Đặc phái viên của Tổng Thống Trump là Steve Witkoff và con rể ông Trump là Jared Kushner đã rời Nga mà không đạt được gì về thoả thuận hoà bình do Mỹ đề xuất.
Đây là điều mà người ta có thể đoán trước. Song Tổng Thống Trump vẫn tuyên bố: “Phái đoàn Mỹ đã có một cuộc gặp rất tốt đẹp với Tổng Thống Putin,” và rằng “Tổng Thống Putin vẫn muốn chấm dứt chiến tranh.” Và, một lần nữa, ông Trump lại nói: “Điệu nhảy Tango cần có hai người.”
Người ta có thể hiểu ý ông Trump rằng để đạt được một thỏa thuận hoà bình thì chỉ ông Putin muốn là chưa đủ. Phải cần cả ông Zelensky muốn nữa. Sẽ là vô lý nếu bảo rằng ông Zelensky không muốn hoà bình mà chỉ muốn chiến tranh tới người Ukraine cuối cùng. Bởi chẳng ai muốn dân tộc mình bị diệt vong.
Hơn ai hết, ông Zelensky hiểu điều đó. Vấn đề ở đây là người Ukraine chỉ chấp nhận một nền hòa bình công bằng, chứ không phải một nền hòa bình nhục nhã, một nền hòa bình chẳng khác nào đầu hàng kẻ xâm lược. Đức Giáo Hoàng Leo XIV từng bày tỏ mong muốn chính quyền của Tổng Thống Trump hãy nỗ lực để giúp Ukraine đạt được một nền “hòa bình công bằng.” Thế nào là một nền hòa bình công bằng thì hẳn Tổng Thống Trump thừa hiểu.
Thế nhưng chính quyền Trump giờ đây đang không hề che giấu ý đồ của họ rằng Ukraine phải chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ cho Nga cùng một số nhượng bộ khác nếu muốn kết thúc chiến tranh. Trong khi nói ông Putin mong muốn hoà bình, ông Trump lại cho rằng Kyiv lẽ ra nên đồng ý một thỏa thuận chấm dứt xung đột sớm hơn vì tình hình chiến trường hiện nay đang phần lớn xoay chiều bất lợi cho họ.
“Họ không có lá bài nào cả. Họ đang có rất nhiều điều bất lợi,” Tổng Thống Trump lập lại điều ông từng nói trước đây về Ukraine, với vẻ muốn đổ lỗi cho sự “ương ngạnh” của Kyiv khiến cuộc chiến kéo dài.
Hiểu rõ bụng dạ của Tổng Thống Trump, Tổng Thống Zelensky tuyên bố: “Chúng ta cần một nền hòa bình công bằng. Để đạt được điều đó, tất cả mọi người phải đứng về phía hoà bình.” Không thể nói là ông Trump không yêu hoà bình. Không thể nói là ông Putin không muốn hoà bình giữa lúc kinh tế Nga lâm kiệt quệ vì chịu hàng chục ngàn lệnh cấm vận. Càng không thể nói ông Zelensky yêu thích chiến tranh trong khi đất nước ông đang bị cày xới vì bom đạn thù.
Vấn đề ở đây là ông Putin, với sự ủng hộ không che giấu của chính quyền Trump, chỉ muốn đạt hoà bình trong tư thế của kẻ chiến thắng, điều mà Kyiv trước sau không chấp nhận. Và ngày nào người Ukraine không chấp nhận một nền hòa bình nhục nhã thì ngày đó chiến tranh còn kéo dài. Không thể có chuyện “cả hai bên cùng tuyên bố chiến thắng” như ông Trump nói. Chỉ bọn con nít mới tin lời ông ta.
Và nếu chiến tranh kéo dài thì chắc chắn đó không phải lỗi của người Ukraine, mà là lỗi của những kẻ hiếu chiến ở Moscow vốn đang chiếm thiện cảm của chính quyền Trump. Mỉa mai là ở đó. Mỉa mai là chính quyền Trump đang xem các nhà lãnh đạo yêu nước của Ukraine là trở ngại cho hoà bình, chứ không phải những Putin, Medvedev… vốn đã gây ra cuộc chiến.
Phát ngôn viên Điện Kremlin là Dmitry Peskov tuyên bố Nga sẵn sàng gặp các nhà đàm phán Mỹ nhiều lần cho tới khi đạt được thoả thuận. Song cứ cái điệu này thì dù người Nga và người Mỹ có gặp nhau 300 lần thì vẫn sẽ chẳng có thoả thuận hoà bình nào đạt được cả. Vì như ông Trump đã nói, điệu Tango cần có hai người. Với cuộc xung đột ở Ukraine, hai người đó phải là Nga và Ukraine, chứ không phải Nga và Mỹ, dù chính quyền Trump có nôn nóng thế nào đi nữa.
Tổng thống Pháp là ông Emmanuel Macron vừa thực hiện chuyến công du 3 ngày ở Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa EU và Bắc Kinh. Giới quan sát tin rằng mục đích chuyến thăm của Tổng Thống Macron không chỉ nhằm bàn về thương mại, mà còn về cuộc chiến ở Ukraine, khi Âu Châu cho rằng sự hỗ trợ của TQ dành cho Nga đã làm suy yếu những nỗ lực của Phương Tây nhằm cô lập Moscow.
Trước chuyến công du TQ của Tổng Thống Macron, Paris nói họ “hy vọng TQ có thể thuyết phục Nga kết thúc chiến tranh và chấp nhận đàm phán dựa trên sự tôn trọng các quyền cơ bản của Ukraine nhằm đạt được hoà bình và an ninh cho Âu Châu.” Để thuyết phục được Bắc Kinh rời bỏ Moscow, nhiều khả năng Pháp cũng như EU sẽ phải nhượng bộ TQ đáng kể trong vấn đề thương mại. Và có thể không chỉ về thương mại mà còn về vấn đề Đài Loan. Rất có thể Bắc Kinh sẽ yêu cầu Pháp cũng như EU nói chung ủng hộ việc TQ “tái thống nhất” với Đài Loan giữa lúc Mỹ và Nhật tỏ ra cương quyết chống lại việc TQ xâm chiếm đảo quốc này.
Trong cuộc gặp với Tổng Thống Macron, Chủ Tịch Tập Cận Bình nói rằng Bắc Kinh sẵn sàng hợp tác với Paris “để loại bỏ mọi sự can thiệp,” và rằng “Pháp nên đứng về phía đúng đắn của lịch sử.” Phải chăng ông Tập xem việc TQ thống nhất với Đài Loan là sự đúng đắn của lịch sử?
Nghĩ thế nào là chuyện của ông Tập. Song có một điều chắc chắn rằng những người ủng hộ chính nghĩa của Ukraine đang xem việc quốc gia nhỏ bé này giành được một nền hoà bình công bằng là một sự đúng đắn của lịch sử. Chuyến công du TQ của Tổng Thống Macron sẽ là một thành công tuyệt vời nếu ông thuyết phục được Bắc Kinh bỏ rơi Nga. Liệu ông Macron có làm được điều đó không?
