cao nhất kể từ năm 2010. Đáng chú ý là số đơn xin phá sản xảy ra ở các ngành liên quan sản xuất, xây dựng và vận tải – những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng bởi thuế quan. Dữ liệu liên bang cho thấy, ngành sản xuất mất hơn 70,000 việc làm trong khoảng một năm kết thúc vào Tháng Mười Một. Trong các vụ phá sản, có không ít công ty có tài sản hơn $1 tỷ.
Trên trường quốc tế, Tổng Thống Trump bước vào năm 2026 với nhiều hồ sơ nóng. Chiến tranh Nga-Ukraine bước sang năm thứ tư. Sau cuộc gặp Tổng Thống Volodymyr Zelensky của Ukraine ngày 28 Tháng Mười Hai tại Mar-a-Lago (Florida), Tổng Thống Trump nói rằng Nga và Ukraine “có thể đang tiến rất gần” ngày chấm dứt cuộc chiến.
Trong thực tế, sau hơn ba giờ đàm phán, cả hai ông Trump lẫn Zelensky đều không công bố bất kỳ bước đột phá nào. Cả hai đều nhấn mạnh vấn đề rất phức tạp và cần thêm thời gian. Trước cuộc gặp, ông Zelensky cho biết 90% điều khoản kế hoạch hòa bình do Ukraine đề xuất được thống nhất, nhưng 10% còn lại – phần khó giải quyết nhất – là gì thì không ai biết… là gì. Liệu những ngày đầu năm 2026 có tiến triển gì mới, vẫn là câu hỏi để ngỏ.
Một trong những biến số lớn nhất 2026 là phán quyết Tối Cao Pháp Viện về tính hợp hiến của các mức thuế quan mà Trump áp đặt. Nếu bị bác bỏ vào năm 2026, trụ cột quan trọng trong chính sách kinh tế của Trump sẽ sụp đổ. Trump gọi đây là vấn đề “sống còn” với nước Mỹ, khi thuế quan mang về hơn $200 tỷ trong năm 2025 và được kỳ vọng tạo ra $3,300 tỷ trong thập niên tới. Ngay trong nội bộ Cộng Hòa, không ít người hy vọng Tối Cao Pháp Viện sẽ chặn đứng chính sách thuế quan, vốn gây tổn hại cho chính doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ.
Cuối cùng, tất cả vấn đề trên sẽ hội tụ trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào Tháng Mười Một. Với tỷ lệ ủng hộ chỉ quanh mức 36-37%, Trump hẳn nhiên nhận thức rõ những rủi ro mà ông đối mặt. Cần nói thêm, trong năm 2025, các nhà lập pháp chỉ thông qua 61 luật so với hơn 300 dự luật trong mỗi nhiệm kỳ Quốc Hội hai năm như thông thường. Điều đó cho thấy Quốc Hội bị chia rẽ như thế nào.
Các cuộc bầu cử sơ bộ của Cộng Hòa sẽ bắt đầu định hình chiến dịch tranh cử vào đầu Tháng Ba, và kéo dài đến Tháng Chín. Texas, North Carolina và Arkansas đều tổ chức bầu cử sơ bộ vào ngày 3 Tháng Ba, Mississippi vào ngày 10 Tháng Ba và Illinois vào ngày 17 Tháng Ba. Cuộc bầu cử giữa kỳ 2026 sẽ quyết định một phần ba ghế Thượng Viện, toàn bộ Hạ Viện và ghế thống đốc ở 36 trong 50 tiểu bang. Nếu Dân Chủ giành lại Hạ Viện, Tòa Bạch Ốc không chỉ khó khăn trong việc thông qua nghị trình tổng thống mà cá nhân ông Trump có thể đối mặt với làn sóng điều tra, đặc biệt vụ Jeffrey Epstein.
Trông chờ gì ở loạt cuộc gặp Trump-Tập 2026?
Nhìn lại “thành tích” của ông Trump trong năm 2025 liên quan Trung Quốc, tờ The Economist (18 Tháng Mười Hai) mỉa mai: “Trung Quốc chứng minh được sức mạnh của họ trong năm 2025 và Donald Trump đã giúp điều đó.”
