Cuộc đàm phán đầu tiên giữa Nga và Ukraine ở Istanbul kéo dài 90 phút kết thúc với sự thất vọng của phái đoàn Ukraine: “Nga nêu ra một số điều chúng tôi không thể chấp nhận.” Thế nhưng trưởng phái đoàn Nga là Vladimir Medinsky lại nói ông ta hài lòng.
Theo Ukraine, các nhà đàm phán Nga yêu cầu Ukraine từ bỏ các vùng lãnh thổ đang do Ukraine kiểm soát, điều mà Ukraine không chấp nhận và cho rằng Nga chỉ muốn làm chệch hướng tiến trình đàm phán.
Điều đáng chú ý là trong quá trình đàm phán, phái đoàn Ukraine thảo luận với Nga thông qua một phiên dịch viên. Vấn đề là rất nhiều người Ukraine biết nói tiếng Nga. Cho nên việc phái đoàn Ukraine sử dụng thông dịch viên rõ ràng là nhằm khẳng định rằng ngôn ngữ của họ không phải là tiếng Nga. Và rằng Ukraine không phải là một phần của nước Nga dù trong quá khứ, Ukraine đã là một phần của Liên Xô.
Ukraine là quốc gia mà đa số người dân nói tiếng Nga như tiếng mẹ đẻ. Song hiện nay nhiều người Ukraine quyết định không dùng tiếng Nga kể từ khi Nga xâm lược đất nước họ. Tiếng Ukraine và tiếng Nga đều thuộc hệ Slavonic, nhóm các ngôn ngữ có liên quan ở Trung Âu và Đông Âu (gồm tiếng Ba Lan, tiếng Séc và tiếng Bulgaria).
Tổng Thống Nga Putin đưa ra lý do cho cái “chiến dịch quân sự đặc biệt” của ông ta là nhằm bảo vệ cộng đồng người nói tiếng Nga khỏi các chính sách kỳ thị của “chính quyền phát xít Kyiv.” Thế nhưng cuộc chiến tranh mà Putin phát động dường như lại gây phản tác dụng khiến nhiều người nói tiếng Nga tại Ukraine lên án cuộc xâm lược và quyết định bỏ tiếng Nga mà chuyển hẳn sang nói tiếng Ukraine.
Bảng chữ cái tiếng Ukraine viết bằng bảng chữ cái Cyrillic, có nhiều nét tương đồng với bảng chữ cái tiếng Nga. Nhìn chung, tiếng Nga có giọng điệu gay gắt hơn và ngữ điệu mạnh mẽ hơn tiếng Ukraine. Nhiều người ngoại quốc cho rằng tiếng Ukraine nhẹ nhàng, giàu nhạc tính và thơ mộng hơn tiếng Nga.
Học giả Phạm Quỳnh từng nói: “Tiếng ta còn, nước ta còn.” Hẳn người Ukraine cũng suy nghĩ như thế. Giới ngôn ngữ học và người dân Ukraine xem tiếng Ukraine là một ngôn ngữ riêng biệt. Tiếng Ukraine có lẽ khác với tiếng Nga như tiếng Tây Ban Nha khác tiếng Bồ Đào Nha. Song những kẻ theo chủ nghĩa đại Nga lại muốn xếp tiếng Ukraine như một phương ngữ của tiếng Nga.
Tổng Thống Nga Vladimir Putin nhiều lần khẳng định “không hề có một nước gọi là Ukraine.” Ông ta cho rằng người Nga và người Ukraine là một dân tộc, có chung một tiếng nói. Theo ông ta, cái gọi là căn cước quốc gia Ukraine hiện nay chỉ là một sản phẩm của các thế lực ngoại quốc chống Nga. Một giáo sư nghiên cứu tiếng Nga và Slave có lý khi cho rằng bằng cách tìm kiếm “sự thống nhất” trong ngôn ngữ giữa Nga và Ukraine, Putin đang triển khai một lập luận cho phép Nga có quyền can thiệp vào nơi mà ông ta khẳng định là không gian của Nga.
Trong tình hình căng thẳng hiện nay ở Ukraine, ngôn ngữ đang được sử dụng làm một công cụ và được chính trị hóa hơn bao giờ hết. Nó được người dân dùng để thể hiện quan điểm ủng hộ Nga hay Phương Tây. Với người Ukraine, tiếng Tây Ban Nha không phải là tiếng Bồ Đào Nha. Hai thứ tiếng này dù có những điểm tương đồng nhưng vẫn là hai ngôn ngữ khác nhau, như Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha là hai nước khác nhau.
Cũng vậy, với người Ukraine, tiếng Ukraine và tiếng Nga dù có những điểm tương đồng nhưng vẫn là hai thứ tiếng khác nhau, như Ukraine và Nga là hai quốc gia khác nhau. Dù có tham vọng thế nào, Putin sẽ chẳng bao giờ làm biến mất được tiếng Ukraine, chẳng bao giờ cấm được người Ukraine nói tiếng mẹ đẻ, khi mà người Ukraine đã nặng tình với tiếng nói của dân tộc họ: “Tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời…”
