Mỗi người trong chúng ta sẽ không tránh khỏi gặp phải một số “tai nạn” công nghệ không mong muốn trong năm mới. Đó có thể là một trục trặc kỹ thuật nhỏ, một cú tin tặc làm đảo lộn cuộc sống hoặc một vấn đề nào khác. Tuy nhiên, có một số việc chúng ta có thể tiến hành ngay bây giờ để làm cho hoạt động trực tuyến năm 2023 bớt căng thẳng hơn và cuộc sống trên mạng được dễ dàng hơn.
Trong năm 2022, những người tiếp xúc nhiều với công nghệ, từ mạng xã hội đến email, từ giao dịch trực tuyến đến tìm bạn bốn phương đã có hàng ngàn câu hỏi lớn và nhỏ liên quan đến trục trặc kỹ thuật về mạng và an toàn mạng. Có khi nào tài khoản Facebook của bạn bị ai đó tấn công, đánh cắp để nhân danh bạn làm những chuyện lừa đảo, phạm pháp? Có khi nào bạn phải vật lộn với những trò gian lận không ngơi nghỉ và tự hỏi phải làm thế nào để bảo đảm những gì bạn làm trên mạng đều suôn sẻ, từ phát trực tuyến đến truy cập internet?
Dựa trên tất cả các email, cuộc gọi và trình bày của người dùng, các chuyên viên an ninh mạng đã đưa ra sáu lời khuyên cơ bản trên Washington Post để ngăn chặn một số vấn đề khó chịu nhất trên thế giới mạng.
1-Đừng ‘chết vì thiếu hiểu biết’
Vấn đề phổ biến nhất mà chúng ta nghe nhiều trên không gian mạng trong năm 2022 là những màn lừa đảo. Dù đó là do tin tặc chiếm đoạt tài khoản Facebook hay những kẻ lừa đảo tiền trên điện thoại di động, không có cách khắc phục dễ dàng nào để tránh hoàn toàn khỏi những nguy cơ này. Lý do, bọn tin tặc và những kẻ lừa đảo làm việc không ngừng nghỉ để thích nghi với tình thế mới và tìm ra điểm yếu mới để tiếp tục khai thác.
Tuy nhiên, bạn vẫn có thể thực hiện một số việc để giảm tối đa nguy cơ. Thứ nhất là hãy bật tính năng xác thực đa yếu tố cho tất cả các tài khoản trực tuyến, đặc biệt là những gì có liên quan đến giao dịch tài chính và thông tin hình ảnh nhạy cảm. Thứ hai là thực hiện một số thao tác bảo toàn mật khẩu bằng cách cập nhật bất kỳ mật khẩu nào nghi có thể bị xâm phạm và không dùng lại các mật khẩu cũ. Hãy sử dụng trình quản lý mật khẩu và có cuốn sổ ghi chép để nhớ. Ngoài ra, bạn cũng cần theo dõi các thông tin về những kiểu lừa đảo mới nhất để không bị “chết vì thiếu hiểu biết”.
2-Chuẩn bị như mình sắp chết
Không ai muốn bắt đầu một năm mới với tâm trạng, đây có thể là năm cuối cùng của mình. Nhưng hãy nhớ ảnh và tài khoản của bạn sẽ rất quan trọng đối với những người ở lại nếu điều tồi tệ nhất xảy ra cho bạn là cái chết. Vì vậy, các tài khoản Apple, Google, Facebook và bất kỳ trình quản lý mật khẩu nào của bạn nên có trong di chúc để phòng ngừa. Dĩ nhiên, di chúc này ở bên bạn đến lúc chết và chỉ có người thừa kế biết lấy nó ở đâu.
Hãy bảo đảm tất cả hình ảnh và bài viết của bạn vẫn sống mãi với những người bạn tin tưởng cho dù bạn có mệnh hệ gì. Nếu đã có di chúc, thì cũng nên thêm hướng dẫn để người thừa kế biết phải làm gì để tận dụng tốt nhất di sản kỹ thuật số của bạn.
