Bù nhìn có hiệu quả không? Đó là một câu hỏi làm đau đầu những người nông dân và làm vườn trong nhiều thế kỷ.
Sự thật, bù nhìn cổ điển, bất động chỉ được xem như một giải pháp tạm thời hơn là một giải pháp lâu dài. Mặc dù ban đầu nó có thể hiệu quả, nhưng chim chóc rất thông minh và nhanh chóng nhận ra những người lính canh im lặng này không gây ra mối đe dọa nào cả. Tuy nhiên, với một số cải tiến thông minh và sự hiểu biết sâu sắc hơn về hành vi của chim, bù nhìn khiêm tốn có thể trở thành một công cụ hiệu quả đến bất ngờ.
Vấn đề với bù nhìn truyền thống
Đối với nhiều người, bù nhìn là một hình ảnh kinh điển: một hình nộm nhồi rơm với đầu làm từ bí ngô hoặc bao tải, đứng một mình giữa cánh đồng bắp. Mặc dù trông có vẻ mộc mạc, quyến rũ, nhưng các loài chim như quạ và chim đen, thường được nông dân gọi là chim gây hại, không dễ bị lừa. Ban đầu, hình thù xa lạ này khiến các con chim tránh xa, do nhiều loài chim có bản tính cảnh giác với bất cứ thứ gì giống động vật ăn thịt, đặc biệt con người. Tuy nhiên, nỗi sợ hãi bẩm sinh này nhanh chóng được thay thế bằng sự tò mò và nhận ra bù nhìn chẳng gây hại gì.
Các nghiên cứu chỉ ra giai đoạn hiệu quả này rất ngắn ngủi. Một con bù nhìn đứng yên không gây ra mối đe dọa nào cả và chim chóc sẽ sớm học cách phớt lờ nó, quay lại thói quen phá hoại hoa màu và hạt giống. Đây là lý do tại sao bạn thường thấy chim đậu trên vai hoặc đầu bù nhìn, coi nó chẳng đáng sợ gì.
Tạo ra một con bù nhìn hiệu quả
Để ngăn chặn chim chóc, bù nhìn cần phải có nhiều hơn một hình nộm cố định. Các nhà nghiên cứu xác định một số chiến lược chính giúp cải thiện đáng kể hiệu quả của bù nhìn. Nguyên tắc cốt lõi rất đơn giản: để xua đuổi chim chóc, bạn cần phá vỡ khả năng thoải mái của chim và khiến chim có cảm giác bị đe dọa.
Thêm chuyển động và tính chân thực
Chim chóc rất nhạy cảm với chuyển động. Một con bù nhìn di chuyển sẽ đáng sợ hơn nhiều so với một loại đứng yên. Hãy thay đổi vị trí của bù nhìn vài ngày một lần. Sự thay đổi liên tục khiến chim chóc không quen với sự hiện diện của nó. Tuyệt vời hơn nữa, hãy tạo ra những con bù nhìn với tứ chi có thể quẫy đạp trong gió hoặc được kích hoạt để di chuyển.
Một nghiên cứu vào năm 1989 cho thấy thành công đáng kể với một “mannequin giống người” thỉnh thoảng sẽ lao lên bằng một khẩu pháo propan. Chuyển động đột ngột, khó đoán này cực kỳ hiệu quả trong việc xua đuổi chim đen khỏi cánh đồng hoa hướng dương.
Tính chân thực cũng đóng một vai trò quan trọng. Những con bù nhìn với khuôn mặt như người thật và trang phục màu sắc rực rỡ sẽ hiệu quả hơn những hình vẽ thô sơ, đơn giản. Điều này khai thác bản năng ác cảm tự nhiên của loài chim đối với con người. Con bù nhìn càng trông và hành động giống người thì càng hiệu quả.
Sử dụng âm thanh và ánh sáng
Một con bù nhìn không nhất thiết phải đứng yên như tượng. Việc thêm âm thanh là một biện pháp răn đe mạnh mẽ. Tiếng kêu cứu của chim, tiếng động của động vật săn mồi (như diều hâu hoặc cú) hoặc những âm thanh lớn, đột ngột cũng rất hiệu quả. Luôn nhớ sử dụng những âm thanh này một cách ngẫu nhiên để chim không dễ quen.
Ánh sáng cũng hữu ích. Chim chóc bị giật mình bởi những tia sáng chói, đột ngột. Sử dụng băng phản quang, đĩa CD cũ hoặc gương trên bù nhìn có thể tạo ra hiệu ứng mất phương hướng khi các vật dụng này bắt nắng và lóe sáng bất ngờ.
Vượt ra ngoài truyền thống: Giải pháp công nghệ cao
Nông nghiệp ngày càng tiên tiến về mặt công nghệ, bù nhìn cũng vậy. Các giải pháp thay thế hiện đại không chỉ dừng lại ở rơm rạ và quần áo cũ, mà còn sử dụng công nghệ tiên tiến để bảo vệ mùa màng.
Một trong những cải tiến như vậy là Agrilaser, một thiết bị robot triển khai ngẫu nhiên các tia laser quét. Hệ thống này không gây tiếng ồn và hiệu quả cao vì chim chóc không quen với chuyển động khó lường của tia laser. Một nông dân thử nghiệm hệ thống này nhận thấy chim chóc không bao giờ quen với tia laser và hệ thống này rất dễ lắp đặt và không cần bảo trì.
Một giải pháp công nghệ cao khác là bù nhìn kỹ thuật số, một thiết bị chạy bằng năng lượng mặt trời sử dụng mắt hồng ngoại để phát hiện động vật. Khi chim chóc hoặc các sinh vật khác đến quá gần, nó sẽ phát ra sóng siêu âm vô hại để xua đuổi. Hệ thống này có thể khảo sát một khu vực rộng lớn, bao phủ lên đến 178,000 feet vuông và mang đến một giải pháp nhân đạo, không cần động tay vào để bảo vệ mùa màng.
Vậy bù nhìn có hiệu quả không? Câu trả lời rất tinh tế. Bù nhìn cổ điển, bất động, chỉ được xem như một giải pháp tạm thời. Tuy nhiên, bằng cách kết hợp chuyển động, âm thanh và một chút chân thực hoặc nâng cấp lên các thiết bị hiện đại, công nghệ cao, nông dân có thể tạo ra những biện pháp xua đuổi hiệu quả cao. Điều quan trọng là phải đánh lừa lũ chim bằng cách phá vỡ thói quen của nó và thuyết phục chim rằng một khu vực cụ thể nào đó không an toàn. Thời đại của những bù nhìn bất động, đơn độc phần lớn qua đi, được thay thế bằng những thiết kế thông minh và công nghệ cao.
(Theo Maentalfloss)
