Một thống kê mới cho thấy có đến 1/3 trẻ em Bắc Mỹ bị “tước đoạt” giấc ngủ do chúng dành thời gian quá nhiều cho màn hình. Tìm ra cách để hạn chế vấn nạn này là cơn đau đầu của nhiều nhà nghiên cứu. Không phải là cảnh báo bằng mồm từ bác sĩ, nhà trường hay trên báo chí (kinh nghiệm cho thấy, trẻ thường bỏ qua những cảnh báo như thế) mà bằng một công cụ gắn liền trên cơ thể chúng với những thông báo liên tục về nguy cơ, và nếu cần, tự động ngắt kết nối, tách trẻ ra khỏi hoàn toàn thế giới ảo.
Khi các bệnh nhân đến bác sĩ Vahid Sahiholnasab, Giám đốc công ty Medical Wearable Solutions, để kiểm tra sức khỏe thường kỳ, ông thường đề nghị được xem công cụ (device) điện tử theo dõi tình trạng thể lý của họ. Lý do, ông biết rằng việc dùng các công cụ công nghệ mới để theo dõi trực tiếp sức khỏe thường hiệu quả hơn là nhắc nhở bệnh nhân đi bộ 10,000 bước mỗi ngày.
“Tác dụng của các công cụ này là không tin được. Những gì nó tiết lộ được người mang tuân thủ hơn ngàn lời khuyên của bác sĩ. Hầu như không ai bỏ qua cảnh báo nó đưa ra” – Sahiholnasab nhận định khi ông nói đến lợi ích của công nghệ mới trong lĩnh vực y tế. Ông thuộc số doanh nhân đi tiên phong trong việc phát triển những công cụ mang theo (Wearable Technology-WT) trên cổ tay hay mắt để theo dõi tình trạng sức khỏe của mỗi người trong thời gian thực. WT là trợ thủ đắc lực cho con người trong cuộc sống nhanh đương đại” – ông nhận định. Hiện Sahiholnasab đã thiết kế một cặp kính công nghệ cao để ngăn trẻ em phát sinh những thói quen xấu và có hại cho sức khỏe trong lúc mày mò smartphone, tablet hay chơi video game.
Ông cố gắng hóa giải triệu chứng mà một nhà phẫu thuật cột sống Hà Lan gọi là “Game Boy Disease” (bệnh của trẻ chơi game) khi ngày càng có nhiều trẻ em tiếp xúc với công nghệ phàn nàn về những cơn đau ở cổ và lưng. Sáng tạo đeo mắt của ông có tên EyeForcer sẽ gửi cảnh báo đến trẻ ngay lúc nguy cơ sắp xuất hiện và nó sẽ tự động ngắt game nếu thấy trẻ làm động tác khom lưng quá nhiều lần dễ dẫn đến mỏi mắt và cong cột sống. “Bất kể chúng ta muốn hay không, con người đang có xu hướng dùng công nghệ để chăm sóc sức khỏe cho mình.
Những cảnh báo của công nghệ với số đo cụ thể thường được lắng nghe hơn nhắc nhở của bác sĩ, vì số liệu được nó tham khảo trong thời gian thực, về tình trạng thực của cơ thể. Nó không cảnh báo dựa trên dự báo mà dựa vào những gì ghi nhận được, ví dụ lượng đường trong máu hay số lần khom lưng. Xét về mặt tâm lý, những cảnh báo như vậy rất dễ được lắng nghe và chủ nhân lập tức có những điều chỉnh hoặc thay đổi cách sống, sinh hoạt” – Sahiholnasab nói.
Một số công cụ điển hình
“Rõ ràng, hoạt động quảng bá chưa làm tốt lắm” – Paul Fijal, kỹ sư y sinh phụ trách phát triển WT tại công ty Awake Labs nhận định. Hiện ông nghiên cứu phát triển vòng đeo thông minh ở cổ tay dành cho trẻ tự kỷ. Vòng đeo có tên Reveal được trang bị các bộ thụ cảm (sensor) có thể đo và dò ra các dấu hiệu tâm lý bất thường trong thời gian thực để cung cấp thông tin về cảm xúc và tác phong của trẻ tự kỷ.
Nhờ đó, các bậc phụ huynh và những người chăm sóc có thể biết trẻ tự kỷ đang rơi vào trạng thái tâm lý nào, lo âu hay sợ hãi. Fijal cho biết một chiến dịch gây quỹ được tiến hành khá thành công. Nghiên cứu kỹ những đạo luật có sẵn về quyền riêng tư là việc cần phải làm song hành với việc phát triển WT”- ông nói. Fijal hy vọng sản phẩm sẽ chứng minh tác dụng và sẽ được chấp nhận để phát triển mạnh hơn. “Cha mẹ của các trẻ em tự kỷ thấy ở trợ thủ mới mang lại cho con cái họ nhiều tiềm năng hơn là nguy cơ. Vấn đề là bạn phải chứng minh được với cộng đồng tự kỷ là công cụ hoạt động rất tốt và việc phổ biến nó là vì lợi ích của cộng đồng chứ không phải vì lợi nhuận” – ông nói.
Luc Beaudoin, Giáo sư về khoa học nhận thức và giáo dục tại Đại học Simon Fraser University là người rất ủng hộ WT trong lĩnh vực cải thiện và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Ông đã lập trình ứng dụng MySleepButton giúp những người mất ngủ có thể ngủ sâu và điều chỉnh được cảm xúc. Tuy nhiên, ông công nhận là nếu thiếu thận trọng và không tiên lượng hết các nguy cơ thì công nghệ mới có thể phát sinh một số vấn đề, dù không nghiêm trọng. MySleepButton dùng cho smartphone có tai nghe sẽ giúp tinh thần thư giãn trước khi rơi vào giấc ngủ nhờ một kỹ thuật tác động lên nhận thức cá nhân. Nằm trên giường lắng nghe một giọng nói ngọt ngào được thu âm trước sẽ kích thích bạn tưởng tượng ra một chuỗi hình ảnh ru ngủ tuyệt vời.
Bà Cindy Gu, kỹ sư cơ khí kiêm chuyên viên dạy yoga hiện là giám đốc công ty Ohm GearLab đang tiếp thị một đai lưng thông minh (smart belt) nhận biết được nhịp thở của người mang và so sánh nhịp thở này với các biometric như nhịp tim và cảnh báo bằng rung động nếu hơi thở không ổn định. Bà tin rằng doanh thu tăng nhanh của các công cụ WT là dấu hiệu cho thấy xã hội loài người đánh giá cao công nghệ theo dõi và cảnh báo sức khỏe. “Sống trong thời đại tân tiến, con người bị nô lệ vào công cụ điện tử nên cả những công ty và sản phẩm sinh sau đẻ muộn cũng có được chỗ đứng nếu thực nghiệm cho thấy hiệu năng của chúng. Khi WT được trao vào tay những người có ý thức về sức khỏe với khát vọng muốn có cuộc sống chất lượng hơn để có thể đi dây đi đó lúc tuổi già thì cơn sốt WT chỉ còn là thời gian” – bà nói.
