Cuộc đình công của các nhà biên kịch và diễn viên làm tê liệt Hollywood là một phần của “mùa Hè lao động nóng bỏng” đang diễn ra, và đây đang là thời điểm đình công lớn nhất kể từ những năm 1970.
Tuần trước, tại Los Angeles, nhân viên Hotel and Restaurant tổ chức các cuộc tuần hành luân phiên, cùng lúc các công đoàn của United Parcel Services Inc. đạt được một “thỏa thuận lịch sử” để tránh một cuộc đình công lớn. Nếu các cuộc đàm phán thất bại, các nhà sản xuất xe hơi Big Three của Detroit có thể sẽ tham gia trong vài tuần tới. Công nhân của Amazon và Starbucks cũng đã cố gắng hợp nhất để đạt được một số lợi ích.
Điểm mấu chốt của hầu hết các hành động này là tiền lương và lợi ích trong thời điểm lợi nhuận doanh nghiệp tăng, lạm phát cao và một câu hỏi lớn hơn: Tại sao phần lớn doanh nghiệp Mỹ không thể đền bù thỏa đáng cho công nhân và chuyên gia của họ? Và người lao động nên làm thế nào để chống lại mối đe dọa rằng Trí tuệ nhân tạo (AI) có nhiều khả năng cướp đi công việc của họ?
Tại buổi hội thảo do Dịch vụ truyền thông sắc tộc (Ethnic Media Services -EMS) tổ chức qua Zoom vào ngày 28 Tháng Bảy vừa qua, với sự tham dự của hơn 80 nhà báo trên toàn quốc, các diễn giả đưa ra những quan điểm trực tiếp về tình hình người lao động đình công và về những vấn đề lớn hơn đang bị đe dọa.
‘Kẻ ăn không hết, người lần không ra’
Nói về các cuộc đình công trong ngành nhà hàng-khách sạn, Ada Briceño, đồng Chủ tịch của UNITE-HERE Local 11, đại diện cho hơn 30,000 nhân viên khách sạn ở Quận hạt Los Angeles, Quận hạt Orange và Arizona, nhận định các cuộc đình công đang xảy ra là lớn nhất trong ngành khách sạn.
Theo Briceño, ngành công nghiệp khách sạn đang kiếm được lợi nhuận kỷ lục, trong khi người lao động đang phải vật lộn với lạm phát và chi phí nhà ở không thể chịu nổi. Briceño giải thích rằng nhân viên khách sạn đang phải ngả lưng trên sofa hoặc ngủ trong xe hơi của họ hoặc phải làm thêm việc phụ để trang trải chi phí.
“Chúng tôi đã có các cuộc đình công ở Pasadena, ở trung tâm thành phố Los Angeles, ở Santa Monica, ở Anaheim, ở Irvine, và Dana Point, LAX, Beverly Hills, và nhiều, rất nhiều thành phố khác. Trong trường hợp bạn chưa có cơ hội đến thăm, hãy ghé qua để thấy chúng tôi tuyệt vời thế nào,” Briceño nói.
Cho đến nay, chỉ có một khách sạn ký hợp đồng. “Yêu cầu của chúng tôi rất đơn giản. Chúng tôi muốn giữ cho nhân viên khách sạn có nơi ăn chốn ở ổn định,” Briceño nói thêm. “Tiền lương, lương hưu, chăm sóc sức khỏe và khối lượng công việc là những vấn đề quan trọng hàng đầu của chúng tôi.”
Briceño cho biết các cuộc đình công của họ được nhiều người ủng hộ, như Hiệp hội Thống đốc Dân chủ (Democratic Governors Association), Phó Tổng thống Kamala Harris, Cộng đồng người Mỹ gốc Nhật; W.K. Kellogg Foundation, and Snoop Dog.
Lucero Ramirez, quản lý tại khác sạn 5 sao Waldorf Astoria ở L.A. thổ lộ: “Tôi muốn được trả lương cao hơn để có một cuộc sống tốt hơn. Tôi lo lắng về lương hưu và đặc biệt là sau đại dịch mà người lao động có bảo đảm được chăm sóc sức khỏe cho tương lai hay không.”
Mỗi ngày, Ramirez phải dọn dẹp năm, sáu căn phòng rất lớn trong khách sạn sang trọng này, một công việc khá nặng nhọc, nhưng chỉ được trả $3,000/tháng, trong khi tiền thuê nhà đã “ngốn” của cô $1,100, và cô còn phải phụng dưỡng phụng cha mẹ già. Ramirez sợ một lúc nào đó, cô sẽ phải chuyển đi nơi khác, nếu chi phí sinh hoạt ở L.A. tiếp tục tăng, và luơng của cô không đủ sống, giống như nhiều đồng nghiệp của cô, phải lái xe 2, 3 tiếng đồng hồ để đến chỗ làm, vì không đủ tiền thuê phòng, thuê nhà ở thành phố hoa lệ bậc nhất nước Mỹ này.
Nghe xong câu chuyện của Ramirez, Jorge Rivera, hiện là Phó Chủ tịch của Ủy ban Nhà văn WGA Latinx, thốt lên: “Tôi chỉ muốn gửi một thông điệp đoàn kết đến anh chị em trong công đoàn khách sạn. Tất cả các bạn đều xứng đáng với chính xác những gì các bạn đang yêu cầu.”
Ramirez từng xuất bản những câu chuyện tội phạm có thật cho Fox và Discovery Channel trước khi gia nhập Hiệp hội Nhà văn Hoa Kỳ (WGA).
