1.
Ngày 28 Tháng Năm 2025, Tòa Thương Mại Quốc Tế (CIT) tại Manhattan ra phán quyết chặn các chính sách thuế nhập khẩu mà Tổng Thống Donald Trump công bố dựa trên Đạo Luật Quyền Kinh Tế Khẩn Cấp (IEEPA).
Các mức thuế bị chặn gồm thuế đối ứng và thuế trước đó áp lên Canada, Mexico, Trung Quốc liên quan đến vấn đề nhập cư và Fentanyl.
Theo CIT, việc áp thuế không bị cấm vì kém hiệu quả hay kém khôn ngoan, mà vì luật liên bang không cho phép làm như vậy. Xem ra phán quyết của CIT sẽ làm phức tạp các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra giữa Mỹ và nhiều đối tác khác. Những thỏa thuận gần đây giữa Mỹ với Anh và Trung Quốc đang bị đặt dấu hỏi.
Tòa Bạch Ốc đã tức thì phản đối việc CIT chặn đòn thuế của Tổng Thống Trump, tuyên bố sẽ kháng cáo phán quyết của CIT và gọi phán quyết này là “cuộc đảo chính tư pháp.” Ông Trump ca ngợi hiến lược thuế quan mới của mình, nhưng tác động sâu rộng của đòn thuế có thể ảnh hưởng tới mức độ tín nhiệm ông và hình ảnh của nước Mỹ. Chính sách áp thuế của chính quyền Trump đã khiến thị trường toàn cầu chao đảo, không chỉ đẩy giá cổ phiếu xuống thấp mà còn gây ra đợt bán tháo trái phiếu kho bạc Mỹ. Nhiều thành viên cấp cao của đảng Cộng Hòa cũng chỉ trích đòn thuế của Tổng Thống Trump.
Không rõ liệu Tòa Bạch Ốc có thành công trong việc kháng cáo phán quyết của CIT hay không, nhưng nhiều người đã hoan nghênh phán quyết này, xem đó là chiến thắng của công lý. “Cuộc đảo chính tư pháp” của CIT cho thấy Mỹ có thể là số 1 thế giới nhưng Tổng Thống Mỹ không thể là số 1.
Trước phán quyết của CIT, chính phủ Anh cho đây là vấn đề nội bộ của nước Mỹ và chỉ là giai đoạn đầu của tiến trình pháp lý. Và đúng là như vậy, vì ngay sau đó Tòa Phúc thẩm Liên bang khu vực Washington đã tạm hoãn phán quyết của CIT để xem xét kháng cáo của chính phủ Mỹ. Chính phủ Mỹ dựa trên đạo luật IEEPA để tung đòn thuế nhưng e khó thắng vì trong đạo luật IEEPA không có từ “Tariff”!
Rất có thể mọi chuyện sẽ đến tay Tòa Án Tối Cao mới quyết định được. Nhiều người nhún vai: Với sự bất ổn về chính sách thuế thì làm sao những công ty lớn dám trở về Mỹ. Và rằng cả thế giới mệt mỏi vì các chính sách của Mỹ.
Hệ thống tư pháp Mỹ thật là rối rắm, hết tòa án này tới tòa án khác. Nhiều người hẳn nghĩ như vậy. Song có thể tin rằng chính hệ thống rối rắm này đã giúp cho nước Mỹ không bao giờ trở thành một nước độc tài để Tổng Thống là vua, muốn làm gì thì làm!
2.
Tổng Thống Mỹ đã ra “tối hậu thư” với Nga về vấn đề Ukraine khi nói Nga có hai tuần để chứng minh họ có thực sự nghiêm túc về chấm dứt xung đột hay không. Và nếu Nga tiếp tục trì hoãn, Mỹ sẽ có cách đối phó khác.
Không thấy ông Trump nói rõ “cách đối phó khác” của ông là gì nếu Moscow cố tình câu giờ. Nhưng phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Mỹ là Tammy Bruce cho biết Tổng Thống Trump đã sẵn sàng gây sức ép tối đa lên Moscow nếu các cuộc hòa đàm không mang lại kết quả.
Trong khi đó, Moscow đã đáp trả “tối hậu thư” của Ukraine về đề xuất hòa bình. Moscow cho rằng việc Kyiv yêu cầu Nga ngay lập tức đưa ra lộ trình đàm phán ngừng bắn đang làm suy yếu những nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết xung đột.
Theo Bộ trưởng Quốc Phòng Ukraine là ông Umerov, Kyiv sẵn sàng cho các cuộc gặp tiếp theo với Nga sau cuộc gặp ở Istanbul, nhưng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn bị các tài liệu để bảo đảm mọi cuộc thảo luận đều hiệu quả. Kyiv cho rằng việc Moscow miễn cưỡng chia sẻ dự thảo ghi nhớ đàm phán hòa bình là một nỗ lực nhằm trì hoãn tiến trình hòa bình.
Nói đi nói lại, Moscow rõ ràng đang muốn trì hoãn tiến trình hòa bình. Song cái sự “câu giờ” của Moscow sẽ không đạt hiệu quả như họ muốn, khi mà cả Washington và Kyiv đều quá rõ tâm địa của Điện Kremlin. Vấn đề là Washington sẽ hành động như thế nào nếu Moscow xem thường “tối hậu thư” của Mỹ. Đây là điều mọi người đang nóng lòng chờ đợi. Sẽ là đáng thất vọng nếu sau khi đưa ra tối hậu thư, Washington lại tiếp tục đưa ra những tối hậu thư khác.
Vì như thế tối hậu thư sẽ không còn là tối hậu thư, mà chỉ là cái giẻ rách không hơn không kém!