3-Chuẩn bị cho ‘cái chết’ của thiết bị
Bạn cũng nên sẵn sàng cho tình huống xấu nhất xảy ra đối với điện thoại, máy tính bảng, máy tính cá nhân khi không thể kéo dài tuổi thọ của chúng. Không nên sao lưu hình ảnh, tài liệu chỉ ở một nơi vì đã mất là mất hết. Bật sao lưu tự động cho tất cả các thiết bị nào “nói chuyện” được với nhau và hãy “quản lý có hệ thống” cho những thứ quan trọng như ảnh và tin nhắn văn bản. Nếu thiết bị thiếu dung lượng lưu trữ thì hãy đưa lên vài đám mây của Apple, Google hoặc các công ty đáng tin cậy khác.
Các thiết bị mang theo mình phải được bảo vệ bằng mật khẩu tốt nhất và tính năng theo dõi vị trí được bật để có thể truy tìm nếu chúng bị đánh cắp hay bị mất. Đừng vội vứt bỏ điện thoại thông minh cũ khi thấy có điện thoại thế hệ mới xuất hiện mà hãy suy nghĩ kỹ xem bạn có thực sự cần chiếc điện thoại mới đó khi chiếc điện thoại hiện có vẫn còn tuổi thọ và có đầy đủ chức năng. Nếu phải từ bỏ một thiết bị cũ thì nên chắc chắn là những gì quan trọng chứa bên trong đã được chuyển an toàn qua thiết bị mới hay đã cất ở các nơi lưu trữ khác.
4-Nói chuyện về công nghệ với con cái
Làm cha mẹ trong thời đại điện thoại thông minh là một việc khó nhọc và không có mẫu số chung nào về cách đối phó cho mọi gia đình. Tuy nhiên, có một số điều bạn có thể bắt đầu thực hiện ngay bây giờ để giúp cho quá trình tiếp cận công nghệ của con cái diễn ra suôn sẻ mà không dẫn các tác hại khó lường về sau.
Cha mẹ phải là người đầu tiên nói với con về những gì có trên môi trường internet. Để cho bạn bè của con hay người khác làm công việc này là sai lầm. Hãy bắt đầu bằng cách đưa các chủ đề công nghệ vào các cuộc trò chuyện hàng ngày với con. Ví dụ, truy cập internet, nói chuyện với người lạ trực tuyến, bắt nạt trên mạng, sự nguy hiểm của tin nhắn tình dục và thậm chí cả nội dung khiêu dâm. Cung cấp cho con kiến thức cơ bản về cách phát hiện thông tin sai lệch là rất hữu ích. Cảnh giác con về những nội dung độc hại trên TikTok và Instagram chẳng hạn.
5-Tiếp cận công nghệ tốt nhất
Nếu bạn là người thường xuyên hỗ trợ công nghệ cho các thành viên khác trong gia đình, bạn có thể tặng họ một thiết bị mới trong mùa nghỉ lễ. Nếu ở chung thì đây là thời điểm tốt nhất để trao đổi những điều cơ bản về thiết bị, công nghệ và sự chừng mực trong sử dụng. Trong danh sách những việc cần làm trên thiết bị của các thành viên gia đình lớn tuổi có hai điều quan trọng: Hướng dẫn cơ bản sử dụng an toàn, cập nhật phần mềm và bảo đảm có các mật khẩu tốt. Sau đó tìm sự hỗ trợ kỹ thuật ở đâu là thuận lợi nhất khi thiết bị gặp trục trặc mà không có người thân ở nhà. Nếu có thể, hãy cài ứng dụng chia sẻ màn hình thiết bị của cha mẹ bạn với bạn để bạn có thể thực hiện một số khắc phục trục trặc từ nơi làm việc.
6-Bảo đảm quyền riêng tư trực tuyến
Thật không may, bảo vệ quyền riêng tư trực tuyến là một công việc khó khăn nhất, ám ảnh nhất, và không bao giờ có điểm dừng. Nhiều công ty công nghệ bị lên án là thu lợi bất chính từ việc thu thập và bán dữ liệu người dùng và bí mật kiểm soát dữ liệu người dùng trong thời gian thực. Hãy tham khảo các hướng dẫn bảo mật trực tuyến để xem có cần thay đổi mật khẩu không. Cũng cần thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh những cài đặt trong mỗi ứng dụng cũng như trên thiết bị để quyền riêng tư của bạn không bị xâm phạm. Xóa thông tin cá nhân khỏi các tìm kiếm của Google bằng các công cụ mới được Google bổ sung vào năm ngoái cũng là điều nên làm.