Khi trở lại Tòa Bạch Ốc, ông Trump được mặc định không chỉ đưa nước Mỹ “trở lại thời hoàng kim” mà còn đánh Trung Quốc tơi tả. Một năm sau, kết quả chỉ là chuỗi thất bại. Dù ông Trump thường xuyên nói Trung Quốc là “mối đe dọa sống còn,” nhưng trên thực tế, nhiều quyết định của ông lại mở đường cho Bắc Kinh tiếp cận công nghệ và ảnh hưởng chính trị.
Đầu Tháng Mười Hai, cộng đồng an ninh-quốc phòng Mỹ thực sự sốc khi chính quyền Trump bất ngờ đảo ngược chính sách, cho phép tập đoàn Nvidia bán chip H200 – loại chip trí tuệ nhân tạo tiên tiến thứ hai của hãng – cho thị trường Trung Quốc. Bảy thượng nghị sĩ Dân Chủ, đứng đầu là bà Elizabeth Warren, gửi thư cảnh báo đến bộ trưởng Thương Mại, cho rằng quyết định trên “đánh dấu sự rời bỏ nguy hiểm khỏi nỗ lực lưỡng đảng kéo dài nhiều năm nhằm ngăn công nghệ Mỹ tiếp sức cho năng lực quân sự và công nghệ Trung Quốc.”
So với loạt ồn ào vào những ngày đầu nhiệm kỳ, chính quyền Trump đã xuống nước rõ rệt. Ngày 23 Tháng Mười Hai, Văn Phòng Đại Diện Thương Mại Hoa Kỳ nói rằng việc Trung Quốc “lươn lẹo” trong ngành công nghiệp bán dẫn nhằm chiếm ưu thế là “không hợp lý và gây gánh nặng hoặc hạn chế thương mại đối với Mỹ, do đó cần phải có hành động,” nhưng Washington hành động như thế nào?
Mức thuế của Mỹ đánh vào sản phẩm bán dẫn Trung Quốc vẫn… ở mức 0% trong 18 tháng, sau đó tăng lên vào ngày 23 Tháng Sáu, 2027, nhưng tăng bao nhiêu vẫn “chưa xác định.” Còn nữa, thỏa thuận Mỹ-Trung về đất hiếm mà Bộ Trưởng Tài Chính Scott Bessent cho biết hai nước hoàn tất trước Lễ Tạ Ơn, đến hết năm 2025, vẫn chưa được giải quyết.
Dựa trên các tuyên bố chính thức, Tổng Thống Trump sẽ đến Bắc Kinh vào Tháng Tư; Chủ Tịch Tập (có thể) đến Mỹ dự hội nghị G20 (Tháng Mười Hai, tại Florida); và Tổng Thống Trump (có thể) dự hội nghị APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation) vào Tháng Mười Một tại Thâm Quyến.
Với những diễn biến 2025, vị thế đàm phán của Chủ Tịch Tập trong năm 2026 có vẻ nhỉnh hơn và có lợi thế hơn ông Trump. “Mỹ đã cố hết sức để gây áp lực kinh tế lên Trung Quốc, và họ đã thất bại,” – nhận định của Victor Shih, chuyên gia kinh tế chính trị Trung Quốc tại đại học University of California, San Diego – “Điều này củng cố tư duy của ông Tập Cận Bình rằng ‘mọi thứ chúng ta làm cho đến nay đều thành công, và giờ Mỹ không còn gì để chống chúng ta.”
Sau cuộc gặp Trump-Tập tại APEC Busan ngày 30 Tháng Mười, hai bên đạt thỏa thuận tạm dừng leo thang chiến tranh thương mại. Điều này có nghĩa trong năm 2026, ông Trump khó có thể tiếp tục vung lá bài thuế quan mà không phá hỏng chính bản thiết kế chiến lược của mình. Nói cách khác, ngoài thuế quan, Tổng Thống Trump gần như không có chiêu nào đủ nặng ký để đấu với Chủ Tịch Tập.
Vì vậy, nếu năm 2026 ông Trump không thể leo thang thuế quan với Trung Quốc thì câu hỏi không phải là ông dùng “chiêu mới” nào mà là ông có thực sự nắm chắc trong tay chiến lược đánh Trung Quốc hay không – như Liza Tobin (giám đốc đặc trách Trung Quốc thuộc Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ 2019-2021) nêu trong bài viết Wall Street Journal ngày 24 Tháng Mười Hai (“Trump Isn’t That Serious About Defeating Xi”).
