H.C.
Một ngày sau khi ông Trump được tha tại phiên tòa luận tội ở Thượng viện lần thứ hai trong hai năm, các nghị sĩ lưỡng đảng đang tính tới việc thành lập một ủy ban điều tra độc lập theo kiểu Ủy ban 11-9 để xác định trách nhiệm của ông Trump và bảo đảm một vụ tấn công kinh hoàng như vậy sẽ không bao giờ xảy ra nữa.
Phiên xử nhanh chóng kết thúc với một phán quyết “đau lòng” (heartbreaking) ngày hôm qua hầu như không làm ngừng cuộc tranh luận về tội lỗi của ông Trump trong vụ nổi dậy ngày 6-1-2021 khi những bất đồng về chính trị, pháp lý và tình cảm vẫn diễn ra.
Nhiều cuộc điều tra về vụ bạo động đã được lập kế hoạch; nhiều cuộc điều trần sẽ diễn ra vào cuối tháng này tại Ủy ban Pháp luật Thượng viện. Tại Hạ viện, Chủ tịch Nancy Pelosi (Dân chủ, California) đã yêu cầu Trung tướng quân đội đã nghỉ hưu Russel Honoré phụ trách một cuộc xem xét lại ngay lập tức quy trình an ninh của Điện Capitol.
Hôm nay Chủ nhật, các nhà lập pháp của cả hai đảng tỏ dấu hiệu sẽ có nhiều cuộc điều tra hơn nữa, theo hãng tin AP.
Thượng nghị sĩ Bill Cassidy (Cộng hòa, Louisiana), một trong bảy thành viên đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu kết tội ông Trump, nói: “Nên có một cuộc điều tra toàn diện về những gì đã xảy ra. Những gì đã biết, ai đã biết và họ biết khi nào, tất cả những điều đó, bởi vì đây là nền tảng để chuyện đó không bao giờ xảy ra nữa.”
Ông Cassidy bày tỏ ông đang “cố gắng buộc Tổng thống Trump phải chịu trách nhiệm,” và nói thêm rằng khi người Mỹ nghe được tất cả sự thật, “nhiều người sẽ có quan điểm giống tôi.” Ông Cassidy đã bị đảng Cộng hòa tiểu bang ông ta khiển trách sau cuộc bỏ phiếu kết tội ông Trump, nhưng với số phiếu 57/13 vẫn còn thiếu 10 phiếu so với tỷ lệ 2/3 như yêu cầu.
Một đồng minh thân cận của ông Trump, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (Cộng hòa, South Carolina), cho biết ông muốn được vận động tranh cử với ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2022, khi đảng Cộng hòa hy vọng giành lại đa số trong Quốc hội. Nhưng ông Graham thừa nhận ông Trump có trách nhiệm trong vụ bạo loạn tại Điện Capitol khiến năm người thiệt mạng, trong đó có một sĩ quan cảnh sát và ngăn cản việc các nhà lập pháp chứng nhận chiến thắng bầu cử tổng thống của ông Joe Biden đảng Dân chủ. “Hành vi của ông ta sau cuộc bầu cử đã đi quá giới hạn. Chúng ta cần một ủy ban 11/9 để tìm hiểu điều gì đã xảy ra và đảm bảo nó không bao giờ xảy ra nữa”, ông Graham nói.
Thượng viện đã tha bổng cho Trump tội danh “kích động nổi dậy” sau khi các công tố viên Hạ viện đưa ra cáo buộc ông Trump là “tổng chỉ huy kích động”, người đã xúi giục đám đông bạo loạn bằng một chiến dịch kéo dài nhiều tháng truyền bá các thuyết âm mưu đã bị vạch trần và luận điệu bạo lực sai lầm rằng cuộc bầu cử năm 2020 đã bị đánh cắp.
Các luật sư của ông Trump phản bác rằng lời phát biểu của ông ta không nhằm mục đích kích động bạo lực và phiên tòa luận tội chẳng qua là một “cuộc săn phù thủy” được thiết kế để ngăn ông ta tranh cử một lần nữa.
Sau khi có phán quyết “không kết tội” của Thượng viện, ông Trump tuyên bố chiến thắng và tỏ dấu hiệu về một sự hồi sinh chính trị giữa lúc đảng Cộng hòa chia rẽ gay gắt đang tranh cãi về đường hướng của đảng và vị trí của ông ta trong đảng.
