Năm 1978, Yellowstone trở thành Di sản Thế giới được UNESCO công nhận. Tính đến nay, Yellowstone đã tròn 150 năm, kể từ ngày 1 Tháng Ba 1872, khi Tổng thống Ulysses S. Grant ký luật biến Yellowstone thành công viên quốc gia đầu tiên trên thế giới.
KỲ TÁC THIÊN NHIÊN
Nếu từng xem tài tử Nicolas Cage diễn trong The Windtalkers kể về những chiến sĩ thuộc bộ tộc Navajo sinh sống tại bang Arizona trở thành chuyên gia mật mã trong Đại chiến Thế giới lần thứ 2, chắc chắn bạn sẽ chọn điểm đến mới này: Antelope Canyon (Khe núi Linh dương).
Đây là địa danh hoang sơ nổi tiếng hút khách tham quan, một thung lũng kỳ bí, tác phẩm tuyệt vời của Tạo hóa với những vách đá lồi lõm trông như những “đường hẻm” ăn sâu vào núi đá vôi, thi nhau đổi màu tùy theo ánh nắng mặt trời. Antelope Canyon bắt đầu đón du khách từ năm 1997. Antelope Canyon nằm lọt thỏm ở phía Đông thị trấn Page, bang Arizona. Phần thượng gọi là Upper Antelope Canyon và phần hạ là Lower Antelope Canyon. Phần thượng được dân địa phương gọi là “The Crack” (vết nứt); phần hạ có tên ngộ nghĩnh hơn, “The Corkscrew” (miếng kim loại xoắn dùng như đồ khui chai vang).
Hàng ngàn năm hứng chịu gió mưa, vùng đất đã biến dạng thành cái khe ngoằn ngoèo với muôn dạng màu sắc bắt mắt, tỏa sáng long lanh dưới ánh mặt trời. Hai cái khe được ngăn cách bởi một con suối có tên là Antelope Creek nhưng nó thường khô cạn, chẳng có giọt nước nào chảy ngang qua. Để có những bức ảnh chụp đẹp và độc đáo nhất về những “tòa tháp” đá cát màu đỏ và vàng này, bạn nên có mặt tại phần thượng Upper Antelope Canyon vào đúng lúc đồng hồ chỉ 12 giờ trưa. Nghe đâu nhiếp ảnh gia Úc Peter Lik đã bán được tấm ảnh chụp Antelope Canyon với giá $6.5 triệu. Một bức ảnh đắt nhất lịch sử.
NGOẠI CẢNH CỦA PHIM CAO BỒI
Monument Valley rộng lớn, toàn màu đỏ, và trồi lên những khối đá vĩ đại. Theo truyền thuyết của thổ dân Dine, thời xa xưa đã có trận lụt kinh khủng nhấn chìm muôn sự sống sâu vào lòng đất. Thời gian trôi qua, từ thế giới bên dưới, Thần linh trỗi dậy, dùng sức mạnh vô song chém những nhát sâu vào vùng đất bị chìm trong nước, tạo thành những “kênh” thoát nước khổng lồ mà ngày nay là tất cả những con sông lớn nhỏ khắp vùng như Colorado, San Juan… Thần linh còn nắn đất đá thành những tảng, mỏm, tháp trồi lên chỗ này chỗ kia. Ngài đã tạo nên một tác phẩm vĩ đại cho con người đến chiêm ngắm. Đó là Monument Valley.
Năm 1934, The Stagecoach (Cỗ xe ngựa chở khách) là phim truyện lớn đầu tiên được thu ngoại cảnh tại Monument Valley với tài tử John Wayne trong vai chính. Hơn 100 phim khác sau đó ghi hình trong thung lũng này, từ phim cao bồi hài (The lone ranger với Johnny Depp); phim đường xa hình sự (Thelma and Louise với Susan Sarandon và Geena Davis); đến phim hành động (Con Air với Nicolas Cage) và cả phim khoa học giả tưởng (Back to the future 3 với Michael J. Fox). Ai yêu Tom Hanks trong vai Forrest Gump chắc còn nhớ trường đoạn anh ta miệt mài chạy, chỉ dừng khi đi ngang Monument Valley!
Vượt chặng đường xa, từ tiểu bang Idaho, chúng tôi tiến vào Công viên quốc gia Yellowstone qua Cổng Phía Tây, phần đất thuộc tiểu bang Montana. Chúng tôi đã được Old Faithful đón tiếp bằng màn phun nước nóng từ lòng đất! Cứ sau 90 phút, suối nước nóng này (geyser) lại phun, mỗi lần kéo dài gần 5 phút. Sự chính xác này khiến nó được giới khoa học đặt tên “Old Faithful” từ năm 1870, tức hai năm trước khi Yellowstone được Quốc hội Mỹ công nhận là công viên quốc gia. Trong Yellowstone có hơn 500 geyser nhưng chỉ Old Faithful là phun đều và phun cao nhất.
