Khi bạn duyệt web, ngày càng có nhiều trang web và ứng dụng yêu cầu một phần thông tin cơ bản mà bạn có thể cung cấp mà không do dự: Địa chỉ email. Điều này có vẻ vô hại, nhưng khi nhập email các nhân, bạn đang chia sẻ nhiều hơn thế.
Tại sao các công ty muốn có địa chỉ email? Đối với các nhà quảng cáo, nhà xuất bản web và nhà sản xuất ứng dụng, email không chỉ là thông tin quan trọng để liên hệ với ai đó. Nó còn là dữ liệu để các công ty liên kết hoạt động của bạn trên các trang web và ứng dụng nhằm “phân phối” cho bạn các quảng cáo có liên quan.
Trong nhiều thập niên, ngành quảng cáo kỹ thuật số đã dựa vào các trình theo dõi vô hình được cài đặt bên trong các trang web và ứng dụng để theo dõi mọi hoạt động của chúng ta và sau đó “tấn công” chúng ta bằng những quảng cáo cụ thể. Đã có những thay đổi sâu rộng đối với hệ thống này trong vài năm qua, trong đó có việc Apple đưa ra một tính năng vào năm 2021 cho phép người dùng iPhone chặn các ứng dụng theo dõi; và quyết định của Google ngăn các trang web sử dụng cookie (vốn là “công cụ” theo dõi hoạt động của mọi người trên web) trong trình duyệt Chrome. Quyết định này của Google sẽ được thực hiện vào năm sau (2024).
Giờ đây, các nhà quảng cáo, nhà xuất bản web và nhà sản xuất ứng dụng chuyển sang việc theo dõi mọi người thông qua các phương tiện khác, và một phương pháp đơn giản là yêu cầu cung cấp địa chỉ email. Cần biết, một địa chỉ email có thể tiết lộ nhiều điều vì nó có thể được liên kết với các dữ liệu khác, bao gồm nơi bạn đã đi học, kiểu dáng và mẫu xe bạn lái hoặc thậm chí dân tộc của bạn.
Michael Priem, giám đốc điều hành Modern Impact, một công ty quảng cáo ở Minneapolis, cho biết: “Tôi có thể lấy địa chỉ email của bạn và tìm dữ liệu mà bạn có thể không nhận ra rằng mình trước đó đã cung cấp cho một thương hiệu nào đó”. Trong nhiều năm, ngành quảng cáo kỹ thuật số đã tập hợp bộ hồ sơ cá nhân về bạn dựa trên các trang bạn truy cập trên web. Thông tin về bạn từng được thu thập theo những cách bí mật, bao gồm cookie đã nói ở trên và trình theo dõi vô hình được cài bên trong ứng dụng. Giờ đây, nhiều công ty đang ngăn chặn việc sử dụng các phương pháp đó nên kỹ thuật mới đã xuất hiện.
Một công nghệ đang thu hút sự chú ý là khung quảng cáo có tên Unified ID 2.0 hoặc UID 2.0, được phát triển bởi Trade Desk, một công ty công nghệ quảng cáo ở Ventura, California. Giả sử bạn đang mua sắm trên một trang web giày thể thao mà website này sử dụng UID 2.0 thì bạn sẽ thấy một hộp nhắc được phóng lên màn hình, yêu cầu bạn chia sẻ địa chỉ email và đồng ý nhận quảng cáo có liên quan.
Sau khi bạn nhập email, UID 2.0 sẽ biến nó thành một mã thông báo bao gồm một chuỗi các chữ số và ký tự. Mã thông báo đó sẽ di chuyển cùng với địa chỉ email của bạn khi bạn sử dụng nó để đăng nhập vào ứng dụng phát trực tuyến thể thao trên TV sử dụng UID 2.0. Thế là nhà quảng cáo có thể liên kết hai tài khoản với nhau dựa trên mã thông báo và họ có thể biến bạn thành mục tiêu với những quảng cáo giày thể thao trên ứng dụng phát trực tuyến thể thao (sports streaming app), vì họ biết bạn đã truy cập trang web giày thể thao (the sneaker website).
