Quyền Tổng Thống Syria là Ahmed al-Sharaa tuyên bố mở cuộc điều tra cáo buộc gần 1,000 người Alawite bị giết trong bốn ngày đụng độ giữa quân chính phủ với phe ủng hộ cựu Tổng Thống Assad. Đây là một trong những vụ giết chóc tàn bạo nhất trong cuộc nội chiến kéo dài 14 năm qua ở Syria.
Sau khi giành chính quyền, ông al-Sharaa trở thành quyền tổng thống, cam kết theo đuổi đường lối ôn hòa, bảo vệ các nhóm tôn giáo, sắc tộc ở Syria. Văn phòng của quyền Tổng Thống al-Sharaa cho hay họ đang thành lập một ủy ban độc lập để điều tra các vụ giao tranh và tàn sát của cả hai bên. Chỉ huy lực lượng do người Kurd lãnh đạo ở Syria là Mazioum Abdi yêu cầu ông al-Sharaa buộc những kẻ gây ra vụ thảm sát phải chịu trách nhiệm, nhưng cáo buộc các phe phái do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn đứng sau vụ thảm sát, chứ không phải quân đội chính phủ.
Theo Tổ Chức Giám Sát Nhân Quyền Syria (SOHR), ít nhất 973 dân thường Alawite đã thiệt mạng tại tỉnh Latakia và Tartus do “những vụ bắn giết, thanh trừng sắc tộc.” Liên Hiệp Quốc tuyên bố các vụ thảm sát ở Syria cần chấm dứt ngay lập tức. Nhiều nước Phương Tây và Liên đoàn Ả Rập cũng bày tỏ quan ngại và lên án tình trạng bạo lực tồi tệ ở Syria. Người Alawite chiếm khoảng 10% dân số Syria, từng ủng hộ mạnh mẽ chế độ Assad. Sau khi Assad bị lật đổ, nhiều người vẫn chưa giao nộp vũ khí theo yêu cầu của chính quyền lâm thời.
Điều đáng chú ý là trong khi cuộc điều tra chỉ mới bắt đầu mà chưa rõ lực lượng nào thực sự chịu trách nhiệm chính, Nga bất ngờ chỉ trích chính quyền lâm thời ở Syria về cuộc thảm sát, so sánh nó với nạn diệt chủng ở Rwanda năm 1994. Đó là vụ giết người hàng loạt bởi chính quyền Rwanda do đa số người Hutu nắm quyền nhằm vào sắc tộc Tutsi ở nước này. Hàng trăm ngàn người Tutsi đã bị sát hại từ Tháng Tư đến Tháng Bảy năm 1994. Liên Hiệp Quốc đã bị chỉ trích nặng nề vì sự chậm chạp trong việc ngăn chặn cuộc thảm sát đó.
Sự chỉ trích của Moscow nhắm vào Damascus khiến nhiều người ngạc nhiên khi mà Moscow được cho là đang nỗ lực vuốt ve Damascus nhằm được tiếp tục sự hiện diện quân sự của Nga ở các căn cứ không quân và hải quân dọc theo bờ biển Địa Trung Hải. Nga vốn là nước ủng hộ chính với chính quyền của cựu TT Assad.
Sau cuộc thảm sát, Bộ Quốc Phòng Syria thông báo đã hoàn tất “một chiến dịch quân sự.” Người ta ghi nhận rằng khi bạo lực vượt tầm kiểm soát, Nga đã cho dân thường vào trú ẩn trong căn cứ không quân Hmeimim. Về phần mình, quyền Tổng Thống al-Sharaa đổ lỗi cho các phe phái thân Assad “được nước ngoài hậu thuẫn” vì đã kích động bạo lực. Ông này nói rằng chính quyền mới không muốn xảy ra rạn nứt với Moscow nhưng cũng không muốn sự hiện diện của Nga tại Syria gây ra mối đe dọa với bất kỳ quốc gia nào.
Cụm từ “bất kỳ quốc gia nào” mà ông al-Sharaa sử dụng hẳn chủ yếu nói về Syria. Nói thẳng ra, sau vụ thảm sát vừa qua, Damascus có lẽ không còn thiết tha với việc cho Nga tiếp tục duy trì sự hiện diện quân sự ở các căn cứ trước đây của Nga ở Syria, với lý do là lợi bất cập hại. Vào lúc này, có thể nói khả năng Nga được duy trì căn cứ không quân Hmeimim và căn cứ hải quân Tartus là rất thấp. Dù Damascus chưa nói thẳng ra nhưng phía Nga có lẽ cũng hiểu được điều này.
Chắc chắn Moscow không đời nào dám lên tiếng chỉ trích Damascus về vụ thảm sát nếu trước đó Nga đã được Damascus cho phép được tiếp tục hiện diện quân sự ở các căn cứ tại Syria. Cho nên trước sự chỉ trích mà Moscow dành cho Damascus, có thể hiểu rằng Nga thấy không còn mấy hy vọng được Syria chấp thuận cho tiếp tục hiện diện ở các căn cứ trên.
Và nếu quả thực như thế thì xem ra đó sẽ là một quyết định đúng đắn của Damascus. Chẳng hay ho gì khi để Nga can dự vào sự đi lên của một nước Syria mới dưới bất kỳ hình thức nào. Với đất nước Syria hậu Assad, Nga nên vĩnh viễn thuộc về quá khứ đau buồn của nước này.
