Vừa qua, báo chí thế giới đã đưa tin về những cuộc giao tranh dữ dội ở Syria giữa các lực lượng chính phủ và nhóm ủng hộ cựu Tổng Thống Bashar al-Assad khiến hàng ngàn người thương vong.
Theo thông tin do Tổ Chức Giám Sát Nhân Quyền Syria (SNHR) có trụ sở tại Anh, những cuộc đụng độ tại khu vực miền Đông Syria từ 6 đến 8 Tháng Ba 2025 đã làm hơn 1,500 người chết, trong đó đa phần là dân thường người thiểu số Alawite, còn lại thuộc về quân chính phủ và lực lượng ủng hộ nhà cựu độc tài Assad, mỗi bên độ 250 người.
Nhiều nguồn tin khẳng định lực lượng của chính quyền lâm thời Syria đã tiến hành các cuộc tàn sát đẫm máu chống người Alawite. Nếu đúng vậy thì trong một chừng mực nào đó, quân chính phủ đã có một cuộc thanh trừng sắc tộc. Nhưng phía chính phủ lâm thời phủ nhận điều này, cho rằng họ chỉ truy quét “tàn quân của chế độ cũ.”
Người Alawite chiếm khoảng 10% dân số Syria, từng ủng hộ mạnh mẽ chế độ Assad. Từ khi Assad bị lật đổ, các lực lượng người Alawite vẫn chưa giao nộp vũ khí theo yêu cầu của chính quyền mới. Nguyên nhân của các cuộc đụng độ được tin là đến từ tuyên bố của Tổng Thống lâm thời Ahmed al-Sharaa rằng “sẽ truy đuổi những kẻ chịu trách nhiệm về cái chết của hàng chục nhân viên an ninh Syria” sau khi xảy ra việc nhiều nhân viên an ninh được cho là bị người Alawite giết hại.
Ngay sau tuyên bố của ông al-Sharaa, Bộ Quốc Phòng và Bộ Nội Vụ đã mở chiến dịch rầm rộ vào các ngôi làng ở Latakia, Tartus và Hama. Đó là những khu vực chủ yếu của người Alawite. Theo một số nhân chứng, nhiều người đàn ông có vũ trang đã tấn công và hành quyết người Alawite. Nhiều người Alawite đã trốn chạy đến khu vực đồi núi gần đó. Một số khác tìm nơi trú ẩn tại một căn cứ không quân Nga ở Hmeimim. Nghĩa là nhiều người Alawite vẫn xem Nga là một đồng minh để họ có thể được che chở như thời Assad còn tại vị.
Theo chính quyền lâm thời Syria, Nga có thể được phép duy trì các căn cứ quân sự không quân và hải quân dọc theo bờ biển Địa Trung Hải với điều kiện việc này phải “có lợi ích cho Syria.” Mối quan hệ giữa Nga và ban lãnh đạo mới của Syria đã cải thiện đáng kể sau khi Damascus thay đổi chính quyền. Tháng Giêng 2025, phái đoàn cấp cao Nga do Thứ Trưởng Ngoại Giao Mikhail Bogdanov dẫn đầu đã tới Damascus để đàm phán với ban lãnh đạo mới của Syria về việc duy trì các căn cứ quân sự của Nga ở Syria.
Trong khi đó, Israel đã kêu gọi Mỹ cho phép Nga duy trì sự hiện diện quân sự tại Syria như một phần của chiến lược rộng lớn nhằm chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Thổ Nhĩ Kỳ tại nước này. Theo Tel Aviv, sự hiện diện quân sự liên tục của Nga sẽ giúp ngăn chặn các phe phái do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn củng cố quyền lực. Và rằng việc Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ chính phủ do Hồi Giáo lãnh đạo của Syria có thể tạo ra mối đe dọa an ninh mới gần biên giới Israel, bao gồm cả khả năng Syria trở thành căn cứ cho Hamas hoặc Hezbollah.
Trước lo ngại của Tel Aviv, Thổ Nhĩ Kỳ đã cam kết sẽ không hỗ trợ Hamas hay Hezbollah nhằm chống lại Israel. Hoàn toàn có thể tin Ankara sẽ chẳng hơi đâu mà chọc giận Tel Aviv. Hoàn toàn có thể tin chính quyền lâm thời ở Syria sẽ không dại dột mà chứa chấp Hamas hay Hezbollah trên lãnh thổ của họ.
Việc Nga có thể được hiện diện tại các căn cứ quân sự ở Syria dường như đang mang lại hy vọng cho những phe nhóm vũ trang chống chính phủ lâm thời, trong có người Alawite. Chưa rõ cuối cùng chính quyền lâm thời Syria có chấp nhận cho Nga được như ý hay không nhưng thiết tưởng việc Nga được hiện diện quân sự ơ Syria không chắc sẽ mang lại lợi ích cho Syria mà có khi còn đem lại sự bất ổn cho đất nước này khi mà những phe nhóm chống chính phủ có suy nghĩ rằng sự “trở lại” của Nga sẽ giúp họ “lật ngược thế cờ” sau khi chế độ thân Nga của Assad bị đánh bại.
Nói thẳng ra, sẽ là không khôn ngoan cho chính quyền lâm thời nếu chấp thuận cho Nga được duy trì các căn cứ quân sự tại Syria.
