Thuở còn làm tổng thống của nước Mỹ, ông Joe Biden từng nói rằng ông cảm thấy mình là “nhà lãnh đạo của thế giới tự do” khi ngồi đối diện với Tổng Thống Nga Vladimir Putin.
Lần đó, vào năm 2021, các ông Biden và Putin tuyên bố ý định khởi động đối thoại ổn định chiến lược toàn diện và bắt đầu tham vấn vấn đề an ninh và kiểm soát vũ khí. Với địa vị và uy tín của nước Mỹ trên trường quốc tế, ông Biden hoàn toàn có thể nói như vậy, vì nước Mỹ xứng đáng được ở vị trí lãnh đạo của thế giới tự do.
Song e rằng điều này không còn đúng nữa, ít nhất là khi nước Mỹ đang nằm dưới sự lãnh đạo của ông Donald Trump, đường đường là tổng thống của một siêu cường nhưng lại mang đầu óc của một con buôn. Con buôn này xem rẻ đồng minh, bè bạn nhưng lại xem trọng đồng tiền, dù là tiền cho nước Mỹ chứ không phải cho cá nhân ông ta. Với việc cư xử một cách vô cùng đáng chê trách với vị quốc khách là ông Zelensky, ông Trump khác nào đã giáng một cái tát vào chính mặt nước Mỹ, chứ không phải vào mặt ông Zelensky, người đã gần như chịu trận trước những lời lẽ thiếu kiềm chế của ông Trump và cấp phó của ông là JD Vance.
Người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU là bà Kaja Kallas hoàn toàn đúng khi cho rằng thế giới tự do nên có một nhà lãnh đạo mới. Bởi làm sao một nước Mỹ bất xứng của ông Trump có thể tiếp tục là đầu tàu của thế giới tự do khi bản thân ông ta xem rẻ bạn bè nhưng lại xem trọng nước Nga của Putin, kẻ thù của thế giới tự do?
Sau cuộc đấu khẩu giữa ông Trump và ông Zelensky tại Tòa Bạch Ốc, hẳn các vị nguyên thủ các quốc gia khác sẽ e ngại khi tới thăm nước Mỹ. Biết đâu cách hành xử của ông Trump đối với ông Zelensky sẽ lặp lại đối với họ. Biết đâu đang nói chuyện với họ thì ông Trump lại nổi nóng, to tiếng rồi sau đó đuổi họ đi.
Nói thẳng ra, ông Trump đã rất sai khi đối xử với ông Zelensky như thế. Ông Trump cần nhìn ra sai lầm của mình và có lời xin lỗi vị tổng thống của Ukraine nếu muốn gỡ gạc thể diện của nước Mỹ mà chính ông đã bôi nhọ bằng cách cư xử vô văn hóa với ông Zelensky. Chẳng có gì khó, ông Trump chỉ cần viết vài dòng trên mạng X: “Tôi đã sai khi đối xử với ông Zelensky như thế. Tôi thành thật xin lỗi.” Mình sai thì mình nhận là sai, thế mới là quân tử. Sống ở đời, đừng bao giờ nói mình chẳng cần ai. Con người ta luôn phải cần nhau. Ukraine cần Mỹ và Mỹ cũng cần Ukraine. Ông Trump không thể nói là Ukraine cần Mỹ, còn Mỹ không cần Ukraine. Chẳng phải Mỹ đang cần đất hiếm của Ukraine là gì!
“Chúng ta, những người Âu Châu, phải chấp nhận thách thức này,” bà Kallas nhấn mạnh. Trước tuyên bố này của bà Kallas, ông Medvedev cho rằng danh hiệu “lãnh đạo của thế giới tự do” nên được chuyển từ Mỹ sang một bên khác nhưng không phải là EU. Bởi theo Medvedev, “Âu Châu giống như một bà già yếu ớt, hay cãi cọ và lệ thuộc vào Mỹ.” Và Medvedev cho rằng ông Putin nên là người lãnh đạo “thế giới tự do.” Phát ngôn của Medvedev hẳn sẽ làm nhiều người phì cười. Một tên độc tài như Putin mà làm lãnh đạo của thế giới tự do thì đúng là điều vô lý và nực cười.
Song có lẽ Medvedev không sai khi cho rằng danh hiệu “lãnh đạo của thế giới tự do” nên được chuyển từ Mỹ sang một bên khác. Vì rõ ràng một nước Mỹ hèn kém của ông Trump không xứng đáng với danh hiệu đó. Và khi nói như thế, rõ là Medvedev đã giáng một cái tát vào mặt Donald Trump, kẻ luôn tán tụng Putin.
Có lẽ Medvedev cũng không phải là sai khi cho rằng Âu Châu “giống một bà già yếu ớt, hay cãi cọ và lệ thuộc vào Mỹ.” Thực tế bấy lâu nay cho thấy điều này, dù Âu Châu không thích thú gì khi phải thừa nhận điều đó. Để đảm nhận vai trò lãnh đạo của thế giới tự do, Âu Châu nên nghiêm túc nhìn lại mình. Những lời chê bai của Medvedev xem ra rất có ích , dù trong mắt Âu Châu, ông ta chỉ là kẻ thù.
Nói chung, trước một nước Mỹ đang ngày càng tỏ ra thờ ơ với Âu Châu, Âu Châu phải không ngừng hoàn thiện mình mà sự đoàn kết hẳn là yếu tố quan trọng nhất. Âu Châu khó mà mạnh mẽ nếu sống trong chia rẽ. Và dĩ nhiên, ngày nào còn phụ thuộc vào Mỹ thì ngày đó Âu Châu vẫn chưa thực sự lớn mạnh, vẫn giống như một đứa trẻ con lệ thuộc vào mẹ. Một đứa trẻ con thì làm sao lãnh đạo thế giới tự do?
