Dành hàng giờ đồng hồ trên mạng xã hội, dán mắt trên Netflix xem phim, hút thuốc hay uống rượu quá mức,… là những thói quen không tốt, nhưng nhiều người vẫn khó dứt ra được.
Nhiều người có xu hướng đổ lỗi cho các yếu tố bên ngoài gây ra những thói quen xấu của mình, nhưng cái gì cũng có nguyên nhân, và thường nguyên nhân sâu xa thường bên trong.
Nir Eyal, chuyên gia thiết kế hành vi và tác giả cuốn sách bán chạy nhất “Indistractable: How to Control Your Attention and Choose Your Life” (Không thể phân tâm: Cách kiểm soát sự chú ý và lựa chọn cuộc sống của bạn), cho biết, đây là vấn đề về điều tiết cảm xúc.
Theo Harmony Healthcare IT, người Mỹ trung bình dành 4 tiếng 37 phút mỗi ngày để sử dụng điện thoại. Con số này thậm chí còn cao hơn ở một số khu vực ở Á châu. Theo Statista, vào năm 2023, kỷ lục là người dân Indonesia sử dụng điện thoại di động trung bình hàng mỗi ngày là 6.05 tiếng , ở Thái Lan là 5.64 tiếng, và ở Ấn Độ là 4.77 tiếng.
Eyal nói với CNBC Make It: “Chúng tôi thực hiện nghiên cứu về thời gian về lý do tại sao mọi người kiểm tra điện thoại của họ và chỉ 10% thời gian là do tiếng bíp, đính đong hoặc reng. Vì vậy, 90% trường hợp là vì một số lý do khác – cảm giác, thực sự là nguyên nhân sâu xa của mọi việc chúng ta làm – đó là mong muốn thoát khỏi sự khó chịu.”
Cuối cùng, để loại bỏ những thói quen xấu liên quan đến sự mất tập trung, mọi người cần học cách điều chỉnh cảm xúc và làm chủ các tác nhân bên trong mình.
Theo Eyal, đây là quy trình ba bước để từ bỏ thói quen xấu:
-Hãy làm chủ bản thân, đừng đổ lỗi cho yếu tố bên ngoài
-Xác định yếu tố kích thích bên trong
-Tạo kế hoạch khắc phục khi sự kích thích xuất hiện
Bước đầu tiên là nhận ra rằng bạn có quyền kiểm soát hành động của mình thay vì đổ lỗi cho các yếu tố bên ngoài. Eyal nói: “Những người biết kiểm soát những gì họ làm, họ giàu có hơn, hạnh phúc hơn, có nhiều bạn bè hơn [và] đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng.”
Thứ hai, xác định cảm xúc trước đó hoặc “sự khổ sở,” nguồn gốc gây ra thói quen xấu, theo Eyal. “Quản lý thời gian là quản lý nỗi sầu, quản lý tiền bạc là quản lý nỗi đau, quản lý cân nặng là quản lý nỗi buồn. Tất cả đều là cách kiểm soát sự khổ sở.”
Nếu một người không thể hoàn thành nhiệm vụ mà không kiểm tra điện thoại, có lẽ là do họ đang buồn chán hoặc không chắc chắn. Nếu ai đó tiếp tục ăn vặt đến khuya, có thể họ đã có một ngày căng thẳng. Nếu một người không thể ngừng lướt qua một ứng dụng hẹn hò, chắc chắn là người này đang cảm thấy rất cô đơn.
“Ngay cả khi nhiều người nghĩ rằng mình đang tìm kiếm niềm vui, họ chỉ bị thúc đẩy bởi mong muốn giải phóng bản thân khỏi nỗi đau do ham muốn, chỉ khi hiểu được nỗi đau của mình, chúng ta mới có thể bắt đầu kiểm soát nó và tìm ra những cách tốt hơn để đối phó với những thôi thúc tiêu cực,” Eyal viết trong cuốn sách của mình.
Cuối cùng, hãy lập kế hoạch tấn công khi tác nhân kích thích cảm xúc xuất hiện. Eyal cho biết việc xác định nguyên nhân bên trong và lên kế hoạch cho những gì bạn sẽ làm khi cảm thấy khó chịu, và điều quan trọng là phải thực hiện việc này trước.
Eyal cho biết bản thân anh cũng phải áp dụng hai phương pháp để chống lại những thói quen xấu và sự mất tập trung:
1.Quy tắc 10 Phút
Khi nguyên nhân dẫn đến một thói quen xấu xuất hiện, Eyal tự nhủ: “Bỏ cuộc cũng được, nhưng không phải lúc này. Mình chỉ cần đợi thêm 10 phút nữa thôi.” Việc tuân theo quy tắc này sẽ giúp mọi người thực hiện điều được gọi là “trải qua sự thôi thúc.”
Eyal viết trong cuốn sách của mình rằng điều đó có nghĩa là: “Chú ý đến các cảm giác và như vượt qua một làn sóng – không đẩy những cơn sóng đó ra xa cũng như không tác động lên chúng. Cho dù đó là cơn thèm thuốc lá hay lướt mạng xã hội, điều này hỗ trợ mọi người đối phó cho đến khi cảm giác đó lắng xuống.
2.Dùng ‘thần chú’
“Đây chính là cảm giác giúp tôi trở thành người tốt hơn,” là câu thần chú mà Eyal lặp đi lặp lại với chính mình bất cứ khi nào anh cảm thấy có sự kích hoạt bên trong.
Thay vì ngay lập tức nhượng bộ và mất tập trung hoặc lao vào những thói quen xấu, anh chấp nhận cho phép mình chìm đắm trong cảm giác đó, nhận ra rằng điều đó thật khó khăn và sự khó chịu là một dấu hiệu của sự trưởng thành.