Mozilla, tổ chức phi lợi nhuận sản xuất trình duyệt web Firefox, gọi UID 2.0 là “sự thoái lui về quyền riêng tư” vì nó cho phép loại hành vi theo dõi mà các trình duyệt web hiện đại được thiết kế để ngăn chặn.
Nói chung, có nhiều cách để các trang web và ứng dụng theo dõi hoạt động web của bạn thông qua địa chỉ email của bạn. Một khi bạn đã sử dụng một email cụ thể một thời gian, các nhà môi giới dữ liệu – nói trắng ra là những kẻ buôn bán dữ liệu – đã biên soạn một hồ sơ toàn diện về sở thích của bạn dựa trên hoạt động duyệt web của bạn. Trang web hoặc ứng dụng có thể tải địa chỉ email của bạn lên cơ sở dữ liệu của nhà môi giới quảng cáo để khớp danh tính của bạn, với hồ sơ chứa đủ thông tin chi tiết để từ đó những quảng cáo “liên quan” đến đời sống, thói quen và sở thích của bạn sẽ được “tự động” gửi đến bạn.
Vậy chúng ta làm gì? Theo lời khuyên của cây bút công nghệ Brian X. Chen viết trên The New York Times ngày 25 Tháng Một 2023, có nhiều tùy chọn để hạn chế khả năng các công ty quảng cáo biến bạn thành mục tiêu:
-Tạo một loạt địa chỉ email cho những ứng dụng và dịch vụ liên quan; chẳng hạn [email protected] dành riêng cho những gì liên quan phim ảnh. Điều này sẽ khiến các công ty công nghệ quảng cáo khó tập hợp hồ sơ cá nhân của bạn dựa trên địa chỉ email của bạn. Nếu bạn nhận được thư rác gửi đến một tài khoản cụ thể, điều đó sẽ cho bạn biết công ty nào đang chia sẻ dữ liệu của bạn với các nhà tiếp thị.
-Sử dụng các công cụ che giấu email (email-masking tools). Apple và Mozilla cung cấp các công cụ tự động tạo bí danh email (email aliases) để đăng nhập vào ứng dụng hoặc trang web; email được gửi đến bí danh sau đó được chuyển tiếp đến địa chỉ email thực của bạn. Công cụ Hide My Email của Apple là một phần của dịch vụ đăng ký trả phí iCloud+ có giá $0.99 một tháng sẽ giúp tạo bí danh. Tuy nhiên, việc sử dụng nó sẽ khiến việc đăng nhập vào tài khoản từ thiết bị không phải của Apple trở nên khó khăn hơn. Firefox Relay của Mozilla hỗ trợ tạo năm bí danh email miễn phí; nếu muốn nhiều bí danh hơn thì đóng phí $0.99 một tháng.
-Đối với các trang web sử dụng kỹ thuật UID 2.0 để nhắm mục tiêu quảng cáo, bạn có thể chọn không tham gia bằng cách nhập địa chỉ email của mình tại https://transparentadvertising.org (tuy nhiên, không phải tất cả các trang web thu thập địa chỉ email của bạn đều sử dụng UID 2.0.). Bạn có thể cũng chẳng cần làm gì cả. Đơn giản là bạn không cung cấp email trước một yêu cầu nào đó mà bạn thấy không an toàn hoặc không cần thiết.
Cây bút công nghệ Brian X. Chen cho biết anh sử dụng bốn tài khoản email dành cho những sở thích chính – ẩm thực, du lịch, thể dục và phim ảnh. Brian X. Chen sử dụng email liên quan đến phim khi đăng nhập vào một trang web mua vé xem phim hoặc xem phát trực tuyến (streaming). Như vậy, các trang web và ứng dụng đó sẽ biết về sở thích xem phim của Chen nhưng họ không biết mọi thứ về Chen.
