Hãy thử đặt ghế 15D trên chuyến bay thẳng của Delta Air Lines từ Atlanta đến Los Angeles vào giữa Tháng Bảy, bạn sẽ thấy phí tính thêm hiển thị trên sơ đồ chỗ ngồi: $105 cho một chiều. Đó là phí thu thêm cho chọn chỗ ngồi, còn giá vé khứ hồi là $998.
$105 là phí của Delta cho một chỗ ngồi “ưu tiên” trên chuyến bay, không có nghĩa là bạn sẽ có chỗ để chân rộng hơn, được lên máy bay sớm hay có thêm không gian chứa hành lý trên đầu. Chỉ đơn giản là Delta và các hãng hàng không lớn khác cho rằng những chiếc ghế hạng phổ thông bình thường có giá trị hơn những chiếc ghế ở phía đuôi máy bay, vì vậy họ tính thêm phí.
Các hãng hàng không không tiết lộ doanh thu phí chỗ ngồi của họ và Bộ Giao thông Vận tải Hoa Kỳ cũng không yêu cầu cung cấp, tương tự với doanh thu từ phí đổi vé hoặc phí hành lý. Các hãng có cách tính khác nhau. Southwest Airlines không tự động tính thêm phí chỗ ngồi nhưng cung cấp hai lựa chọn trả phí: Lên máy bay sớm và chọn chỗ ngồi tốt hơn. Năm 2019, hãng đã thu được $711 triệu từ các khoản phí này, năm 2020 giảm còn $359 triệu khi du lịch khó khăn, nhưng năm 2021 đã tăng lên $553 triệu.
Trong báo cáo năm 2021, nhà tư vấn Jay Sorenson, Chủ tịch công ty IdeaWorks, gọi phí chỗ ngồi là một “món hời kinh tế cần rất ít đầu tư” của các hãng hàng không. Ông cho biết thêm (dẫn lại từ Wall Street Journal ngày 8-6-2022), các khoản phí thay đổi tùy theo hãng hành không, lộ trình bay, ngày giờ bay và thậm chí cả thời gian đặt vé; và đây là nguồn thu lớn thứ hai của các hãng hàng không sau phí ký gửi hành lý. Phí chỗ ngồi dành cho cả hạng ghế hạng phổ thông và có thể có thêm chỗ để chân cũng như các ‘đặc quyền’ khác.
United giới thiệu chỗ ngồi “ưu tiên” vào cuối năm 2018 với mức phí thấp $9 một chiều. Tuần trước, hãng cho biết đến giữa Tháng Bảy sẽ tính phí $26 cho chỗ ngồi ưu tiên gần lối đi và $17 cho chỗ ngồi bên cửa sổ trên các chuyến bay từ Orlando đến Houston. Năm 2008, Scott Kirby, Giám đốc điều hành United đã đưa ra mức phí tương tự tại US Airways.
Về nguyên tắc bạn không phải tự động trả phí chỗ ngồi trên bất kỳ chuyến bay nào, đối với cả các hãng hàng không giá rẻ và vé phổ thông. Những người không chọn chỗ ngồi khi đặt chỗ sẽ được chỉ định chỗ ngồi. Tuy nhiên, vào những mùa du lịch chật cứng, việc không chọn chỗ ngồi cũng đồng nghĩa với việc bạn phải thu mình vào một chiếc ghế giữa và bị tách khỏi gia đình hay bạn bè. Những hành khách có tên trong chương trình khách hàng thường xuyên của hãng hàng không thường được miễn phí chọn chỗ ngồi, gồm cả ghế có chỗ để chân rộng hơn nếu có sẵn. Nhưng nếu đặt vé sớm hơn, khách vẫn có thể có được chỗ ngồi tốt. Đối với những khách ngại khó khi cần đi tiểu, Delta đề nghị chọn một chỗ ngồi ưu tiên với phí $135 lúc đăng ký vé cộng vào $259 giá vé một chiều.
__________
Sau hơn hai năm bị tác động bởi Covid-19, mọi người lại đi du lịch tự do hơn nhưng lại xuất hiện một rào cản: Vé máy bay quá đắt, trong cơn sốt được gọi là “du lịch trả thù”. “Nhu cầu đang vượt quá giới hạn” – Ed Bastian, Giám đốc điều hành của Delta Air Lines cho biết tại một hội nghị ngành vào tuần trước: “Giá vé mùa Hè năm nay có thể cao hơn 30% so với mức trước đại dịch và cao với bất cứ chọn lựa nào”.
Xu hướng giá vé cao là chung cho mọi khu vực địa lý. Việc đổ xô tìm vé khứ hồi hạng phổ thông giữa Hong Kong và London của Cathay Pacific Airways Ltd với lịch bay vào cuối Tháng Sáu khiến giá vé lên tới 42,051 HKD ($5,360), tức gấp năm lần giá vé trước đại dịch. Các chuyến bay thẳng giữa New York và London trong cùng thời điểm cũng tốn hơn $2,000. Một nghiên cứu của Viện Kinh tế Mastercard (Mastercard Economics Institute-MEI) cho thấy chi phí bay từ Singapore vào Tháng Tư cao hơn trung bình 27% so với năm 2019, trong khi các chuyến bay từ Úc cao hơn 20%.
