Xét về lý thuyết, giới nghiên cứu tin rằng nếu khoảng 5 đến 10% doanh số xe hơi mới là xe chạy hoàn toàn bằng điện thì xu hướng sử dụng xe điện tất yếu sẽ bùng nổ, với dự đoán rằng doanh số xe hơi điện sẽ tăng vọt – lên 25%, 50% và cuối cùng lên tới gần 80% doanh số bán mới – The Washington Post ngày 18 Tháng Chín 2023 cho biết.
Năm ngoái, thị trường Mỹ đã vượt qua “cột mốc lịch sử” này: 5% tổng số xe hơi mới bán ra trong quý 4 là chạy hoàn toàn bằng điện. Và đầu năm nay, xe chạy hoàn toàn bằng điện chiếm khoảng 7% doanh số xe hơi mới. Tuy nhiên, trong thực tế, đa số người Mỹ hiện vẫn thích dùng xe xăng. Một cuộc thăm dò của Washington Post-University of Maryland cho thấy gần một nửa số người trưởng thành (46%) cho biết họ thích sở hữu một chiếc xe hơi hoặc xe tải chạy bằng xăng – so với 19% người muốn một chiếc xe chạy hoàn toàn bằng điện, 13% muốn một chiếc plug-in hybrid và 22% muốn một chiếc hybrid truyền thống.
Hầu hết công nghệ trong cuộc sống đều tuân theo cái được gọi là “đường cong chữ S” (“S-curve”) khi nói về khả năng phát triển của thị trường, từ lò vi sóng, điện thoại thông minh, đến thậm chí xe hơi chạy bằng xăng. Đầu tiên, công nghệ mới chỉ tiếp cận được một bộ phận nhỏ dân số – những người mới áp dụng và những người đam mê công nghệ. Sau đó, các kỹ sư sửa lỗi, xã hội xây dựng cơ sở hạ tầng cho công nghệ mới và đột nhiên tốc độ áp dụng công nghệ mới tăng vọt. Việc sử dụng có thể nhanh chóng tăng từ chỉ 5 đến 10% dân số lên tới 80% (mức được xem là ổn định).
Điều này đã xảy ra ở một số quốc gia có xe điện. Ví dụ, ở Na Uy, xe chạy hoàn toàn bằng điện chỉ chiếm khoảng 5% doanh số trong năm 2013. Đến năm 2018, tỷ lệ này đã tăng lên 30%. Ngày nay, hơn 80% xe hơi bán ở Na Uy là xe chạy hoàn toàn bằng điện. Corey Cantor thuộc BloombergNEF cho biết: “Đó là một ví dụ điển hình” về cái gọi là “điểm bùng phát”. Corey Cantor nói thêm, California dường như đang đi theo xu hướng tương tự: Khoảng 7% doanh số bán xe hơi mới của tiểu bang này là xe điện vào năm 2019, và trong nửa đầu năm nay, con số này là khoảng 25%. Một số quốc gia hoặc khu vực dường như sẽ thay đổi sau khi đạt mức 5% và những quốc gia hoặc khu vực khác mất nhiều thời gian hơn một chút.
Nếu đường cong chữ S phát triển ổn định, Hoa Kỳ sẽ bắt đầu chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng của xe điện trong vài năm tới. Các nhà sản xuất xe hơi đang nỗ lực trong quá trình chuyển đổi. Tính đến đầu năm 2023, các công ty xe hơi có trụ sở tại Hoa Kỳ đã công bố chi khoảng $173 tỷ để chuyển sang sản xuất xe điện. Volkswagen, Ford, BMW, General Motors và nhiều công ty xe hơi khác đều liên tục tung ra các mẫu xe hơi điện mới. Có hơn 40 mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện hiện có mặt tại thị trường Mỹ.
Stephanie Valdez Streaty, giám đốc nghiên cứu và phát triển tại Cox Automotive cho biết, việc áp dụng xe điện có thể tăng mạnh trong vài năm tới và điều này phụ thuộc vào tốc độ mở rộng cơ sở hạ tầng sạc trên toàn quốc và giá xe điện có thể giảm nhanh như thế nào. Hoa Kỳ có khoảng 57,000 trạm sạc công cộng trên toàn quốc, một con số quá thấp so với Trung Quốc, nơi đã xây dựng 650,000 bộ sạc công cộng chỉ trong năm ngoái.
Tâm lý chung là người tiêu dùng muốn khi sử dụng xe điện cũng phải tiện như dùng xe xăng. Khi đi sạc, chẳng ai muốn phải đợi vài tiếng đồng hồ. Theo cuộc thăm dò của The Post-UMD, 74% người Mỹ nghĩ rằng xe hơi chạy bằng xăng sẽ tốt hơn khi lái xe hơn 250 dặm – một phạm vi mà người lái xe điện phải sử dụng trạm sạc. Trong khi đó, điều hạn chế này vẫn còn tồn tại. Ngay cả Bộ trưởng Năng lượng Jennifer Granholm, gần đây tham gia một chuyến đi bằng xe điện với phóng viên NPR, đã gặp khó khăn trong việc tìm trạm sạc. Xe chạy bằng khí đốt cũng được coi là tốt hơn xét về giá (66%) và sự thuận tiện của việc tiếp nhiên liệu (75%).
Leslie Jordan, một nhân viên quản lý tài chính của Hải quân nghỉ hưu 63 tuổi sống ở King George, Virginia, cho biết biến đổi khí hậu là có thật và “chúng ta cần phải làm gì đó” để giải quyết vấn đề này. Tuy nhiên, Leslie Jordan, một cử tri ủng hộ đảng Dân chủ, sẽ không đổi xe xăng để mua xe điện. Jordan nói: “Tôi sống ở một vùng nông thôn. Nơi này hoàn toàn không có trạm sạc và cũng không có phương tiện giao thông công cộng”.
Điều lạ là cho đến tận giờ, vẫn còn nhiều người không biết rằng việc “nuôi” xe điện thường rẻ hơn xe xăng. Chi phí sạc luôn thấp hơn chi phí đổ xăng. Chỉ hơn 4/10 – tức 42% người Mỹ – biết rằng xe điện rẻ hơn khi sạc lại so với đổ nhiên liệu cho xe chạy bằng xăng. Một phân tích của tổ chức Energy Innovation cho thấy khi sạc tại nhà, việc “đổ đầy” xe điện rẻ hơn đổ xăng ở tất cả 50 tiểu bang.
Bất luận thế nào, giới nghiên cứu tin rằng những người từng đoan chắc không bao giờ mua xe điện cũng có thể thay đổi quyết định trong tương lai nhờ vào sự phát triển ổn định của đường cong chữ S. Năm 2000, Gallup thực hiện cuộc thăm dò ý kiến người trưởng thành ở Mỹ về việc họ có hoặc dự định mua điện thoại di động hay không. Kết quả, gần một nửa số người Mỹ không sở hữu điện thoại di động cho biết họ thề chẳng bao giờ muốn mua điện thoại di động cả!