Yellowstone là một cột mốc lớn trong lịch sử “Go West” (Tây tiến) của người Mỹ. Trong vô số người tiên phong khai hoang, lập nghiệp ở miền Tây có một họa sĩ tên Thomas Moran. Trước khi nghệ sĩ này tiến về Far West (Viễn Tây), trong tâm trí người Mỹ sinh sống ở các bang miền Đông, Yellowstone là vùng đất “khỉ ho cò gáy”, rất hiểm trở, với rất nhiều cột nước nóng từ lòng đất phun vọt lên.
Năm 1871, họa sĩ Thomas Moran và nhiếp ảnh gia William Henry Jackson cùng đi với đoàn thám hiểm do chính phủ liên bang Mỹ thành lập và giao nhiệm vụ nghiên cứu Yellowstone. Trong hai tuần lễ, Moran dùng viết chì phác họa lại những cảnh quan hùng vĩ, tuyệt đẹp của Yellowstone. Chương trình thám hiểm kết thúc, trong hành trang trở về thủ đô Washington của Moran là những tranh vẽ; còn trong vali của Jackson là những bức ảnh chụp. Mùa Thu 1871, những vật chứng ấy được trình ra trước các nhà làm luật của Quốc hội Mỹ và không lâu sau, Tháng Ba 1872, các nghị sĩ biểu quyết chính thức nâng toàn khu vực rộng lớn Yellowstone trở thành Công viên quốc gia. Đó là công viên quốc gia đầu tiên của cả thế giới!
BRYCE CANYON và JACKSON HOLE
Chuyến rong ruổi Tây Nam nước Mỹ (Southwest) còn đưa chúng tôi đến Bryce Canyon, một không gian toàn đá đỏ. Mọi người rảo bước nhanh đến điểm tham quan có tên Inspiration Point, một trong những nơi phải có mặt nếu muốn chụp được những hình ảnh độc đáo của Bryce Canyon. Chỗ rộng lớn kia có tên là Sân khấu lớn (Amphitheater); khối đá vươn cao là Búa của thần Thor (Thor’s Hammer); chỗ nọ là Những bậc thang lớn (Grand staircase)… Tất cả tháp đá, đủ mọi hình dáng phụt từ lòng đất vươn lên cao, có tên chung là hoodoo (tạm dịch là tháp đá hoặc ống khói đá)…
Ra khỏi Công viên quốc gia Grand Teton, một kỳ quan thiên nhiên nối liền với Công viên quốc gia Yellowstone, chúng tôi lăn bánh suốt chặng đường dài, cuối chiều thì đến Jackson Hole, nơi tất cả cửa hàng, nhà hàng, khách sạn đều làm bằng gỗ theo kiểu không gian sống của dân cao bồi, dân khẩn hoang Viễn Tây năm xưa. Du khách thường thích chụp ảnh kỷ niệm dưới một trong bốn cổng chào của Công viên Jackson. Đó là một tuyệt phẩm nghệ thuật gắn kết nên bởi hàng trăm cặp sừng hươu nai – loại thân to, sừng cong dài, hai tai to như tai lừa mà người Mỹ gọi là “elk”. Sở dĩ nhiều sừng như vậy là vì toàn khu vực quanh thị trấn là lãnh địa tránh đông của những đàn elk đông hàng chục ngàn con. Ngày xưa chúng bị thổ dân da đỏ và cao bồi da trắng săn bắn; ngày nay chúng được con người bảo vệ, bất khả xâm phạm. Jackson Hole là điểm đến mua hoặc xây nhà nghỉ dưỡng của nhiều ngôi sao điện ảnh và ca nhạc, giới truyền hình, thời trang, thể thao nhà nghề, trong đó có Harrison Ford, Sandra Bullock…
Lâu lắm rồi, sau những tháng ngày lưu lạc trong rặng núi cao, đoàn thợ săn thú lấy da làm hàng hóa trao đổi, lần mò xuống núi và ngỡ ngàng thấy hiện trước mắt một thung lũng xanh rì. Với núi cao bao bọc chung quanh, thung lũng ấy trông đích thị như một cái hố khổng lồ. Theo dòng thời gian, “The Hole” dần trở thành điểm dừng chân của di dân, thợ săn, thợ bẫy thú, cao bồi và cả những tay giang hồ sống ngoài vòng pháp luật… Nhà cửa mọc lên, dân số gia tăng, ai cũng cần liên lạc thư tín với người thân nhưng Cái Hố chẳng có trạm bưu điện! Năm 1893, bà Margaret Simpson, người chuyên nhận hộ thư từ của người này người nọ, chính thức đặt tên cho thị trấn là Jackson Hole, theo tên của ông David Edward “Davy” Jackson, một thợ đặt bẫy hải ly đến đây hồi những năm 1820.
Jackson Hole cũng được chọn làm bối cảnh cho khá nhiều phim cao bồi. Có không ít ngôi sao đến đây sống và làm việc, từ John Wayne, Kirk Douglas, Charlton Heston đến Clint Eastwood và Dolph Lundgren; rồi Kevin Costner; Leonardo di Caprio, Jamie Foxx, Christopher Waltz…
Bài và ảnh: P. Nguyễn Dũng