Đã có lúc các công việc của công đoàn và không dính dáng gì đến công đoàn, phải được trả lương cao ở Hollywood, nhưng điều đó không xảy ra khi công nghệ phát sóng trực tuyến ra đời. Ngoại trừ các diễn viên và đạo diễn tên tuổi, hầu hết trong số 11,000 biên kịch và diễn viên ở Hollywood ngày nay đều là những người lao động hợp đồng, chấp nhận mức lương $24,000/năm để đủ tiêu chuẩn nhận trợ cấp sức khỏe.
Trong khi đó, theo Rivera, các hãng phim kiếm được khoảng $200 tỷ vào năm ngoái, mà các nhân viên của hiệp hội đang yêu cầu trích ra 2% – khoảng $450 triệu “để giữ cho mọi người ổn định về mặt tài chính.” Một mối quan tâm lớn là các hãng phim đang có kế hoạch sử dụng các công cụ AI trong quá trình sản xuất.
“Các hãng phim đang hướng tới việc có thể sử dụng công nghệ này để thay thế các quảng cáo. Đã có cuộc trò chuyện về khả năng AI thay thế đạo diễn, thay thế diễn viên, thay thế biên kịch, và thật lòng mà nói, tôi cảm thấy đây là một cuộc chiến sinh tồn mà chúng ta đang đi đầu, điều đó sẽ ảnh hưởng đến rất nhiều lĩnh vực lao động khác sau chúng ta,” Rivera cho biết.
Tuần trước, công ty tư vấn Mackenzie đưa ra một báo cáo mới chỉ ra rằng đến năm 2030, 30% tổng số giờ làm việc sẽ bị ảnh hưởng bởi trí tuệ nhân tạo. Vì vậy, một số lượng lớn công nhân sẽ phải đối mặt trong tương lai, giống như những gì mà các diễn viên màn ảnh đang phải đối mặt ngày nay.
Và vì lẽ đó, tại hội thảo, Giáo sư danh dự Harley Shaiken của UC Berkeley, cho rằng đoàn kết lao động sẽ là chìa khóa để đối mặt với mối đe dọa mới nổi này. “Những gì chúng ta đang trải qua trong mùa Hè này là một mùa Hè đoàn kết,” ông nói. “Và chúng tôi thấy một điều mà nhiều người Mỹ đã quên, đó là sự đoàn kết quan trọng như thế nào đối với những lợi ích ảnh hưởng đến tất cả mọi người.”
Yêu cầu: Trả lương công bằng, điều kiện làm việc tốt
Theo Thượng nghị sĩ tiểu bang California Maria Elena Durazo, Địa hạt 26, nhiều người đang sống trong cảnh nghèo khó với đồng lương mạt rệp để làm việc cho những ngành công nghiệp rất, rất mạnh và rất giàu có.
Durazo, con gái của những người nông dân nhập cư cho biết, nhiều người còn không có nơi trú ẩn, trở thành dân vô gia cư, không được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Cô lưu ý: “Không phải là ngành công nghiệp không đủ khả năng chi trả, mà đơn giản là người lao động không có quyền thương lượng tập thể.”
Ba mươi năm trước, Durazo từng tổ chức những người lao động nhập cư gốc Latinh ở California để thay đổi động lực đó. Còn bây giờ, nữ thượng nghị sĩ California nói rằng, khi tiểu bang đầu tư vào các ngành công nghiệp mới và đang nổi lên, điều quan trọng là phải thiết lập các quy định về trả lương công bằng và điều kiện làm việc tốt.
Công nhân đang ngày càng tham gia nhiều vào các cuộc đình công để đòi quyền lợi. Các diễn viên và nhà biên kịch ở Hollywood lần đầu tiên sau 60 năm sát cánh cùng nhau, có khoảng 15,000 nhân viên khách sạn đang tổ chức các cuộc đình công luân phiên tại 43 khách sạn để đòi tăng lương thêm $5/giờ. Trong khi đó, UPS vừa ký một thỏa thuận lịch sử chấm dứt lương hai bậc cho nhân viên bán thời gian; và công nhân hãng xe hơi tại Big Three có thể đình công vào Tháng Chín khi hợp đồng của họ hết hạn.
Nelson Lichtenstein, Giáo sư Nghiên cứu tại Khoa Lịch sử tại UCSB và Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Công việc, Lao động và Dân chủ thảo luận về lợi ích của đình công và lý do tại sao các công ty lớn lại phản kháng lại các công đoàn.
Lichtenstein cho rằng những người truyền ngọn lửa trẻ ngày nay đang lãnh đạo các công đoàn 80-90 tuổi. Ông nói: “Vào những thời điểm khác nhau trong quá khứ, chúng đã trở nên mục nát, tham nhũng hoặc kém hiệu quả.”
Lichtenstein cho rằng, không giống như những năm 1930 khi các công đoàn xe hơi, thép, khai thác mỏ và điện có hợp đồng với các ngành công nghiệp quan trọng, ngày nay chỉ có 6% công nhân trong khu vực tư nhân tham gia công đoàn, nhưng điều đó có thể đang thay đổi.
Ông nêu ra quan điểm của mình, rằng mọi người cảm thấy “bất bình về mặt đạo đức và chính đáng đối với những người sử dụng lao động”, những người không đối xử bình đẳng với tất cả người lao động. Đại dịch COVID-19 đã làm mất tính hợp pháp của những người sử dụng lao động và các tổ chức khác không chăm sóc mọi người giống như thời Đại suy thoái (Great Depression), đã làm xói mòn niềm tin vào các doanh nghiệp lớn vào đầu những năm 1930.