Cùng với 50 thượng nghị sĩ Dân chủ, các nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu để kết tội ông Trump Cassidy là Thượng nghị sĩ Richard Burr (North Carolina), Susan Collins (Maine), Lisa Murkowski (Alaska), Mitt Romney (Utah), Ben Sasse (Nebraska) và Pat Toomey (Pennsylvania).
Hôm nay Chủ nhật, một số giám đốc luận tội của Hạ viện đã chỉ trích mạnh mẽ Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo khối Cộng hòa thiểu số tại Thượng viện, người đã nói với các thượng nghị sĩ Cộng hòa ngay trước cuộc bỏ phiếu rằng ông sẽ bỏ phiếu “không kết tội” ông Trump. Nhưng trong một bài phát biểu sau cuộc bỏ phiếu, McConnell nói rằng tổng thống “chịu trách nhiệm về mặt thực tế và đạo đức trong việc kích động các sự kiện của ngày hôm đó” nhưng Thượng viện bị trói tay không thể làm gì vì Trump đã mãn nhiệm. Tuy nhiên, trong hai cuộc bỏ phiếu trước đó Thượng viện đã coi việc xét xử Trump là hợp hiến.
“Thật là mạnh mẽ khi thấy 57 nghị sĩ đồng ý kết tội, sau đó thật khó hiểu khi thấy Mitch McConnell bỏ phiếu không có tội, và sau đó vài phút lại nói ông Trump có tội về mọi chuyện. Lịch sử sẽ ghi nhớ lối ăn nói hai mặt của ông ấy”, Dân biểu Madeleine Dean (Dân chủ, Pennsylvania) nhận xét. Bà Dean ủng hộ ý tưởng lập một ủy ban điều tra công bằng “không bị dẫn dắt bởi chính trị, đầy những người sẽ can đảm bảo vệ niềm tin của họ.”
Một ủy ban điều tra độc lập theo kiểu ủy ban điều tra vụ tấn công khủng bố ngày 11-09-2001 – có thể sẽ cần Quốc hội ra một đạo luật để thành lập – sẽ nâng cuộc điều tra lên một bước cao hơn, sẽ đưa ra một bản kiểm kê được chính phủ hậu thuẫn về các sự kiện đã xảy ra. Bà Pelosi bày tỏ ủng hộ việc thành lập một ủy ban như vậy và nhấn mạnh rằng các thành viên trong ủy ban đó sẽ là yếu tố chính. Tuy nhiên, một ủy ban như vậy có rủi ro đào sâu thêm sự chia rẽ đảng phái hoặc làm lu mờ chương trình lập pháp của Tổng thống Biden.
“Còn nhiều bằng chứng cho thấy người Mỹ cần và xứng đáng được nghe, và một ủy ban 11/9 là cách để bảo đảm chúng ta giữ an toàn cho Điện Capitol trong tương lai… Và chúng ta phải bóc trần hồ sơ cho thấy Tổng thống Trump đã thật sự phải chịu trách nhiệm thế nào, đã vi phạm lời thề bảo vệ hiến pháp một cách ghê tởm như thế nào”, Thượng nghị sĩ Chris Coons, (Dân chủ, Delaware), một đồng minh của Tổng thống Biden cho biết.
Giám đốc luận tội chính của Hạ viện, Dân biểu Jamie Raskin (Dân chủ, Maryland), gọi phiên xử là một “thành công ấn tượng về mặt lịch sử” khi giành được sự ủng hộ chưa từng có từ các thượng nghị sĩ Cộng hòa. Ông nói rằng phán quyết không phù hợp với thực tế về sức mạnh của các bằng chứng.
“Chúng tôi đã thành công trong việc truy tố và kết tội ông ta trước tòa án dư luận và tòa án lịch sử,” ông Raskin nói. Về hành động của Thượng nghị sĩ McConnell và các thượng nghị sĩ Cộng hòa khác chỉ trích ông Trump nhưng bỏ phiếu tha bổng ông ta, ông Raskin nói, “Họ đang cố bắt cá hai tay”.
(theo AP)
